Namque, ait, Ö vat es Romani cenditor antti,
Aufe per exiguos magna referte inodos j
Jus tibi fecrfti numen caäeRe yidendi,
Cum placuit numeiis condere fefta tuts.
Ne tamen ignores., vunique errore traharis ;
J unius a noftro nomine no men habet.
Eft aliquid nupfifle Jovi, |ovts effe fororem.
Fratre magis, dubito, glori er, anne viro.
Si genas adfptcitur; Saturnum prima parentem
Feci. Saturni fbrs ego* prima fui.
A patri di<fta meo quondam Saturnia Roma eft:
H^c ilii a calo proxiirra terra fu it .
Si torus in pretio eft j 'dicor matrona Tonantis :
Jundaque Tatpeio font mea tempia Jovi .
An potuit Maio peltex dare nomina menfii
Hie honor'in uobis itividicifiis erit?
Cur igitur Regina vocon, Prrncepfque Dearum?
Aurea cur dextrae fceptra dedere mese?
An faciant ;menfem hices, Lucinaque ab illis
Dicati & a' nullo nomina menfe traham?
Tuni’ me pceniteat pofùifle fideliter iras
In genus Eledra:, Dardaniamque domutn.
Caufla duplex ira. capto Ganymede dolebam:
Forma quoque Idxo judice vida mea eftì
Pceniteat, quod non fóveo Carthaginis àrces :
Cum mea fini Ilio fcùrrus & arma..loco .
Pceniteat Sparten, Argofque,■_ meafquè • Mycenas , •
Et veterero. Lario’ fuppofaiffe Sainon.
Adde fenern Tati um, funonicolafque Fajifcos;
Quos ego Romanis fuccubuiìTe tuli.
Sed neque pceniteat: nec gens mihi carioruHa eft*
Hic colar, hic teneam cum Joye tempia meo.
Ipfe mitii Mavors, Commendo mcenia, dixìt,
Hzc tibi: tu polfens Urbe nepotis eris.
Didà fides fequitur. centum celtebrasnur in aris : ; (
Nec Ievior quovis eft mihi menfis honor *
Nec tamen hunc nobis tantrrromodo pneftàt honorem.
Roriia : fubüxbani dant mihi muuus idem.
Infpice, quos habeat «nem oralis Arida- Faftos, - •
Et populus Laurens, Lanuviumque meum *
Eft illic menfis Junonius. mtpice Tibur,
Et Prameftiase mcenia facra Deas ;
Junonaie leges tempus, nec Romuìrus illas
Corididit : at noftri Roma nepotis erat.
Einierat Juno, refpeximus. Herculis uxor
Stabat ; & in vultu figna doleutis erant «
Non ego, fi toto mater me cedere cario
Jufferit, invita marre morabor , a it.
Nunc quoque non ludor de nomine temporis hujus.
Blandior ; .& paTtes pxne xogamis ago ;
Remque mei juris maiim renuifle precando-;
Et feveas cauli* foriitan ipfe mese'#
Aurea pofledit focio Capholia tempio
Mater, & ut debet, cum Jove futirrtia tenet#
At decus'omne mihi contingit, origine menfis.
Unicus eft*, de quo follicitamur, honor.
Quid grave ) fi titulum menfis-, Roncanedediftis
Herculis «uxori, pofterìtafque memor?'
Hasc quoque terra aliqnid debet niiht nomine magni
Conjugis.,'huc captas appulit ille* boves .
Hic male dèfènfus nàmnns & dòte paterna
Cacus Aveftrrnam fànguine tihxir humum #
Ad propiora vocor. populum digeRit ab annis
Rórnulusy in pattes difiribüitqire duas.
Hzc dire eonfiliumr., pugnare par?itror illa eft :
Hìec yetas beliam foader, at il ja gerit«
Sic ftatuit, menfefque nota fecrevit: eadem .
Junius eft juvenusi'i qui fuit ante-, i'enum .
Dixit : & in litem cftudfo eertaminis ifFeat ;
Atque ira pietars diffimulata ‘foret.
Venit Apollinea longas Concordia lauro
Nexa comas v placidi numen opufqae Duels.
Hasc ubi nawavit Tatium, fbrtemque Quwìinum ,
Binaque cum.popuflis regna coiífe fuis;
Et Lare communi focer-o.S' generofque receptos ;
His nomen junare Junius, inquit, habet.
Dida triplex caufta eft . at vos ignofcite, Diva :
Res eft arbitrio^ non .dirimenda meo .
Ite pares a ’me. perierunt j.udiee ferrnse
Pergama: .plus 'lsedunt, quarn juvat una, dux.
PRima dies tibi, Carna, datur. Dea cardinis haec eft »
Numine ciaufa aperit, claudit aperta fuo.
Unde datas habeat vires, -obfeurior xvo
Fama : fed e noftrp carmine certus eris .
Adjacet antiqui Tiberino, lueus Helerni :
Pontífices lfluc nunc quoque faora ferunt.
Inde fata eft Nymphe '(Granen dixere priores)
Nequidquam multis' fxpe petita procis ,
Rura fequi, jaculifque .feras agitare folebat ;
Nodofafque cava tendere valle plagas.
