Immane eíl viriutn, daré milita terna rttacello ,
Anguíloque vagos pifces urgere catino »
Magna movent Hornacho fáftidia, feu puer unélis
Traéfevit calicem ittambüfry dum iurta liguris ;
Siye grayis véteri cráteras limus adhariit.
Vilibus in feopis, in mappis, in Tcobe, quantus
Confiftit fumtus? negleélis, flagitium ingens.
Ten* lapídese Varios lutulenta radere palma,
Et Tyrias dare qircum illota toralia veftes?
Oblitum, quanta curam fumtumque minorem
Ha*c habeant, tanto reprendi juftius illis,
Qua; nifi divitibus nequeunt contingere menfisi
fior. Doéle Cari, per amicitiam Divofque rogatus,
Ducere me auditum, perges quocumqne, memento.
Nam quamyis referas memori mihi pecore cun£a?
Non tamen interpres tantumdem juveris, adde
Vultum habitumque homirits, quem tu vidifle beatus
Non magni pendis, quia contigit. at mihi curia
Non mediocris ineft, fontes ut adire remotos,
Atqaé haurire queam vitae pnccepta beata •
S A T I R A V,
Ulyffes^ & Tirefìas,
U h i' T_J°c quoque, Tirella, praeter narrata, petenti
I -A Refponde : quibus amiflas reparare queam res
Arribas atque modis. quid ride?? Tir, Jamne dolofp
Non fatis eft Ithagam revehi, patriofque penates
Afpicere? Vlyfr O nulli qùidqpam mentite , vides ut
Nudus inopfque domum redeam, te vate: neque iilig
Aut apotheca procis intàftà eft, aut pecus. atqùi
Et genus, & virtusnifi cutn re, viftor alga eft.
T'/r. Quando paupenem, mrflis ambagibus, horres;
Aécipe, qua ratione queas ditefeete, Turdus,
Sive aliucf privum dabitur tibi, deyolet illuc,
Res ubi magna nitet, dommo fette ; dulcía poma,
E t quofpumqire feret cultus tibi fundus honores,
Ante Larem guftet venerabilior Lare dives |
Qui quamvis perjurus erit, fine gerite, cruentus
Sanguine fraterno, fugitivas, ne tamen illi
Tu comes exterior; fi poftuiet, ire recufes,
XJlyft Utne tegam fpùrco Dàrnaelatus? hauti ita Trojas
Me geifi, certans femper melioribus. Tir. Ergo
Pauper erts. 0fyjt Fortem hoc animum tolerare jubebo,
Et quòndam riiajora tuli, tu proti nus, unde
Divitias, arifque ruam, die, augur, acervos.
Tir. Dixi eqnidem, & dico, captes aftutus ubique
Teftamentá fenum : neu, fi valer unus & alter '
Inijdiatorem pnerofo fugerjt hamo,
Aut fpem deponas, aut arreni illufus omittas •
Magna minorve foro fi res cerjcabitur plim,
Vivet ater k>cuple$ fine grtaris, improbus ultra
Qui meliorem aadax vocet in jus, ìllius elio
Defenfor: fama civem caufaque priorem
Speme, danti fi gnatus erit, fcecundave conjux.
Quinte, puta, aut Publi (gaudent prajnornine molle?
Auricul»’) trbi me virtus tua fècit amicum.
Jus ancep? novií caulas defendere pòflum .
Eppiet quivi? ocuìos citius mihi, quarti te
Conterntum caifa nuce pauperet. hasc mea cura eft,
Ne quid tu pertjaS, neu jis jocas f ite dompm, atque
Pelliculam curare jube . fis bognitor ìpfe.
Perfta, atqpè obdura, feu rubra Canícula findet
I rifantes ftatuas, feù pingui tei)tus omafo
Furius hybernas cana ntve conípuet Alpes.
Nonne vides, (aliquis cubito ftantem prope tangens
Inquiet) ut patiens? ut amicis aptus? ut acer?
