Nodofa corpus nolis prohibere chiragra •
Eft quodam prodire tenus, ft non datur ultra#
Fervet avaritia miferoque cupidine peilus ?
Sunt verba & voces, quibus nunc lenire dolorem-
Poifis, & magnam morbi deponere partem.
Laudis amore tumes ? funt certa piacula, quae te
Ter pure leilo poterunt recreare libello.
Inviaus, iracunaus, iners, vinofus, amator:
Nemo adeo ferus eft, ut non mitefcere pofllt,
Si modo culturae patientem commodet aurem •
Virtus eft, vitium fugere : & fapientia prima,
Stultitia carurfle. vides, qua maxima credis
EiTe mala, exiguum cenfum, turpemque repulfam,
Quanto devites animi capitifque' labore .
Impiger extremoS curris mercator ad Indos,
Per mare pauperiem fugiens, per faxa, per ignes:
Ne cures ea, qua: fluite miraris &- optas:
Difcere, & auaire, & meliori credere non vis ?
Quis circum pagos & circum compita pugnax
Magna coronari contemnat Olympia, cui fpes,
Cui fit conditio dulcis fine pul vere palmae ?
Vilius argentum eft auro, virtutibus aurum.
0 cives, cives, quaerenda pecunia primum eft,
V4 rtus poft nummos-. h<ec Janus fummus ab imo
Perdocet : h<ec recinunt juvenes diilata fenefque
Lóevo fufpenft loculos tabulamque lacerto.
Si quadringenris- fex feptem mtllia defunt,
Eft animus tibr, funt mores, & lingua fidefque,
Plebs eris. at pueri ludentes, rex eris, ajunt,
Si reile facies* Hie murus aeneus efto,
Nil confcire fibi, nulla pallefcere culpa.
Rofcia ( die lodes ) melior lex, an puerorum
Nzenia, qua regnum reile faeientibus offert,
Et maribus Curiis & decantata Camillis ?
line tibi melius fuadet, qui rem facias, rem,
Si poffis, rede: ft non, quocunque modo rem:
Ut propius fpeilés lacrymofa poemata Puppi :
An qui Fortune te refponfare fuperbaj
Liberum & ereilum prafens ftortatur ,&-Optat?
Quod fi mé popuius Romanus forte róget, cur
Non-, ut- porticibus, fic judiciis fruar iifdem,.
Nec fequar aut fugiam, quas diligit ipfe- vei odit :
Olim quod vulpes segroto cauta leoni
Refpondit, referam, Quia me veftigia terrent
Omnia te adverfum fpeilantia, nulla retrorfum.
Bellua multorum es capitum. nam quid fequar ? aut quern?
Pars hominum geftit condueere pubiica: funt, qui
Cruftis & pomis viduas venentur avaras,
Excipiantque fenes, quos in vivaria mittant :
Multis occulto crefcit res fcenore . verum
Efto, aliis alios rebus ftudiifque teneri:
1 idem eadem poftunt horam durare probantes?
Nullus in orbe: finus Bajis praelucet amoenis,
Si dixit dives, lacus & mare fentit amorem
Feftinantis heri. cui ’fi vitiofa libido
Fecerit aufpicium, eras ferramenta Theanum
Tolletis, fabri i leilus genialis in aula eft?
Nil ait effe prius, melius nil ccelibe vita#
Si non eft, jurat bene folis effe maritis.
Quo reneam vultus mutantem Protea nodo ?
Quid pauper? ride: mutat ccenacula, ledos,
Balnea, tonfores: condudo navigio asquè
Naufeat ac locuples, quern ducir priva triremis •
Si curtatus inacquali tonfore capillos
Occurri, Tides : fi forte fubucula pexas
Trita fubeft tunicie, vel ft toga diffidet impar,-
Rides: quid, mea quum pugnar fententia fecutti?
Quod petiit, fpernit? repetit, quod nuper omifit?
Æftuat, & vitæ difconvenit ordine toto ?
Diruit, ædificat, mutat quadrata rotundis?
Infanire putas folenuia me: neque rides,
Nec medici credis, nec curatoris egere
A Prætore dati : return tutela mear-um
Quum fis, & prave fedum- ftomacheris ob unguem
De te pendent-is, te1 refpicientis amici .
Ad fummam, fapiens uno minor eft Jove-: dives,
Liber, honoratus, pulcher, rex- denique- regum :
Precipue fanus, nifi quum pituita mclefta eft#
AD LOLLIUM. EPIST. II.
T Rojani belli feriptorem , maxime Lolli ,
Dum tu déclamas Romæ, Prænefte relegt :
Qui, quid fit pulchrum, quid turpe, quid utile, quid non
Plenius ac melius Chryfippo & Crantore dicit.
Cur ita crediderim, nifi quid- te detinet, audi.