Non habuit pharetram : Phcebi tamen effe fororem
Crèdebant; nec erat, Phoebe, pudenda tibi.
Huic aliquis1 juvenum dixiffet aman tía verba;
Reddebat tales protinus. illa fonos :
Hasc loca lucís haberrf.nimis, & cum luce pudor is #
Si fecreta magis ducis in antra, fequor.
Credulus antra fubit. frútices hxc nada refiftit :
Et later, <& nullo.eft invenienda modo.
Viderat hanc Junus ; vifeque cupidine captus
Ad duram verbis moUibus ufus erat.
Nympha iubet qiiaeri de more remotius antrum :
Utque comes fequitur , deftituitque dueem.
Stulta ; videt Janus qux poft fua terga gerantur :
Nil agís en: latebras refpicit ille tuas.
Nil agis en : dixi . nam te fub rupe latentem
Occupat amplexu ; fpeque potitus-ait:
Jus pro concubitu noftró tiibi cardinis efto *
Hoc pretiutfi pbfitie. virginitatis babe .
; Sic fatus ,: ^rinam , qua triftes pellere pofTet
A foribus noxas ( hrsec erat alha) dedit.
Sunt avid* volucres ; non. qu* Phtnéia menfis
Guttura fraudabant fed genus inde trahunt #
. Grande caput : ftantes oculi : roftra apta rapinae :
Canities pennis, unguibus hamus itieft .
Node volant, puerofque petunt nutricis egentes;
Et vitiant curiis corpora rapta fúis.
• Carpere dicuritur fedenti* vifcera roftris ;
Et plenum poto languide guttur habent *
Eft illis ftrigibus nomen : fed nomiiiis hujus
i Caufta; quod- horrenda ftridere node folent #
Sive igitur rtafcuntur aves , feu carmine fiunt ;
Nicniaque in volucres Marfa figurat anus;
In tliaiamos venere P.róc*. Proc.a natus in illfe
Prsda recent, avium quinqué diebus erat.
Pedoraque exforbent avidi? infkntia linguis.
At puer fnfélix / Vagit , opumque petit *
Territa voce fui nutrix accucrit alumni ;.
Et rigido‘ feiftas invenit ungue^ genas.
Quid facer et f color oris erat, qui frendibus olim
Elle foíet féris', .quas nova fefit hyems.
Pervenir ad ^Granen, & rem docet. illa, Tímorem
Pone ; tuus fofpes | dixit* alumnus erit.
Vene-
Venerat ad cunas : -flebant materque .paterque.
Siftite vos lacrimas ,, ipfa medebor , a lt.
Protinus arbutea poftès ter in ordiM *angit
Fronde : ter arbutea iimina. monde notar •
Spartir aquis aditùs, fed qu* medicameli habebant ;
Extaque de porca cruda bimeftre tenet.
Atque1 ita, Nodis aves, extis pueriUhus.,. inquit,
Parcité : pro parvo vidima parva càdit..
Cor pro corde, precor, pro fibris funifte. fibras •
Hanc‘ animam vobis: prò meliore. damps .
Sic ubi libavit j profeda fub -«there ponit : ^ _
Quique facris- adfunt, refpicerb illa vetàt.
Vivaque Janalis de fpina lumitur alba:
Qua lumen thalamis parva feneftra dabat.
poft illud nec aves cunas violafle' feruiitur ;
Et rediit puero, qui füit ante , color .
Pinguia cur illis gufteritur larda Kalendis ,
Miftaque cum calido fit faba ferfe, rogas? ^
Prifca Dea eft ; aliturque eibis, quibus ante folebat :
Nec petit adfeitas luxarmfe dapes.
pifeis adhuc illi populo fine fraude natabat :
Oftreaque in conchis tuta fuere fuis :
Nec Latium norat, quam probet Ionia dives,
Nec qu* Pygmso fanguine gaudet , avem.
Et prater pennas nihil in pavone placebat :
'■ Nec telius’. captas miferat ante, feras,.:
Sus erat in pretio: caria fue fèfta colebant;
Terra fabas tantumy duraque ferra dàbat.. _
Qu* duo mifta fìmul fextis quicumque. Kalendis.
: Edérit ; 'huic fedi vifeera pofle negant.
Arce quoque in fumma Junoni tempia Monet*
Ex Voto memorant feda, Camille, tuo.
Ante dqmus Manli fuèrant ; qui GatUcà quondam
A Capitolino reppulit arma Jove» / ; r
Quam bene ( Di magni) pugna cecidiflet m fila
Defenfòr foiii., Jupiter alte, tui!
Vijcitj ut pccideret datnnatus'crimine regni«
l i line il li titulum longa ienecta dabat...
Lux eadem.Marti feda eft; quem profpicit extra
Apàòfitum Teña: porta Càpena vite, ■
Te quoque’, Tempeftas, mèritam delubra fatemur;
Cum pene eft Corfts obruta claftis aquis«. .
Hac homjnum monumenta patent , fi quatitis aftta;
Tunc britur magni prspes adunca lovis;.;. ..
