L I B E R Q. U A R T U S .
A D M E S S A L A M . I.
T E , Mettala, canam • quamquam me cognita virtus
Terrei , ut infirms nequeant fubfiftere vires>
Incipiatn tarnen* at meritas fi carmina laudes
Deficiant: humilis tantis fim conditor aélis :
Nec tua prater te chartts intexere quifquam
Faéla queat, diélis ut non majora fupemnt :
Eft nobis voluifle fatis. nec munera parva
Refpueris. etiam Phcebo gratiflima dona
Cres tulit, & cunélis Baccho jucundior hofpes
Icarus, ut puro. teftantur fiderà cselo,
Erigoneque, Canifque-, neget ne longior aetas.
Quin etiam .A leides Deus afeenfurus Olympum
Lieta Molorcheis pofuit veftigia teélis.
Parvaque Csleftés pacavit mica, nec illis
Semper inaurato taurus cadit hoftia cornu.
Hic quoque fit gratus parvus labor, ut tibi poflìm
Inde ahos, aliofque memor componere Verfus.
Alter dicat opus magni mirabile mundi :
Qualis in immenfum defeenderit aera tellus,
Qualis & in curvum pontus confluxerit orbem,
Et vagus a terris qua fùrgere nititur aér,
Hinc ut contextis paflìm fluat ignibus aither,
Pendentique fuper claudantur ut omnia cado.
Ar quodeumque mea? poterunt audere Camena?,
Seu tibi par poterunt ( fed quod fpes abnuit ultro )
Sive minus, certeque canent minus, omne vovemus
Hoc tibi, nec tanto careat mihi nomine charta.
Nam, quamquam antiqù» gentis fuperant tibi laudes,
Non tua majorum contenta eft gloria fama,
Nec qusris, quid quaque index fub imagine dicat,
Sed generis prifcos contendis vincere honores,
Quam tibi majores, majus decus ipfe futüris,
A t tua non titulus capiet fub carmine faéla,
Eterno fed erunt tibi magna volumina verfu,
Convenientque tuas cupidi componere laudes
Undique, quique canent vinäo pede, quique foluto.
Quis potior, certameii erit. firn viélor in illis ,
Ut noftrum tantis infcribam nomen in aélis.
Nam quis te majora gerit caftrifve, forove ?
Nec tarnen bine aut hinc tibi laus majorvé, minèrve;
Jufta pari premitur velati cum pondere libra:
Prona nec hac plus parte fedet, nec furgit ab illa,
Qualis , in»quatum fi quando onus urget utrimque^
Inftabilis natat alterno depreìiior orbe .
Nam feu diverfi fremat inconftantia vulgi,
Non alius fedare queat; feu Judicis ira
Sir placanda, tuis poterit mitefeere verbis>
Non Pylos aut; Itnace tantos genuifte feruntur
Neftora, vel parva? magnum decus urbis Uly (Tern,
Vixerit ille fenex quamvis, dum terna per orbem
Secula femlibus Titan decurrerit horis ;
llle per ignotas audax erraverit urbes,
Qua maris extremis tellus excluditur undis.
Nam Ciconumque manus adverfis reppulit armis :
Nec valuit Loros cceptos avertere curfus :
Ceftìt & JEtnxx. Neptunius incoia rupis,
Vida Maroneo feedatus lumina Baccho :
Vexit & iEolios placidum per Nerea ventos:
Incultos adiit Lsftrigonas, Antiphatenque,
Nobilis Artaci» gelida quos irrigat unda;
Solum nec doéla? verterunt pocula Circes,
Quamvis illa foret Solis genus, apta vel herbis,
I Aptaque vel cantu veteres mutare figuras.
Cimmeriorum etiam obfeuras acceftir ad arces,
Queis numquam candente dies apparuit ortu,
Sive fupra terras Phoebus, feu curreret infra.
Vidit, ut inferno Plutonis fubdita regno
Magna Deum proles levibus difcurreret umbris.
Præteriitque cita Sirenum litora puppi.
Ilium inter geminæ nantem confinia mortis,
Nec Scyllæ iævo contenait impetus ore,
Cum canibus rapidas inter fréta ferperet undas ;
Nec violenta fuo confumiit more Charybdis,
Vel fi fublimis fluélu confurgeret imo,
Vel fi interrupto nudaret gurgite pontum.
Non violata vagi fileantur pafcua Solis,
Non amor, & foecunda Atlantidos arva Calypfus,
Finis & erroris-miferi Phæacia tellus.
Atque hæc feu noftras inter funt cognita terras,
Fabula five novum dedit his erroribus orbem,
Sit labor illius, tua dum facundia major.