Fabula, qua Paridis propter narratur amorem
Grecia Barbariæ lento collifa duello,
Stultorum regum & populorum continet æftus#
Antenor cenfet belli præeidere caufam.
Quid Paris?, ut fai vus regnet, vivatque beat us,
Cogi poffe negat. Neftor componere liteis
Inter Peleiden feftinat- & inter Atreiden.
Hune amor, ira quidem communiter urit utrumque
Quidquid délirant reges, pleiluotuT Achivi.
Seditione, dolis, fceiere, atque libidine & ira
Iliacos- intra muros peccatur & extra •
Rurfus, quid virtus, & quid fapientia poffit,
Utile propofuit nobis exemplar Ulyffem :
Qui domitor Trojæ, multorum providus- urbeis
Et mores hominum înfpexit, latumque per æquor,
Dum fibi, dum fociis reditum parat, afpera muka
Pertulit, adverfis rerum immerfabilis undis.
Sirenum voces & Circes pocula nofti :
Quæ fi cumTociis ftultus cupidufque bibiffet,
Sub domina meretrice fuiffet turpis & excors:
Vixiffet canis immundus, vel amica luto fus.
Nos numerus fumus, & fruges confumere nati,
Sponfi Penelopæ, nebulones, Alcinoique
In cute curanda plus æquo operata juventus,
Cui pulchrum fuit in medios dormire dies, &
Ad ftrepitum citharæ ceffatum ducere curam •
Ut jugulent homines, furgunt de noéle latrones;
Ut teipfum ferves, non expergifeerisatqui
Si noies fanus, curres hydropicus: & ni
Pofces ante diem librum cum lumine, fi nqn
Intendes animum ftudiis & rebus honeftis,
Invidia vel amore vigil torquebere . nam cur
Quæ lædunt oculos, feftinas aemere : fi quid
Eft animum, differs curandî tempus in annum?
Dimidiuin faéli, qui cæpit, habet. fapere aude:
Incipe. qui refte vivendi prorogai horam,
!Rufticus exfpeftat dum defiuat amnis. at ille
Labitur, & labetur in omne volubilis ævüm .
Quæritur argentum, puerifque beata creandis
Uxor, & incultæ pacantur vomere fylvæ .
;Quod fatis eft, cui contigit, hic nihil amplius optet»
iNon domus & fundus, non æris acervus & auri
: Ægroto domini deduxit corpore febres,
Non animo curas, valeat poffeffor oportet,
Si comportatis rebus bene cogitât uti.
Qui cupit aut metuit, juvat ilium fie domus aut res',
Ut
iUt Jippum piélce tabula, fomenta podagratn,
lAuriculas cithars colleila Lorde dolentes.
Sincerum eft nifi vas, quodeumque infundis acefcit.
¡Speme voiuptatß6: nocet emta dolore voluptas .
Semper avarus eget : certum voto pere finem •
Invidus alterius macrefcit rebus opimis :
I Invidia Siculi non invenere tyranni
I Majus tormentum. qui non moderabitur ine,
I jlnfeélum volet effe, dolor quod iualerit & mens,
I ¡Dum pcenas odio per vim feftinat inulto.
I Ira furor brevis eft. animum rege : qui nifi paret,
I Imperat: hunc fraenis, hunc tu compefce catena.
I Fingit equum tenera docilem cervice magifter
I lire viam :quam monftrat eques. venaticus, ex quo
I Tempore cervinam pellem latravit in au la ,
I Militat in fylvis catulus. nunc adbibe puro
I ¡Peitore verba, puer; nunc te melioribus offer.
I iQuo femel eft imbuta recens, fervabit odorem
I [Tefta diu. quod fi ceffas, aut ftrenuus anteis,
I Nec tardum opperior, nec prsecedentibus infto.
AD JULIUM FLORUM. EPIST. Ili#
JUli Flore, quibus terrarum militet oris
Claudius , Augufti privignus, Icire laboro.
■Thracane vos, Hebrufque nivali compede vinclus,
An freta vicinas inter currentia turres,
1 [An pingues Afiie campi collefque morantur?
I ¡Quia ftudiofa cohors operum ftruit? Jisc quoque curo,
I |,Quis fibi res geftas Augufti feribere furnit?
I Bella quis & paces longum diffundit in asvum?
[Quid Titius, Romana brevi venturus in ora?
Pindarici fontis qui non expalluit hauftus,
[Faftidire lacus & ri vos aufus apertos ?
[Ut valet? ut meminit noftri? fidibufne Latinis
Thebanos aptare modos ftudet, aufpice Mufa ?
:An tragica defievit & ampullatur in arte?
Quid mihi Celfus agit ? monitus, multumque monendus,
Privatas ut quasrat opes, & tangere vitet
Scripta, Palatinus quscunque recepit Apollo:
,Ne, fi forte fuas repetitum venerit olim
! Grex avium plumas, moveat cornicula rifum,
[Furtivis nudata coloribus. ipfe quid audes ?
