Tum Deus illudens, tamquam modo deniqué fraudërîi
Senferit j e puppi pontum profpedat adunca. 1
Er flenti fimilis, Non hæc mihi,litora, nauta;,
Promififtis, ait: non fiæç mihi terra rogata .eft»
Quo menù poenam fado? qu* gloria veftra jèiV;
Si puerum juveijes, fi multi tallifis unum? „
Jamduduni flebam; lacrymas manus irapia noftrasi
Ridet : & impellit properantibus æquora remis
Per tibi nunc ipfum [nec enim, prælentior ilio
Eil Deus ] adjurp, tam mp tibi vera referre.,. ,
Quam veri majora fide , iletitæquore puppis: v.
Haud alitér, quam fi ficcum navale ten^ret.
Illi admirantes remorum irjt verbere peritant.:
Velaque deducunt ; genfinaque ope cürre re . tentant v
Impediunt hederæ rpmos, nexuque r.eçurvo ,
Serpunt ; & gravidis diftringunt yçïa corymbis.
Ipiç , racemiferis frontem circumdatus uvis, .
Pampineis agitar-vçlatam frondibus haftam..
Quem circa tjgres, fimplacraque inania lyncum,
Pidarumque jacent fera corpora pantherarura.
Exfiluere viri ; five hoc irjfania fecit,
Sivetimor : primufque Medon nigrelc.ere, pinnis
Corpore depreifo, & rpinæ çurvamina fieâi
Incipitù hiiic Lyçafcas, In quæ ; miracula, dîxit,
Verteris.,? & lati riéius, & panda loquenti
Naris erat, fquamamque cutis durata trahebat.
At Libys, obllantes dum vult obvertere remos,
In fpatium refüire manus brçve vidit ; & illas -
J am non eile manus y jam p jnnas poiïe vócari.
Alter ad tntortos cupjens dare braphia .fupes,
Braccia noi> habuit ; truncoque répandus in undas
Corpore defiluit. falcata noviffima cauda eil.
Qualia-dividuæ finuantuj: pornua Lunæ,.
Undique danr fai tus : multaque afpergine rorant:
jEmerguntque iterurn : rçdeunrque fub æquora rurfus :
Inque chorj ludunt ipeciem : lafcivpq ue. jadant
Corpora ; &. acceptum patulis ■ mare nàrlbus effiant.
De modo yiginti ( tot enim ratis illa ferebat)
Reilabàm folus. pavidum? gglidumquç tremerai.
Corpore, vixqùe naeum firmat Deys, Excute, dicens,
Corde metum, Diamque tene. delatus~in illam
Accenfis aris JBaccheia facra frequento.
Præbuimus longis. Çentheus ambagibus aures,
Inquit..: ut ira mora vires abfumere poflet.
Præcipitem famuli rapite fiinç: çruçiataque diris
Corpora-tormentis Stygjæ d.imjttite flodi.
Protinus aBftradus folidis Tyrrhçnus Achtes
Clauditur in teéliç : & dum prude lia juif*
Iniirumenta necis ferrumque ignefque parantur y
Sporne iùa patmife fores, lapfeique lacertis
Sponte fua, fama eil, nullo folvente, catenas,
Perilat Echionides : nec jam jubet ire, fed ipfe
Vadit, ubi elçélus facienda ad facra Cithæron
Çantibus & clarà bacchantum voce, fonabat.
Ut frémit açer equus', cum belliçus ærç canoro
Signa dédit tubiçen, pugnæquç aflumit amo rem:
Penthea fie iftus longis ululatibus æthçr
Mpvit : & andito clangore recanduit ira .
Monte fere medjo eil, cingeiitibus ultima filvis,
Purùs ab arboribus, fpeélabjlis updique campus.