Jam te non alius belli tenet aptius artes,
Qua deceat tutam caftris præducere foiTam,
Qualiter adverfos hofti defigere cervos :
Quernve locum du&o melius fit claudere vallo ,
Fontibus ut dulces erumpat terra liquores : ^
Ut facilifque tuis aditus fit, & arduus hofti;
Laudis & afliduo vigeat certamine miles i
Quis tardamve fudem melius, celeremve fagittam
Jecerit, ■ aufc lento perfregerit obvia pilor
Aut quis equum celerem ariftato compefcere freno
Poftit, & effufas tardo permittee habenas ?
Inque vicem modo direéto contendere curfu,
Seu libeat curvo brevius compellere gyro?
Quid, parmai feu dextra veils, feu læva tueri,
(Sive hac, five iliac veniat gravis impetus haftæ)
An prior, aut fignata cita loca tangere funda?
Jam fimul audacis veniunt certamina Martis,
Adverfifque parant acies conCurrere fignis,
T une tibi non défit, faciem componere pugnæ ,
Seu fit opus quadratum acies confiftat in agmen,
Reélus ut æquatis decurrat frontibus ordo ;
Seu libeat duplici fejimélim cernere Marte,
Dexter uti lævum teneat, dextrumque finifter
Miles, fitque duplex geminis viélona caftris.
At non per dubias- errant mea carmina laudes.;
Nam bellis expérra cano-: teftis mihi viélæ
Fortis Japidiæ miles : teftis quoque fallax
Pannonius, gelidas paftim disjeélus in Alpes:
Teftis Arupinas & pauper natus in armis .
Quern fi quis videat, vêtus ut non fregerit ætas,
Terna minus Pyliæ miretur feçula famæ,
Centum foecundos Titan renovaverît annos,
Ipfe tamen velox celçrem fuper edere corpus
Gaudet equum, validifque fedet moderator habenis•
Te duee non alias çonverfus terga domator
Libera Roman» fubjecit col la- catena?.
Nec tamen his contentus eris, niajora peraélis
Inftant, çompertum eft veracjbus ut mihi fignis.
Queis Amythaonius nequeat ççrtare Melampus •
Nam modo fulgentçm Tyrjo fubremine veftem
Indueras, oriente die duce fertilis annj;
Splendidior liquidis cum Sol caput extulit undis,
Et fera difçordes tenuerunt flamina venti,
Çurva nec aifuetos egerunt flumina curfus.
Quin rapidum placidis etîam mare cônftitit undis,
Nulla.nec aerias yolucris perlabitur auras,
Nec quadrupçs denfas depafcitur afpera fylyas,
Quin
Ibuin largita tuis funt multa filentia votis «
Jhpiter ipfe levi veélus per inania curru
^Edfuit, & cáelo vicinum Iiquit Olympum,
Ihtentaque tuis precibus fe praebuit aure,
flunélaque veraci capite annuit. additus aris
mjEtior eluxit- ftruélos fuper ignis acervos.
Snin, hortante Deo, magnis infiftere rebus
jtjcipe : n o n iidem tibi fint, aliifque triumphi.
Jon te vicino remorabitur obvia Marte
dallia, nec-latis audax Hifpani» terris,
Jec'fera te Tyrio tellus obfefla còlono,
tee qua vel-Nilüs, vel regia Iympha Choafpes
Irofkir, aut rapidus, Cyri dementia, Gindes
Madit Areéleos naud una per hoftia campos,
Sec qua regna vago Tomyris finivit Araxe,
■npia nec ftevis cèlebrans convivía menfis
Sltima vicinus Phoebo tenet arva Pada?us,
•uaque Hiftrus, Tanaifque Getas rigar, atque Mofynos.
Quid moror ? Oceanus ponto qua continet orbem,
frulla tibi adverfis regio fefe offèret armis.
Te manet inviélus Romano Marte Britannus,
’■eque interjeélo mundi pars altera Sole,
jam circumfufo confidit in aere tellus,
Et quinqué in partes toto difponitur orbe.
Itque du» gelido yaftantur frigore feniper:
HIic & denfa tellus abfconditur umbra :
Et nulla incepto perlabitur unda liquore,
Sed durata riget aenfam in glaciemque, nivemque,
Quippe ubi non umquam Titan fuperingerit ortus,
Àt media eft Phcebi femper fubjeéla calori,
Slu propior terris »ftivum fettur in orbem,
| a celer hybernas properat decurrere luces.
jon ergo -predo tellus confurgit aratro,
je c frugem fegetes pra?bent, nec pabula terra?,
Jon illic, colit arva Deus,. Bacchufve , Cerefve,
Julia nec exuftas habitant animalia partes.
Bertilis hanc inter poiìta eft, interque rigentes ,
joftraque, & huic adverfa folo pars altera noftro,
Quas utrimque tenens fimilis vicinia easli
Temperai, alter & altérius vires ñecat aer.
IÍine placidus nobis per tempora vertitur annus :
Hinc & colla jugo didicit fubmitterè taurus,
Et lenta excelfos vitis confcendere ramos :
jondeturque íeges maturos annua partus :
Et ferro tellus , pontus confinditur »re :
Quin etiam ftruais exfurgunt oppida muris.