POftera lux Hyadàs. Taurina cornua frontis
Evocati & multa tetta madefeit,aqua.
MAne ubi bis fuèrit, Phcebufque iteraverit ortus ;
Failaque erit polito rore bis uda legeS ;
Hac facrata die Tufco Bellona duello
Dicitur : & Latio prófpera femper adeft.
Appio» eft auélor : Pyrrhb qui pace' negata
Multum animo vidit; lumine Captus erat «
Profpicit a tempio fummum brevis area Circum.
Eft ibi non parv« parva columna nota:, ri
Hine folet hafta manu , belli pnenuntia , muti ;
In Regem & gentes cum plàcet arma capi.
A Ltera pars Circi cuftode fùb Hercule tuta eft:
A Quod Deus Euboico cannine munus habet.
Muneris eft tempus, qui Nonas Lucifer ante eft.
Si títulos, quaeris : Sylla probàvit opus.
f^V-Uaerebam Nonas Sanco Fidióne-referrem,
An tibi, Senio pater: cum mihi. Sàncus a it:
Cuicumque ex illis dederis ;• ego munus habebo #
Nomina trina fero: fie voluere Cures^*
Hunc igitur veteres donarunt;*de Sabini:
Inque Quirinali conftituete jiigo*
ESt mihi ( fitque, precorr noftris diutuf^iP1 ànnis)
i Fi Lia : qua telix foipite femper ero.
Hanc ego cuffl.,’verlleiiL genero dare ; tempora taedis
Apta requirebam,, qu*q-ue cavenda forent.
Tum mihi poft facras monftrawr J unius Idus
Utilis & nuptis , utilis effe-, viris,.
PrifnaqUe pars hujus thalamis aliena reperta eft*
Nam mihi; fic coujux fanda Diali? ait:
Dotwc; ab Iliaca pjaeidus. purgamma Vefta
^tulerjt flavis ■ in- mare Tybris aquis ;
Non mihi dentofa crinem depedere buxo,
Non ungues: ferro fubfecuifte licet :
Non tetigifie virum; quamvis J-qyis ille facerdos*
Quamyis perpetua fit mihi lege datus.
Tu quoque ne propera : melius tua filia nubet 9
Ignea cum pura Vefta nitebit humo.
'"F'Ertfe poft Nonas1 removere Lycaona Phaebe
X Fertur : & a tergo non habet- Urfa metum.
Tunc ego- me -memini Ludo?; in gramine Campi
Àdfpieefe : & didici', lubrice Tybri.; tuos .
Fefta dies illis, qui lina madentia ducunt,
Quique tegunt parvis. *ra recurva cibis.
M Ens quoque numen habet. Menti delubra videmus
Vota metu.bei.li,: perfide Pcene, tui.
Pcene, rebelferas : & letho Confnlis omnes
Attoniti MaUras; pertimuere manus *
Spem metus expolerat cum’Menti vota Senatus
Suicipit ; ,& melior. protinus: illa venit .
Adfpicit iniiantes medils fex; lucibus Idus
Illa dies, qua funi vota foluta Dé *. ■
V Efta.j feve-: tibi nunc operata: refolvimus ora :
Ad tua fi nòbis facra venire Ucet.
In prece totus erarh ; qéleftia? numina fenfi ,
E Lsctaque purpurea luce refulfit humus.
Non equiefem vidi:.( valeaiit mendacia vatum )
T e , Dea ; nec fueras adfpicienda viro.
Sed qu* nefeieram, querumque errore tene bar,
Cognita funti nulla pr*cipi&nte mihi .
Qepa quafer memorant; habuffie Palilià Romam ,
Cum fiamm® cuftos *de recepì a fua eft .
Regis opus placidi •, quo noli metuentiu? ullum
Numinis ingenium-terra Sabina tulit.
Qiue nunc *re vides^ flipula tunc teda videres:
Et paries lènto vimine textus erat.
Hic locus exiguus, qui fuftinet atria Veftae,
Tunc erat intonfi- regia magna N umas.
Forrna tamen templi, quee jiunc manet, ante fuifle
Dicitur : & forane cauila probanda fubeft.
Vefta eadem eft, qua; Terra : fubeft vigil ignis utrique .
Siguificant fèdem -terra focufque fuam .
Terra pii» fimiiis nullo fulcimine nixa
Aere fubjedo- tam grave pèndet onus.
Ipfa volubilitas• libratum fuftinet orbem :
Quique premat partes , angulus omnis abeft.
Cumque fìt in media rerum regione locata,
Et tangat nullum plufve minufve latus;
Ni convexa foret, parti vicinior eflet :
Nec medium terram mundus haberet onus.
Arte Syracofia fufpenfus in‘ aere claufo
Stat globus, immenfi parva figura poli.
Et quantum a. fummis, tantum feeeftit ab imis
Terra, quod ut fiat, forma rotunda fecit*
Par facies tempii: nullus procurrit in ilio
Angulus. a pluvio vindicat imbre tholus,
Cur fit virgineis, quasris, Dea culta miniftris?
' Ìnveniam cauffas hac quoque parte Tuas..
' . , v K 1 .2 - Ex