Hic oculis jllum cementem facra profanis
Prima videt? prima eil infano çoncita motu,
PrimaTuum miflb yiolavit Penthea thyrfo
Matér: Io, gemina;, cjamavit, adefte forores,
Ule aper , in noilris errat qui maximus agris,
Ilfe mihi ferièndus apgr . rujt omnis in unum
Turba fùrens. cunflæ coeimt, cunilæqne fequuntur
Jam trepidum, jam verba-minus violenta locutumJ
Jam fe damnaiitem, jam fe peccafle fatehtem. *
Saucius;ille tamen, Fer opem , materterà j dixit ,
Autonoe^’ raoveant animos Aélæonis umbra;.
Ilia quid Aélæon nefcit'j dextramque precanti
Abilulit: Inoo iacerata eft altera raptu.
Non .habet infelix quæ matri brachia tendat^
Trunca fed oilendens disjetftii corpora membrisj
Adfpice , mater ait. vifis uiulavif Agave ;
Collaque jailavit, movitque per cera cririem:
Avulmmque i caput digitis complexà cruéiitis
; Clamat, lo -comites, opus hæc viéloria noftrum eft,
Norn citrus frondes-autumno frigore taâas , -•
Jamque male , hærentes alta rapit arbore ventus y
Quam funt membra viri manibus direpta nèfendis.
Talibus exemplis monitæmova facra fréquentant,
Thuraque dant , fan6lafqUe colunt Ifmenides aras.
M E T A M O R P H O S E O N
L I B E R I V .
A T non Alcithoe Miriyeias-orgia cenfet
■' Accipienda Dei : fed- adhuc .tfemeraria Bacehuni
Progenièm negat'éife Jovis : foeiafquë forores
Impietatis habet. feftumrcelebrare facerdos ,
Immunefque operum dominas fainulafqué Îudrum
Peclora pelle tegi, crinalês folvere vittas,
Serta coma, ■ manibus frondentès • fumere thyrfos,
J uiferat : & fævam læfi fore niiminis iram
Vaticinatus erat • ■ parent mâtrëfqûe nuruique :
Telafque, calathoique, infeélaque; pënfa reponunt :
Thuraque dant : Bacchumque vocknt, Bromiumque,
^ . .Lyæumque • !;; ;f fv. -
Ignigenamque, fatumque iterum, folumque-’bimatretn,
Additur his Nyfeus, indetonfufque Thyoneus,
Et curn Lenæo gènialis confitor uvæ,
Nyéleliufque, Eleleufque parens , & Iacchüs, & Evanj
Et quæ-præterea per Gràias plurîma géntés
Nomina, Liber, habes. tibi enim inconfumtajuventas,
Tu puer æternus, tu formofiifimus alto
Confpiceris cælo: tibi, cum fine cornibus adftâs,
Vtrgineum caput eil: Oriens tibi viclus, àdufque
Decolor extremo quæ eingitur India Gange.
Penthea tu, veherande, bipenniferumque Lycurgum
ibacrilegos maélas: Tyrrhenaque mittis in æquor
Corpora. ru bij ugunr >piélis infignia frænis
Colla p rem is lyncum : Bacchæ Satyrique fequuntur:
Quiqne fenex ferula titubantes ebrius artus
Suilinet y & pando non fortiter hæret afello.
Quacumque ingrederisy clamor juvenilis, & una
Femineæ voces, impulfaque tympana palmis,
Cqncavaque æra fonant, longoque foramiiie buxus.
Pacatus mitifque, rogant Ifmenides, adfis:
Juifaque facra colunt. folæ Minyeides intus,
Iùtempeftiva tiirbantes fefta Minerva,
Aut ducunt lanas, aut ilamina polliee verfant,
Aut hærent telæ, famulafque laboribus urgent.
E quibus una levi deducens polliee filum :
Dnm ceiîant aliæ, commentaque facra fréquentant,
Nos quoque, quas Pallas mélior Dea detiiiet, inquit,
Utile opus manuum vario fermone levemus :
Perque vices^¿liquid, quod tempora longa videri
Non finat, in medium vacuas referamus ad aures.
