Procubuit genibus, refupinóaue ardua.collo,
Quos potuit, folos tollens ad fiderà vultus,
Et gemitu, & Iacrimis, & luttifono mugitu
Cum Jove vifa queri eft , fìnemque orare malorum.
Conjugis ille fuse complexus colla lacertis,
Firiiat ut paenas tandem, rogat : Inque futurum
Pone mtftus, inquit, numquam tibi caufTa doloris
Ha?c erit : & Stygias jiibet hoc audire paludes. .
Ut lenita Dea eft, vultus capit ilia priores :
Fitque quod ante fuit. fugiunt e corpore fetse :
Cornua. decrefcunt : fit luminis arttior or bis.
Contrahitur rittus : redeunt humerique manufque :
Ungulaque in quinos dilapfa abiumitur ungues.
De bove nil fupereft, forms nifi candor, in ilia:
Officioque pedum Nymphe contenta duorum
Erigitur : metuitque loqui ; ne more, juvencs
Mugiat : & timide verba interraiila retentat •
N uiig Dea linigera colitur celeberrima turba.
Huic Epaphus magni genitus de femine tandem
Creditur effe Jovis: perque urbes juntta parenti
Tempia tenet, fuit nuic animis aéqualis & annis
Sole fatus Phaethon : quem quondam magna loquentem ,
Nec fibi cedentem , Phceboque parente fuperbum , -
Nontulii Inachides : Matnque, ait, omnia demens
Credis i & es tumidus genitoris imagine falfi.
Erubuit Phaethon, iramque pudore repreffit :
Et tuìit ad Clymenen Epapni convicia matrem •
Quoque magis doleas, genitrix, ait: ille ego liber,
I lie ferox tacui. pudet hsec opprobria nobis
Et dici potuifle, & non potuiflè refelli.
At tu, fi modo fum cselefti ftirpe creatus,
Ede notam tanti generis : meque affere cselo •
Dixit ; & implicùit materno brachia collo :
Perque fuum, Meropifque caput, tsedafque fororum ,
Traderét oravit veri fibi figna parentis.
Ambiguum, Clymene precibus Phaethontis, an ira
Mota magis ditti fibi criminis ; utraque cselo
Brachia porrexit : fpettanfque ad lumina Solis,
Per jubar hoc, inquit, radiis infigne corufcis,
Nate, tibi juro, quod nos auditque videtque;
Hoc te, quem fpettas, hoc te, qui temperat orbem,
Sole fatum. fi fìtta loquor, neget ipfe videndum
Se mihi ; fitque oculis lux ifta noviffima noftris •
Nec longus patrios.labor eft tibi noffe penatesi
Unde oritur, terra domus eft contermina noftra.
Si modo fert animus ; gràdere: & fcitabere ab ipfo.
Emicat extemplo lsetus poft talia matris
Ditta fuse Phaethon ; & conci pit sethera mente .
JEthiopafque fuos, pofitofque fub ignibus Indos
Sidereis, tranfit; patriofque adit impiger ortus.
M E T A M O R P H O S E O N .
L I B E R I I .
R Egia Solis erat fublimibus alta columnis,
Clara micante auro fiammafque imitante pyropo :
Cujus ebur nitidum faftigia fumma tenebat :
Argenti bifores radiabant Jumine valva;*
Materiem fuperabat opus. nam., Muleiber illic
•ffquora celarat r^edias cingentia terras,
Terrarumque orbem , Cw-luin(lt,e.> ^u°d imminet orbi .
Ceruleos habei ynda Deos ; j® 56®? canOrum,
J^róteàquè ambiguum, balamarumque pjsmentem
JE'gaeona fuis immania terga lacertis,
Dor;daque , & natas : quarum pars nare videntur,
Pars in mole fedens vi rides ficcare capillos;
Pifce vehi quædam. facies non omnibus una,
Nec diverfa tamen: qualem decet efle fororum •
Terra viros, urbefque gerit, filvafque, ferafque,
Flummaqhe, & nymphas , & cetera numina ruris.
Hæç fuper impofita eft cæli fulgentis imago:
Signaque fex foribus dextris , totidemque finiftris.
Quo fimul acclivo Clymeneia limite proles
Venit, & intravit dubitati tetta parentis yv
Protinus ad patrios fua fert veftigia vultus :
Confiftitque procul. neque enim propiora ferebat
Lumina. purpurea velatus vefte fedebat
In folio phoebus claris lucente fmaragdis.
A dextra, lævaque Dies, & Menfis, & Annus,
Sæculaque, & pofira fpatiis æqualibus Hora :
Verque novum fiaba t cinttum fiorente corona :
Stabat nuda Æftas, & fpicea ferta gerebat.
^tabat & Autumnus calcatis fordidus uvis •
Et glacialis Hyems canos hirfuta capillos •
Inde loco médius, rerum novitaté paventem
Sol oculis juvenem, quibus afpicit omnia, vidit.
Quæque viæ tibi caufa? quid {iak, a it,.arce perirti „
1 rogemes, Phaethon, haud inficlanda parenti ?