Plores annabunt thynni, Se cetaria crefcent.
Si cui praterel validas male filius in re
Preclara fublatus aletur, ne manifeftum
Coelibis obféquiUm nudet te, leniter ih fpem
Arrepe ottJciolus, ut & fcribare fteundus
Heres, & , fi ^uis eafus pueruirt egerit Orco,
In vacuum vemas : perrarò hsc alea fàllit.
Qui teftamentum tradet tibi cumque legenduth,
Abnuere, Se tabulas a te removere tìtentento :
Sic tamen ut limis raptas, quid prima fecundo
Cera vetit verfu, folus, multifne coheres,
Veloci percurre oculo. plerumque recoflus
Scriba ex quinquevito corvum deludet hiantem,
Captatorque dabit rifijs Nafica Corano.
Ólj/Jl Num furis? an prudensludis me, oblcutacanendoi
Tir. OLaertiade, quidqniddicam, aut erit, aut non,
Divinare etenim magnus mihi donat Apollo.
Utyf< Quid tamen irta velit fibi fiibula , fi Iieet, ede
Tir. Tempore quo juvenis Parthis borrendus, ab alti
Demiflùm genus iEnea, tellure marique
Magnus erit, forti riubet procera Corano
Filia Nafica: metuentis feddere foHum.
Tum gener hoc faciet: tabulas focero dabit, atque
Ut legai orabit : rnuftum Nafica negatas
Accipiet tandem, & tacitns leget, invenietque
Nil fibi legatura, prseter plorare, fuifque.
Ulud ad h$c jubeo : mulier fi forte dolofa,
Libertufve fenem delirum temperet, illis
ACcedas focius: laudes, lauderrs ut abiens .
Adjuvat hoc quoque : fed vmeit longe, prius ipfum I
Expugnare caput. ftribet mah carmina vecors f
Laudato. feortator erit ? (uve te roget : ultra
Penelopen focilis potiorj trade, Ulyf, Putafne,
Perdura poterit, tam ftugi, tamque pudica,
Quam nequiere proci reiìo depeltere curfu?
Tir. Venit enim magnum donandi parca juventus, |
Nec tantum Veneris quantum ftudiofa cirlirm:. [
Sic tibi Penelope frugt eft : qua; fi femel uno
De Iene guftartt , tecum partita lucellum,
Ut canis a corto nunquam abfterrebitur unflo. ■
Me fene, quod dicam, failum eft, anus improba Thebi
Ex teftamento fic eft ela’tà : cadaver
Unflum oleo largo nudis buntcris tulit beres:
Scilicet elabi fi poflet mortua; credo,
Quod nimium inftiteràt viventi, cautns" adito :
Neu defis operi, lieve jmmoderatas abunde?;
Difhcilem & morofum odendet garrulus r ultra
Non etiam fileas, Daiius! fis comicus : atque
Stes càpite obftipo, multnm fimilis metuenti.
Obféquio graffare: mone, fi increbruit aura,
Cautus _uti velet carum caput : extrahe turba,
Oppofitis hurneris : aurem fubftringe loquaci.
Importunus amat laudàri ? donec, ohe, jam
Ad calluni manibus fublatisi dixerit, urge , &
Crefcentem tumidrs- irrfta 'formoniiius utrem .
Quum te fervittó lungo turaque fovarit,
Et certuni yigilans, Quarfae fit partis Ulyffes,
Audieris, hereà: ergo nunc pama fodafis.
Nuiijuam eft? unde mjhi tam fortem, tamque fidelem 1
Sparge fubinde; fic , fi paulum poter, iilacrymare» di
GaUdia prodentem vultum celare. iepulcmm
Commiffnm arbitrio fine fordibus extrue. fiume
Egregi? fafiium laudet viciriia , ftquis
Forte coberedum feniot tnàlé tuffiet, buie tu
Die , ex parte tua, feu fondi five domus fit
Emtor, gaudentem mipitno te addicene, fed1 me
Imperiofa trahit Proferpina : vive, vafeqùe.
