Attonitum tanto fubits terrore ruinas
Humanum genus eft; totufque perhorruit orbis.
Nec tibi grata minus pietas, Augufte, tuorum,
Quam fuit illa Jovi. qui poftquam voce manuque
Murmura compreflìt ; tenuere filentia cunèli.
Subftitit ut clamor preflus gravitate regentis ; -
Jupiter hoc iterum fermone 'filentia rumpit :
Ille quidem panas (curam dimittite) folvit >
Quod tarnen admiffum, quæ fit v indi èia, docebo.
Conrigerat noftras infamia temporis aures :
Quam cupiens falfam, fummo delabor Olympo,
E t Deus humaria lufiro fub imagine terras.
Longa mora eft, quantum noxæ fit ubique repertum,
Enumerare : minor fuit ipfa infamia vero .
Mænala tranfieram latebris horrenda ferarum,
E t cum Cylleno gelidi pineta Lycæi.
Arcados hinG fedes & inhofpita teda tyrannl
Jngredior, traherent cum fera crepufcula noètem »
Signa dedi veniflê Deum; vulgufque precari
Cceperat. irridet primo pia vota Lycaon.
Mox ait, Experiar, Deus hic, difcrimine aperto,
An fit mortalis : nec erit dubitabile veruni.
Noéte gravem fomno nec opina perdere morte
Me parat. hæc illi placet experientia veri •
Nec contenrus eo, miffi de gente MoÎoffa
Obfidis unius jugulum mucrone refol vit :
Atque ita femirieces partim ferventibus artus
Mollit aquis , partim fubjeèto torruit igni.
Quos fimul impofuit menfis ; ego vindice fiamma
In domino dignos everti teèia Penares.
Territus ille fugit; naètufque filentia ruris
Exùlulat, fruftraque loqui conatur: ab ipfo
Colligit os rabiçm, folitæque cupidine csdis
Vertitur in pecudes: & nunc quoque Îanguinç gaudet,
ïn villos abeunt veftçs, in crura lacerti.
Fit lupus , & veteris fervat Veftigia forms.
Canities eadem eft, eadem violentia vultu:
Jdem ocuii lucent: eadem feritatis imago.
Occidit una domus : fed non domus una perire
Digna fqit. qua terra patet, fera régnât Erinnys r
In facinus juraffe putes. dent ocius omnes,
Quas meruere pati, fie ftat fçntentia, pcenas.
Dièta Jovis pars voce probant, ftimulolque frementi
Adjiciunt: älii partes affenfibus implent.
Eft tarnen humani. generis jaèlura dolori
Omnibus: quæ fit terræ mortalibus orbæ
Forma futura, rogant : quis fit laturus in aras
Thura? ferifne paret populandas tradere genres ?
Talia quærentes, fibi enim fore cetera curas,
Rex Superum trepidare vetat; fobolçmque priori
Diifimilem populo promittit origine mira.
Jamqu.e erat in totas fparfurus fulmina terras;
Sed nmuit, ne forte faeer tot ab ignibus æther
Conciperet flammas, longufque ardefeeret axis .
Effe quoque in fatis rçminifcitur, affo re tempus,
Quo mare, quo tellus, correptaque regia cæli
Ardeat ; & mundi moles operofa laboret.
Tela reponuntur manibus fabricara Cyclopum,
Pcena placet diveria ; genus mortale fub undi?
perdere, & ex omni nimbos dimittere cælo.
Prot inus Æoliis Aqui ione m claudit in antris,
Et quæcumque fugant induètas fiamina nubes :
Emittitque Not um . madidis No tus evolat alis ;
Terribilem picea teètus caligine vultum.
Barba gravis nimbis ; canis fiuit unda capillis :
Fronte fedent nebnlx : toranc pennsque, finufque.