IQuse circumvolitas agilis thyma ? non tibi.parvum
¡Ingenium, non incultum eft, nec turpiter hirtum.
Seu linguam caufis acuis, feu civica jura
[Refpondere paras, feu condis amabile carmen,
Prima feres eder« viólricis prasmia. quod fi
[Frigida curarum fomenta relinquere poffes,
[Quo te coeleftis fapientia duceret, ires.
¡Hoc opus, hoc ftudium, parvi properemus & ampli,
Si patria volumus, fi nobis vivere cari.
[Debes hoc etiam referibere, fi tibi curse
¡Quanta conveniat Munatius. an male farta
i Gratia nequicquam coit, & reicinditur? at vos
[fteu calidus languis, feu rerum inicitia vexat
Indomita cervice feros, ubicumque locorum
Vivitis indigni fraternum rumpere feedus ,
[Pafcitur in veftrum reditum votiva juvenca.
AD ALBIUM TIBULLUM * EPIST. IV.
A Lbi, noftrorum fermonum candide judex,
Quid nunc te dicam facere in regione Pedana ?
tScribere quod Caffi Parmenfis opufcula vincat?
.An taeitiim fylvas inter reptare faiubres,
Curantem quidquid dignum fàpiente bonoque eft ?
Non tu corpus eras fine pe&ore. -Di tibi formam,
Di tibi divitias dederant, artemque fruendi.
Quid voveat dulci nutricula majùs alumno ,
Quam fapere & feri ut poffit qu$ fentiat, & cui
Gratia, rama, valetudo contingat abunde,
Et mundus viélus , non deficiente crumena ?
Inter fpem curamque, timores inter & iras,
Omnem crede diem tibi diluxiffe fupremum.
Grata fuperveniet, quse non fperabitur, hora.
Me pinguem & nitidum bene curata cute vifes ,
Cum ridere voles Epieuri de grege porcum.
AD TORQUATUM. EPIST. V.
SI potes Archaicis conviva recumbere leélis,
Nec modica coenare times olus omne patella,
Supremo te fole domi, Torquate, manebo.
Vina bibes iterum Tauro diffufa, paluftres
Inter Minturnas, Sinueilanumque Petrinum.
Sin melius quid habes, arceffe, vel imperium fer.
Jamdudum fplendet focus, & tibi munda fupellex.
Mitte leves fpes, & certamina divitiarum, •
Et Mofchi caulam. cras nato Gelare feitus
Dat veniam fomnumque dies : impune iicebit
iEftivam fermone benigno tendere noélem.
Quo mihi fortunas, fi non conceditur uti?
Parcus oh heredis curam, nimiumque feverus,
Affidet infano. potare & fpargere flores
Incipiam, patiarque vel inconfultus haberi.
Quid non ebrietas defignat ? operta recludit :
Spes jubet effe ratas : in prslia trudit inermem :
Sollicitis animis onus eximit : addocet artes.
Fcecundi calices quem non Lecere difertum?
Contraila quem non in paupertate folutum?
H$c ego procurare & idoneus imperor, & non 5
Invitus, ne turpe toral, ne fordjaa mappa
Corruget nares : ne non & cantharus, & laax
Oftendat tibi te : ne fidos inter amicos
Sit qui diila foras eliminet : ut coeat par
Jungaturque pari, Brutum tibi, Septimiumque,
Et nifi ccena prior. potiorque puella Sabinum
Detinet, affumam. locus è li & pluribus umbris .
Sed pimis arila premunt olidie convivia capra: .
Tu, quotus effe velis, referibs : & , rebus omiifis
Atria fervantem poftico falle clientem.
AD NUMICIUMr EPIST. VI.
■JVTll admirari prope res eft una, Numici,
Solaque, qua: poffit facere & fer vare beatum.
Hunc folem, & ftelìas, & decedentia certis
Tempora momentis, funt qui formidine nulla
Imbuti fpeilent. quid cenfes nmnera terrx ?
Quid, maris extremos Arabas ditanris & Indos?
Ludicra quid, plaufus, & amici dona Quiritis ?
Qua fpeilanda modo, quo fenfu credis & ore?
Qui timet his adverfa, fere miratur eodem
Quo cupièiis pailo. pavor eft utrique moleftus:
Improvifa ftmul fpecies exterret utrumque.
Gaudeat, an do bat : cupiat metuatne : quid ad rem ?
Si, quiequid vidit melius pejufve l'uà fpe,
Defixis oculis, animoque & corpore torpet?
lnfani fapiens nomen ferat, aequus iniqui,
Ultra quam fatis eft virtutem fi petat ìpfam.
I nunc , argentum, & marmor vetus, araque, & artes
G 2 Sufpi