SATIS
A T I R A V Jk
è f Oc erat in votis, modus agri non ita magnus,
■ L Hortus ubi, fic teilo vicinus jngis aquas fons,
Et paulum iyìvre fuper bis foret. auéiius atque
Sii melius focene, bene eft. nihil amplius oro,
Maja nate, nifi ut propria haec mihi munera faxis.
Si neque majoretti feci ratione mala rem,
■ec finn faciurus vitio culpave minorem :
Sj venerar ftultus nihil Jiorum : O fi angulus ¡(le
Br jxirr.u? accedat, qui nunc deformat agellum !
J fi urnam argenti Fors qua mihi monliret ! ( ut Ufi,
ihefauro invento qui mercenarius agrum
Bum ipfum mercatus aravit : dives amico. •
■ercule :) fi quod adeft, gratum juvat; hac prece te orò,
■ngue pecus domino facias 8c cetera, prater
■geniutn: utque foles, cuftos mihi maximus adfis.
»go ubi me in. monreis & in arcem ex urbe removi,
(Jpid prius illuftrem Satiris, Mufaquc pedeftri?
Sec mala me ambitio peirdit, nec plumbeus Aufter,
Autmnnufque gravis, Libitina; quarftus acerbae.
Saturine pater, feu Jane libentius audis,
■nde homines operum primos vitaque labores
Sftituunt (fic dùs placitum) tu carminis efto
Sincipium. Roma; foonforem me rapis. eja,
Ne prior officio quiiquam refpondéat, urges .
Sre Aquilo radit terras, feu bruma nivalem
«terrore diem gyro trahit, ire neceflè eft.
^flmodo, quod mi obfir, dare certumque loquuto,
Lùflandum in turba : facienda injuria tardis :
(|iid vis, infane? fic quas res agis ? improbus urget
Ifctis precibus. tu pulfes omne, quod obftat,
I® Mrcenatein memori fi mente recurras?
Hoc juvat, & melli eft, non mentiar. at fimul atras
Vfntum eft Efquilias, allena negotia centum .
fffr caput Se circa faliunt latus. ante fecundam
Rfofcius orabat fibi adeffes ad Puteal eras. -
fife re communi Ccriba; magna atque nova te
Urabant hodie. meminiftès, Quinte, reverri.
Imprimat his cura Maecenas figna tabeliis.
Okieris, experiar: fi vis, potes, addit, & inftat.
Sjjptimus oraavo propior jam fugerit annus,
Ex quo Maecenas me coepit habere fuorum
I* numero : dumtaxat ad hoc, quem tollero rheda
VfcUet, iter faciens, Se cui concredere iiugas
Hoc genus : hora quota eft? Thrax eft Gallina Syro par?
Maiutina^ parum cautos, jam frigora mordent :
Et qua rimofa bene deponuntur in aure.
Rjryotum hoc tempus fubjeiiipr in diem fic horam
WÌdis. nofter ludos fpeiiavetat una,
Lflerat in campo, fortuna; filius, omnes.
Fjigidus a Roftris manat per compita rumor ;
■jicumque obvius eft, me confulit. O bone, nam te
» fre’ P eDS quoniam propius contingis, oportet,
«¿uquid de Dacis andlfti ? nil equidem. ut tu-
hfnper eris derifor ? at omnes Dii exagitent me,
yquidquam. quid? militibus promiffa Triquetra
a^dia Calar an eft Itala, tellure daturus?
Wantem me fetro nihil mirantur, ut unum
egregie mortalem altique filenti.
■^ditur hac inter mifero lux, non fine votis :
,J rus > quando ego te afpiciaui ? quandoque licebit,
pne vetemrn libris, nunefomno fit inertibus horis
»cere follicira jucunda oblivia vitae?
lli3tUair*°- ^a*3-a PythaSor* cognata, fimulque
■leta latrs pingui ponentur olulbula lardo.'