Utque manu lata pendentia nubila preflit; *• ■ *
Fit fragor : bine denfi funduntur ab sthere nimbi *
Nuntia Junonis varios induta colores
Concipit Irisaquas ; alimentaque nubibus adfert.
Stemuntur fegetes, & deplorata coloni
Vota jacent; longique labor perit irritus anni*
Nec caslo contenta Tuo Jovis ira: fed illuni
Csruleus frater juvat auxiliaribus undis, J
Convocat hic amnes. qui poftquam. teèla tyrannt
Intravere fui, Non eft hortamine longo
Nunc, ait, utendum: vires effundite veftras*
Sic opus eft. aperite domos : ac mole remota
Fluminibus veftris totas immittite habenas.
Jufferat. hi redeunt, ac fontibus ora relaxants
Et defrasnato volvuntur in squora curfu.
Ipfe tridente fuo terram pgrcuifit : at iila
Intremuit, motuque finus patefecit aquarum*
Exfpatiata ruunt per apertos flumina campos;
Cumque fatis arbufta fimul, pecudefque, virofque,
Teètaque, cumque fuis rapiupt penetralia facris.
Si qua domus manfit , potuitque refiftere tanto
Indejeèta malo; culmen tamen altior hujus
Unda tegit, preffasque labant fi»b gurgite turres.
Jamque mare & tellus nullum diferimen habebant.
Omnia pontus erant. deerant quoque littora ponto.
Occupar hic collem : cymba feaet alter adunca,
Et ducit remos illic , ubi nuper ararat.
Ille fupra fegetes, aut meri« culmina villas,
Navigat: hic fumma pifeem deprendit in ulmo,
Figitur in viridi ( fi Fors tulit ) anchora prato :
Aut fubjeéla terunt curv» vineta carinx.
Et, modo qua graciles gramen carpfere capellas,
Nunc ibi deformes ponunt fua corpora phocas,
Mirantur fub aqua lucos, urbefque domofque
Nereides : filvalque tenent delphines, & aitis
Incurfant ramis, agitataque robora pulfant.
Nat lupus inter oves : fulvos vehit unda lepnes ;
Unda vehit rigres, nec yires fulininis apro,
Crura nec ablato profunt velocia cervo*
Qusfitifqùe diu terris, ubi fidere detur,
In mare laffatis volucris vaga decidit alis*
Obruerat tumulos immenfa licentia ponti, .
Pulfabantque. novi montana cacumina fluèlus.
Maxima pars unda rapitur: qui bus unda pepercit,
Illos lpnga domant inopi jejunia viètu •
Separai Aonios Àèfsis Phocis ab arvis,
Terra ferax, dum terra fuit; fed tempore in ilio
Pars maris, & latus fubitarqm campus aquarum *
Mons ibi verticibus petit arduus aftra duobus ;
Nomine Parnafus, fuperatque cacumine nubes.
Hic ubi Deucafion (nam cetera texerat asquor)
Cum conforte tori parva rate veèlus adhamt ;
Corycidas Nymphas, & numina montis adorant,
Fatidicamque Themin; quas tunc oracla tenebat •
Non ilio melior quifquam, nec amantior asqui
Vir fuit, aut illa metuentior ulla Deorum •
Jupiter ut liquidis ftagnare paludibus orbem,
Et fupereffe videt de tot modo mlllibus unum 9
Et fupereffe videt de tot modo millibus unana ;
Innocucs ambps, cultores numinis ambos ;
Nubila disjecit : nimbifque Aquilone remotis,
Et caelo terris oftendit, & orberà terri$ •
Nec mari§ ira manet. pofitqque tricufpide telo
Mulcet aquas reèlor pelagi : lupraque profundum
Exftantem, atque humeros innato murice teèlum
Csruleupi Tritona vocat; conchsque fonasi
infpi-
Infpirare jubet ; fluètufque & flumina figno
Jam revocare dato, cava buccina fumitur illi
Tortijis, in Iatum qua turbine crefcit ab imo;
Buccina, qua medio concepit ut aera ponto,
Littora voce replet fub utroque jacentia Phcebo.