•Ille refert, O lux immenfi publica mundi, ■
Phoebe, pater, fi das hujus mihi nominis' ufum,
Nec falla Clymene culpam fub- imagine celat ;
Pignora da, genitore per quæ tua vera propago
' Uredar 5 & hunc animis erròrem detrahe noftris •
Dixerat. at genitor circum caput ónine micantes
Depofuit radios ; propiufque accedere jpfiìt :
Amplexuque dato, Nec tu meus efle negati
Dignus es ; & Clymene veros, a it, edidit ortus •
Quoque minus dubites ; quodvis pete munus : ut illud
Me tribuente feras . promiflìs teftis adefto
Dis juranda palus, oculis incognita 'noftris.
Vix bene defierat: currus rogat ille paternos,
Inque diem alipedum jus & moderamen equorum.
Poenituit jurafle patrem. qui terque quaterque
Coiicutiens illuftre caput, Temeraria, dixit,
V ox mea fatta t.ua eft. utinam promifla liceret
Non •dare-.1 confìteor, folum hoc tibi, nate, negarem «
Diftuadere licet, non eft tua tuta voluntas.
Magna petis, Phaethon; & quæ nec .viribus iftis
Munera conveniant, nec tam puerilibus annis A
hors tua mortalis : non eft mortale quod òptas.
ilus ettam, quam quod Superis contingere fais fit,
Nefcius affçttas. placeat fioi quifque licebit;
Non tamen ignifero quifquam confiftere in axe
Me valet excepto. vafti quoque rettor Olympi,
Quf fera terribili jaculatur fulmina dextra,
Non agat hos currus . & quid Jove majus habemus ?
Ardua prima via eft; & qua vix mane recentes
Enitantur equi : medio eft altifiima cælo;
Unde^ marò r& terras ipfi mihi fæpe videre
Fit timor, & pavida trépidât formidine pettus.
Ultima prona via eft ; & eget moderamine certo •
Tune etiam, quæ me fubjeélis excipit undis
Ne ferat in præceps, Tethys folet ipfa vereri.
Adde, quod amdua rapitur vertigine cælum ;
Sideiaque alta trahit, celerique volumine torquet»
Nitor m adverfum : nec me, qui cetera, vincit
Impetus : & rapido contrarius evehor orbi.
Finge datos currus. quid agas? poterifne rotatis
Obvius ire polis, ne te citus auferat axis? ■
Forfitan. & lucos illic urbeique Déorum
Concipias animo, delubraque tlitia donis
Effe.
Effe. per infidias iter e ft, formafqne ferarum.
pique viam teneas, nulloque errore traharis ;
Per tamen adverfi gradieris cornua Tauri,’
Hiemoniofgue arcus, violentique ora Leonis ,
Sævaque circuitu curvantem brachia iongo
Scorpion, atque aliter curvantem brachia Cancrum.
j j ec tibi quadrupèdes animólos ' ignibus iilis
Quos in peilore habent, quos ore & naribus efdant, :
]n promtu regere e ft. v ix me patiuntur, ut acres
Incaluere animi ; cervixque répugnât habenis.
tu, funefti ne fim tibi muneris auclor,
flate, cave: dum refque finit, tua corrige vota.
Scilicet, ut noftro genitum te fanguine credas, h:>
Pignora certa petis. do pignora certa1 timendo :
Et patrio pater elfe metu probor. afpice vultus
Ecce meos: utinamque oculos in péñora polies
Inferere, & patrias intas deprendere curas ! ' K
Penique quidquid haber dives circumlpice mundus:
Eque tôt ac tantis cæli terræque marifque
Pofce bonis aliquid : nuilam patiere repulfam .
Peprecor hoc unumi quod vero nomine pcena,
Non honor eft. poenam , Phaethon, pro muñere pofcis.
Quid mea colla tenes blandís, ignare, lacertis I
Ne dubita ; dâbitur [ .Stygias juravimus undas ]
Quodcumque optaris : fed tu fàpientius opta.
Finierat monitüs. diñis tamen ille répugnât!
Propofitumque tenet : xflagratque cupidine currus.
Ergo, qua; licuit genitor cunélatus, ad altos
Beducit juvenem Vulcania munera currus.
Aureus axis erat , temo aureus y aurea fummæ
Curvatura rotx; radiorum argenreus ordo.
iPer juga chryfoEthi, politæque ex ordine gemmæ,
I Clara repercudo reddebant lumina Phoebo.
Dumque ea magnanimus Phaethon miratur, opufque
Perfpicit: ecce vigil rutilo patefecit ab ortu
Purpureas Aurora, fores, & plena rofarum
Atria. diffugiunt ftellæ : quarum agmina cogit
Lucifer, & cæli ftatione noviffimus exit.
Ai pater ut terras, mundumque rubefcere viditj
Cornuaque extremæ velut evanefcere Lunæ;
Jungere equos Titan velocibus imperat Horis.
Jufla Deæ celeres peragunt: ignemque vomentes
j Ambrofiæ Tucco faturos præfepibus altis
Quadrupèdes ducunt ; adduntque- fonantia fræna.
Tum pater ora fui facro medicamine nati
Contigit ¡ & rapidæ fecit patientia flammæ.