I O nofles coenasque Dèum! quibus ipfe, meique,
{- Ante larem proprium vefeor, vernaíque procaces
; Pafco libatis dapibus. prout cuique libido efl,
l Siccat : insequafos cálices conviva, folutus
I.eglbus mlaais : fu L i qqis capit acria fortis
* Pocula, feu modiets-uvcicit laetius . ergo
* Sermo oritur, non de villas domibufve alienisi
i Nec male, necne Lepos faltet : fed, quod magis ad nos
■ Pertinet, & itiefoire itialum eft, agitamus : utrumne
(Divitiis homines, an fiat virtute beati:
■ Quidve ad amìcitias,. ufus reftumne trábatenos,
Et qua fit natura boni, fummumque quid ejus.
. Cerviuj hac. inter vicinus garrit añiles
Ex re fabellas. nam fi quis laudai Ardii
Sollicitas-ignarus opes, fic incipit: Olim
Ruftious urbanum murom oms panpere fettur
Accepiffe cavo, veterem yetus hofpes amicumr
Afper, & attentus quafitis, ut tamen artìum
Solveret hofpitiis aninimn. quid multa? neque ¡Ili
Sepofiri ciceris nec lpnga invidit avena :
Aridum & oro ferens acinum., femefaque laidi
Frulla dedir, cupiens varia faftidia ccena
^Vincere tangentis male lìngula dente fuperbo:
Quum pater ¡pfe domus palea porredus in horna
Effet ador loiiumque, dapis meliora relinquens.
Tandem, tirbanus, adhunc: Quid te juvat, inquit,am¡ce,
Prarup.ti nemoris patientem vivere dorfo.? ;
Vln’ tu homines nrbetnque feris praponere fytvis ?
Carpe viam^, mihi crede, comes: terroftria quando)
Mortales animas vivunt fortita, neque olla eli
Aut magli® aut parvo lethi foga: quo, bone, circa
Dum licet in rebus jucundis .vive beatus :
Vive, memor quant fis svi brevis. Hyec ubi diil»
Agreftem pepulere, domo levis. exilit : inde
Ambo propolitum peragunt iter, urtiis aventes
Mirrila noélurni fubrepero , jamque fenebat
Nox medium coeli fpatium, quum ponit uterque
In locupleto domo veftigia, rubro ubi coico
TinbU fuper lefios canderer veftjs eburnos,
Multaque de magna fupereffent fercula ccena,
Quae prqcul extruflis inerant hefterna caniftris.
Ergo ubi purpurea porreflum in velie locavit
Agreftem,'veluti fuccinclus curfitat bofoes,
Continuatque dapes, necnon vetniliter tplis
Fungttur oflìciis, prselambens omne quod affert.
Ule cubans gaudet mutata forte, bonifque
Rebus agit hetum convivam : quum fubtto ingens
Valvarum ftrepitus ledis excuflit utrumque.
Currere per totum pavidi conclave, magifque
Exanimes trepidare, fimul domus alta moloflis
Perfonuit canibtts. tum rufiicus : Ilaud mihi vita
Eft opus hac, ait, fit valeat : me fylva, cavufque
Tutus ab infidiis. tenui folabitur eruo.
S A T I R A V I I .
Davus, Ci>' Horatius •
Dav.T Amdudumanfculto,fic cupiens tibi dicere forvus
J Pauca, reformido. Hor. Davufne ? Dav. Ita,
Davus, arnicum
Mancìpium domino, &frugi, quod fit fatis : hoc eft,
Ut vitale putes. Hor. Age, libertare Decembri,
Quando ita majores voluerunt , utere ; narra.
Dav. Pars hominum vitiis gaudet conftanter, fit urget
Propofitum: pars multa natat, modo reria capeffens,
Interdum pravis obnoxia, lape notatus
Cuín tribus annellis, modo Isva Prifcus inani,
Vixit