Tum quoque, ut ora Dei madida rorantia barba
Cotitigit, & cecinit juffos inflata recéptus,
Omnibus audita eft telluris & asquoris undis :
Et quibus eft undis audita, coercuit omnes.
Jam mare littus habet : plenos capit alveus amnes:
Flumina fubfidunt: colles exire videntur.
Surgit Humus : crefcunt loca decrefcentibus undis.
Poftque diem longam nudata cacumina filvas
Oftendunf, limumque tenent in fronde relièlum .
| Redditus orbis erat. quem poftquam vidit inanem,
Et defolatas agere alta filentia terras ;
Deucalion lacrimis ita Pyrrham affatur obortis :
O foror, o conjux, o femina fola fuperftes,
Quam commune mihi genus, & patruelis origo,
Deinde torus juiixit; nunc ipfa pericula jungunt :
Terrarum , quafeumque vident. occafus & ortus ,
l Nqs duo turba fumùs. poffedit cetera pontus.
Nunc quoque adhuC vit» non eft fiducia noftrs
I Certa fatis : terrent etiamnum nubila mentem.
I Quid tibi, fi fine me fatis erepta fuiffes,
INuiic animi , miferanda, foret ? quo fola timorem
! Fèrre modo poffes ? quo confolante dolores ?
INamqueego (crede mihi), fi te modo pontushaberet,
|Te fequerer, conjux: & me quoque pontiis haberet.
I 0 ut inani poffem populos reparare paternis
I Artibus': atque animas formats infundere terra !
i Nuncjgenus in nobis reftàt mortale duobus ;
I Sic vifurn Superis : Kóminumque exenipla manemus •
I Dixerat, & nebant. placuit cslefte precari.
■ Nuinen; & auxiliuni per facras qusrere fortes.
I Nulla mora eft ^ adeunt pariter Cephifidas" undas ,
■ Ut nondum Iiquidas, fic jam vada nota fecantes.
I Inde ubi libatos irroravère liquòres
■ Vefiibus, & capiti ; ' fleèlunt veftigià fanèls
■ Ad delubra Deiè : quorum faftigia turpi
ISquallebant mufeo; ftàbantque1 fine ignibus ars*
■ Ut templi tetigeré gradus ; procumbit uterque
IPronus humi, gelidoque pavens dedit ofcuÌa faxo. '
I Atque ita , Si precibüs'^ dixermit, numina juftis
I Vièta remollefcunt, fi fleétitur. ira Deorutri ;
■ Die, Themi, qua genèris dàmnum ieparabile noftri
■ Arte fit: & merfis fer opem, mitifixma, rebus.'
■ Mota Dea eft; fórtemque dedit : Difcedite tempio;
|Et velate caput ; cinètafque refolvite veftes:
lOfTaque poft tergum magns jaètaté clarentis.
lObftupueré diu: rumpitque filentia yoce
IPyrrhà prior; juififqüe Des parerle recufat:
IDetque fibi veniam, pavido regat ore: pavetque
■ Ledere jaèlatis maternàs oifibus umbras.
1 1nterea repetunt cscis obfcura latebris
I t lecum> inter féque volutant*
U m Promethides placidis Epimethida diètis
■ Mulcetf & , Aut fallax, alt, eft folertia nobis,
I m ^ funt* nu^um5ue nefes oracula fuadent*
I h(TSna Paret?s.teVa e“ : iapides jn corpore terra
I r • r^°r ¿acere Hos poft terga jubemur.
■ onjugis' augurio quamquam Titania mota eft;
lrF fLtamé^ ^u^io eft . adeo csleftjbus ambo
ID f rnon*It^s • quid tentare nocebit ?