Impomitque comæ radios : præfagaquq luclus
Peáore follicito repetens fufpiria, dixit :
Si potes hic faltem monitis parère patemis ;
Parce, puer , ftimulis.; & fortius urere loris.
Sponte fua properant. labor eft inhibere voléntes.
Nec tibi direélos plàceat via quinqué per arcus.
Seilus in obliquum eft lato curvamine limes.
Zouarumque trium contentus fine polumque
Etfugito auftralem, junflamque aquilonibus Arción.
Hac fit itef : manifefta rotæ veftigia cernes ..
Utque ferant æquos.:& cælum & terra calores,. .
Nec píeme, nec fummuip molire per æthera currum.
Altius egreflus cæleftia teña cremabis ;
Inferius terras: medio tutillimus ibis, ji
Neu te dexterior tortum dedinet in. anguem,
Neve finiiterior prelfam rota ducat ad aram :
Inter utirumque teñe. Fortunas cetera mando;
Quæ juver, & melius, quam tu tibí, . confulat opto.
Dum loquor Hefperio pofitas ,in littoré metas
Húmida nqxitétigit. non eft mora liber* nobis ¡
Pofcimur. effulget tenèbris Aurora fugatis .
Corripe lora manu: vel, fi mutabile peélus
Eli tibi, confitiis, non curribus, uteré noftris:
Dum potes ; & folidis etiamnum fedibus adftas;
Dumque male òptatos nondum premis ihfcius axes .
Quae tutus fpeiles, fine me dare lumina terris.
Occupai ille levem juvenili corpore curriim :
Statque fuper ; manibufque datas contingere habenas
Gaudet ; & invito gratès agit inde parenti.
; Interna volùcres Pyroeis, & Eous, & AEthon,
Solisequi, qùàrtuique Phlegon, hinnitibus auras
Flammiferis implent, pedibufque repaguiapulfant.
'Quae poftquam Tethys, fatorum ignara nepotis,
Reppufit ; & fafla eli immenli copia mundi ;
Corripuere viam, pedibufque per aera motis
Obllarttes findunt nebulas, pennifque levati
Praetereuut ortos ifdem de partibus Euros.
1 Sed leve pondus erat ; nèc quod cognofcere polTent
‘ Solis equi : ' folitaque jugum gravitate carebat.
Utque labant curva’ juftó fine pondere naves , ’
1 Perque mare inftabiles nimia levitate feruntur ;
Sic onere affueto vacuos dat in aera faltus,
Succutiturque alte, fimilifque eft currus inani.
Quod fimulac fenfere ; ruunt, tritumque reiinquunt
Quadrijugi fpatinm: nec, quo prius, ordine currunt.
Ipfe pavet; nec qua commiifas fleilat habenas,
¡Nec fcit qua fit iter: nec, fi fciat, imperet illis.
¡Tum primum radiis gelidi caluere Triones,
'Er vetito fruftra tentarunt aquóré tingi.
Quoque polo pofita eft glaciali proxima ferpens,
.Frigore pigra prius, nèC forniid’abilis ulli;
Incaluit : lumfitque novas fervoribus ¡ras .
Te quoque turbatum memorant fugiffe, Boote ;
Quamvis tardus eras, & te tua piauftra tenebant.
: Ut vero, fummo defpexit ab jEthere: terras
Tnfelix Phaethon, penitus penitufque patentes ;
' Palluit, & fubito genua intremuere timore :
Suntque oculis tenebra per tantum lumen obortx.
Et jam mallet equos nuinquam tetigiife paternos :
Jamque agnoflè genhs piget, & valuiflfe rogando:
; Jam Meropis dici cupiens; ita fertur , ut aéla
; Precipiti pinùs Borea, cui vifla remifit
Fraena fuus reilor, qùam Dis votifque reliquit.
; Quid faciat ? multum casli poft terga reliàum :
Ante oculos plus eft . animo metitur utrumque .
Et modo, quos ilii fato contingere non eft,
Profpicit occafus : interdnm refpicit ortus.
Quidque agat ignarus, ftupet: & nec ifacna remittit,
Nec retinere valet: nec nomina liovit equorum.
Sparfa quòque in vario paflìm miracula cacio,
Vaftarumque videt trepidus fimulacra ferarum.
Eft locus, in geminòs ubi brachia concavat arcus
Scorpios ; & cauda flexifque utrihque lacertis
Porrigit in fpatium figiiorum membra duorum.
Hunc puer ut nigri madidum fudore veneni
Vulnera curvata minitantem cufpide vidit ;
Mentis inops, gelida formidine lora remifit.
Qua poftquam fummum tetigere jacentia tergum,
Exfpatiantur equi: nulloque inhibente per auras
Ignota: regionis eunt ; quaque impetus egit,
Hac fine lege ruunt : altoque fub acrhere fixis
Itìcurfant ftellis, rapiuntque per avia cufrum.
Et modo fumma petunt, modo per decliva, viafque
Pracipites fpatio ,terne propiore feruntur,
Inferiufque fuis fraternos currere Luna
Admiratur eqa’os-: ambuftaque nubila fumànt,
;■ Corri