Brgo ubi per claros jerint tua taéla triumphos,
Splus utroque idem difeeris magnus in orbe.
Jon ego fum fatis ad tarit» prazeonia laudis,
®fe mihi non fi pra?fcribat carmina Phoebus.
Jft tibi, qui point magnis fe accingere rebus,
' jalgius : »remo propior non alter Homero .
languid^.' nam nofter peragit labor otia, quamvis
Jortuna, ut mos eft illi, me adverfa fatiget.
Jam mihi cum magnis opibus domus alta niteret,
Qui fuerant flavi ditantes ordine falci
Horrea ¿ foecundas ad deficientia mefles :
Juique pecus denfo ; pafeebant ragmine colles ,
Rt domino fatis, & nrmium furique, lupoque;
June defiderium fupereft: nam cura novatür,
Jum memor anteadlos femper dolor admonet annòs.
|Bd licet afperiora cadanr, fpolierque reliélis:
■°n te deficient noftr» memorare Camoen»,
Jec tibi Pierii folum tribuentur honores.
|H^0 te vel^ rapidas aufìm maris ire per undas,
Adverfis hiberna licet tumeant freta ventis.
Pro te vel folus* denfifc fubfillefe turmis,'
Vel parvum ^tti»ie':coiph? -còmmittere flamm» •
Sum quodeumque, tuum eft: noftri fit parvula cura,
Sit tibi quanta Tibet, fi fit mbdo, non -mihi regna
Lydia, non magni potior ; fit fama G vii ppi,
Pofle Meleteas nec mallem, „vincere ch^rtas.
Quod tibi fi verfus nofter totufve minufve,
Vel bene fit notus, fummo vel inerret in ore,
Nulla mihi ftatuent'finem te fata canendi.
Quin etiam mea quum tiimulus contexerit ofla,
Seu matura dies celerem properat mihi mortem,
Longa manet feto vita, tamen mutata figura
Seu me finget equum gyro percurrere eampos
Doélum, feu tardi pecoris firn gloria taurus :
Sive ego per liquidum voiucri vehar aera penna:
Quandocumque hominem me longa refecerit »tas ,
Inceptis de te fub,texani carmina chartis.'
LAUS SULPICL/E AD M A R TEM . II.
SUlpitia eft tibi culta tuls., 'Mars magne, Calendls r
Speélatum e c»lo , fi ' fapis , ipfe véni.
Hoc Venus ignofeet; at tu, violente, caveto,
Ne tibi mi ranti turpi ter arma cadant.
Illius ex oculis, cum vult exurere Divos,
Accendit geminas Iampadas. acer^ Amor .
Illam, quidquid agit, quoquo veftigia movit,
Componit furtìm , fuMequiturque deepr.
Seu folvit criiies, fììfis decet efle capillis
Seu comfit ,• cpmtis eft veneranda cpmis .*
Urit , feu Tyria voluit :prpcédere palla :
Urit, feu niyea candida vefte venit.
Talis in »terno felix Vertumnus Olympo
Mille habet òrnatus ,• milk dècènter habet.
Sola puellarum digna eft, cui mollia paris
Veliera det f u c c i s bis madefiiéla Tyros:
Poifideatque, _metit. quidquid bene qlentibus arvis
' Cultor odo rat» dives Arabs iegetis:
Et quafeumque higér ‘rilb'fo; dé' ’.fitoie; ‘concfias
Proximus Eois colligit Indus equis.
Hanc vo's, Pierides, feftis cantate Calendis,
: Et teftudinea Phcebe fuperbe lyra.
Hoc folenne faefum multos celebretur in ànnos.
Dignior eft veftro nulla puella choro.
SÜLPICIA AD CERINTHUM. III.
PArce meo juveni, feu quis bona pafcua campi,
Séu colis umbrofi devia montis, aper.
Nec tibi fit duros acuifle in pr»lia dentes.
Incolufnem cuftòs hunc mi.M fervet Amor.
Sed procul abducit venandi Delia cura.
O pereant filv», deficiantque. canes !
Quis furor eft, qu» mens,: denfos indagine colles
Claudentem teneras l»(jere velie manus?
Quidve juvar 'furtìm làtebras intrare fèrarum?
Candidaque hamatis crura notare rubis?
Sed tamen, u t , tee um liceat, Gerì nthe, vagari,
Ipfa ego pef moritès refia tòrta feram :
Ipfa ego velocis qu»ram veftigia cerv»,
Et demam celeri fèrrea vinclà ,cani.
Tunc tnihi tunc placeant filyàe ; ,fic, lux mea , tecura
Arguar1 ante iplas concnbuifie plagas .
Tunc veniat licet ad cafths, ill»fus abibit,
Ne <reneris cupid» gaudia turbet, aper.
Tunc fi.ie me'fit ùulta VenusVfèd lege Dian»,
Calle
1