■Ef cei^ unt > velantque caput, tunjcafque recihgunti
I Iapides fua poft veftigia mittunt,
ISaxa ( quis^ hoc credat, nifi fit pro tefte vetuftas ? ) t
Ponere' duritiem ccepere, fuumque rigorem ;
Mollirique mora / mollitaque ducere formam.
Mox, ubi creverunt, naturaque mitior illis
Contigit, ut qusdam, fic non manifefta, videri
Forma poteft hominis ; fed uti de marmore ccepto
Non exa<fta fatis, rudibufque fimillima fignis.
Qus tamèn ex illis aliquo pars humida fucco,
Et terrena fuit, verfa eft in corporis ufum •
Quod iòlidum eft, fleètique nequir, mutatur in ofla :
Quod modo vena fuit, fub eodem nomine manfit : }'
Inque brevi fpatio, Superorum munere, faxa
Miffa viri manibus faciem traxere virilem ;
Et de femineo reparata eft, femina jaèlu.
Inde genus durum fumus; experienfque laborum ;
Et documenta damus, qua fimus origine nati •
Cetera diverfis .tellus ammalia form is
Sponte fua peperit ; poftquam vetus humor ab igqe
Percaluit Solis ; coenumque, udsque paludes
Intumuere sftu : fcecundaque femina rerum
Vivaci nutrita folo, ceu matris in alvo,
Creverunt, ^ fàciemque aliquam cepere morando •
Sic ubi deferuit madidos leptemfluus agros
Nilus, & antiquo fua flumina reddidit alveo ^
iEthereoque recens exarfit fidere iimus ;
Plurima cultores verfis animalia glebis
Inveniunt, & in his qusdam modo ccepra fub ipfum
Nafcendi fparium : qusdam imperfeèla, fuifque
Trunca ; vident numeris : & eodem in corpore fspé
Altera pars vivit; rudis eft pars altera tellus.
Quippe ubi temperiem fumfere humorque caiorque;
Concipiunt ; & ab his oriuntur cunita duobus,
Cumque fit ignis aqus pugnax; vapor humidus omnes
Res creat, & difeors concordia fatibus apta eft.
Ergo ubi diluvio tellus lutulenta recenti
Solibus sthereis altoque recànduit sftu ;
Edidit innumeras fpecies ; partimque figuras
• Rettulit antiquas ; parrim nova monftra creavit.
IHa quidem nollet, fed te quoque, maxime Python,
Tumgenuit: populifque novis, incognita ferpens,
Terror eras , tantum fpatii de monte tenebas .
Hunc Deus arcitenens, & numquam talibjus armis
Ante, nifi in damis.capreifque fugacibus, ufus,
Mille gravem telis, exnaufta pepe pharetra,
Perdidit effufo per vulnera nigra ' vene no ,
Neye operis fainam poffit delere vetuftas ;
Inftituit facros celebri certamine ludos ;
Pythia de domits ferpentis nomine dièlos«
. His juvennm quicumque manu, pedibufye, rotave
Vicerat; eicules capiebat frondis honorem.
Nondum laurus erat; longoque decentia crine
Tempora cingebat de qualibet arbore Phabùs..
Primus amor Phasbi Daphne Peneia ; quem non
Fors ignara dedit, fed fsva Cupidinis ira.
Delius hunc nuper vièta ferpente fuperbus
Viderat adduèto fleètentem cornua nervo :
Quidque tibi, lafcive puer, cum fortibus armìs?
Dixergt : ifta decent humeros geftamina noftros ;
Qui dare certa fers, dare vulnera poffumus hofti.
Qui modo peftifèro tot jugera yentre prementem
Stravimus innumeris tumidum Pythona fagittis .
Tu face nefeio quos efto contentus amores
Imure tua : nec laudes affere noftras.
Filius huic Veneris ; Figat tuus omnia, Phoebe;
Te tjieus arcus, ait : quantoque ammalia cedunt
Cunèta tibi, tanto minor eft tua gloria noftra.
B b Dixit :