■ Diéla probant, primamque jubent narrare forores.
Ilia,
Ilia, quid e multis referat ( nam plurima nórat )
C jgitat ; & dubia e ft, de t e , Babylonia, narret,
p j.c e t i, quam verfa fquamis velantibus artus
Stagna Paueftini credurit celebrafTe figura:
Àn magis, ut fumtis illius filia pennis
Extremos albis in turribus egerit annos.
Nais an ut cantu, nimiumque potentibus herbis,
Verterit in tacitos juvenilia corpora pifces :
ponec idem paiTa e f t . a n , qua; poma alba ferebat,
Ut nunc nigra ferat contaélu fanguinis arbor.
H*c placet: hanc, quoniam vulgaris fabula non eft,
Talibus orfa modis, lana fua fila fequente :
Pyramus & Thisbe, juvenum pulcherrimus alter,
Altera, quas Oriens habuit, pra;lata puellis,
Contiguas tenuere domos : ubi dicirur altam
Coélilibus muris cinxifle Semiramis urbem.
Notitiam primofque gradus vicinia fecit.
Tempore crevit amor , tied* quoque jure coiflent ;
Sed vetuere patres, quod non potuere v etare.
Ex lequo captis^ardebant mentibus ambo.
Confcius omnis a b e il. nutu fignifque loquuntur.
Quoque magis tegitur, teélus magis selluat ignis.
FifTus erat tenui rima, quam duxerat olim,
Cum fieret , paries domui communis utrique.
Id vitium nulli per fecula longa notatum,
( Quid non fentit amor ? ) primi fenfiftis amantes,
Et voci feciilis ite r: tut*que per illud
Murmure blanditi* minimo tranfire lolebant.
S*pe urconftiterant, hinc Thisbe, Pyramus illiney
Inque vicem fuerat captatus anhelitus oris ;
Invide, dicebant, . paries, quid amantibus obftas ?
Quantum e r a t , ut fineres nos toto co.rpore jungi!
Aut hoc fi nimium > vel ad ofcula danda pateres !
Nec fumus ingrati, tibi nos debere "fatemur,
Quod datus eft verbis ad amicas tranfitus aures.
Talia diverfa nequidquam fede locuti;
Sub noétem dixere Vale :. partique dedere
Ofcula quifque fu*, non pervenientia contra.
Poftera no&urnos Aurora removerat ignes,
Solque pruinoiàs radiis, ficcaverat herbas :
Ad foìitum coiere locum. turn murmure parvo
Multa prius quelli, ftatuunt, ut node filenti
Fallere cuftodes, foribufque excedere tentent:
Curiique domo exierint, urbis quoque teda relinquant
Neve fit errandum lato fpatiantibus arvo;
Conveniant ad bufta Nini : lateantque fub umbra
Arboris. arbor ibi niveis uberrima pomis
Ardua morus erat, gelido contermina fonti •
Paéta placent : & lux tarde difcedere vifa
Prscipitatur aquis, Òc aquis nox furgit ab ifdem.
Callida per tenebras, verfato cardine, Thisbe
Egreditur, fallitque fuos: adopertaque vultum
Pervenit ad tùmulum; didaque fub arbore fedit.
Audacem faciebat amor. vei-*-t ecce recenti
C*de le*na boum fpumantes oblita ridus,
Depofitura fitim vicini fontis in unda.
Quam procul ad Lume radios Babylonia Thisbe
Vidit: & obfcurum timido pede fugit in antrum.
Dumque fugit y tergo velamina Iapfa relinquit,
Ut lei f s v ’a firim multa còmpefcuit unda,
Dum redit in filvas, invenros fòrte fine ipfa
Dre. ciruentvatp tenues laniavit amidus.
Serius egreffus veiligia vidit in alto
lulverè certa fer*, totoque expalluit ore
1 yramus. ut vero veftem quoque fanguine tindam
Reppgritj Una duos nox, inquit, perder amantes:
E quibus illa fuit longa digriiifima vita:
Noura nocens anima eli. ego te, miferanda, peremi,
I11 loca piena metus qui juifi node venires :
Nec prior hue veni, noftrum divellile corpus,
Er federata fero confumite vifeera morfu ,
O quicumque fub hac habitatis rupe, leones.
Sed timidi eft optare necem. velamina Thisbes
Tollit, & ad pad* fecum fert arboris umbram.
Utque dedit not* lacrimas, dedit ofcula, velli:
Accipe nunc, inquit, noftri quoque fanguinis hauftus,
Quoque erat accindus, dimittit in ilia ferrum.
Nec mora; ferventi moriens e vulnere traxit.
Ut jacuit refupinus humi ; cruor emicat alte.
Non aliter, quam cum vitiato fiftula plumbo
Scinditur, & tenues ftridente foramine longe
Ejaculatur aquas ; atque idibus aera rumpit.
Arborei foetus afpergine cædis in atram
Vertuntur faciem : madefadaque fanguine radix
Puniceo tingit pendentia mora colore.
Ecce, metu nondum polito, ne fallat amantem,
Illa redit, juvenemque oculis, animoque requirit:
Quantaque vitarit narrare pericula geilit.
Utque locum, & verfam cognovit in arbore formam;
( Sic facit incertam pomi color ) hæret an hæc fit.
Dum dubitat, tremebunda videt pulfare cruentum
Membra folum ; retroque pedem tulit : oraque buxo
Pallidrora gerens, exhorruit æquoris inllar,
Quod frémit, exigua cum fummum flringitur aura.
Sod poilquam remorata fuos cognovit a mores ;
Percutit indignos claro plangore lacertos :
Et laniata comas, amplexaque corpus amatum,
Vulnera fupplevit lacrimis; fletumque cruori
Mifcuit : & gelidis in vultibus ofcula figens,
Pyrame,. clamavit, quis te mihi cafus ademit ?
Pyrame, refponde. tua te, carilfime, Thisbe
Nominat. exaudi: vultufque attolle jacentes.
Ad nomen Thisbes oculos jam morre gravatos
Pyramus erexit, vifaque recondidit ilia. -
Quæ poilquam veftemque fuam cognovit, & enfe
Vidit ebur vacuum; Tua te manusinquir, amorque
Perdidit, infelix. eli & mihi fortis in unum
Hoc manus : eft & amor. dabit hic in vulnera vires.
Perfequarexftindum : ietique miferrima dicar
Caufla comefque tui : quique a me morte reveili
Heu fola poteras, poteris nec morte, reveili.
Hoc tamen amborum verbis ellote rogati,
O multum miferi meus illiufque parentes,
Ur, quos certus amor, quos hqra novifiima junxit,
Componi tumulo non invideatis eodem . '
A t tu , qu* ramis arbor miferabile corpus
Nunc tegis unius, mox es tedura duorum;
Signa,tene cædis: piillofque, & ludibus aptos
Semper habe foetus gemini monumenta, cruoris.
Dixit: & aptato pedus mucrone, fub imuin
Incubuit ferro; quod adhuc a cæd.e tepebat.
Vora tamçn tetigere DeoS, tetigere parentes .
Nam color in pomo eft, ubi, permaturuit, ater:
Quodque rogis fupereft, una requiefcit in urna.
Defieuat : mediumque fuit breve tempus : & orfa eft
Dicere Leuconoe. vocem tenuere forores.
Hunc quoque, fiderea qui temperar omnia luce ,
Cepit amor Solem. Solis referemus amores.
Primus adulterium Veneris cum Marte putatur
Hic vidilfe Deus. vider hic Dçus omnia primus.
Indoluit fàdo: Junonigenæque marito
Fùrta tori, fijrtiaue locum monftravit. at illi
D d Et