Fier eritgae tuus, nummorum millibus oifto:
Verna iplnifterris ad nutus aptus heriles:
Lirterulis Gr«cis imbutus, idoneus arti
Cuilibet: argilla ^uidvis imiraberis uda.
Quinefiam canet indo&um, fed dulce bibenti.
Multa fidem promiiTa levant, ubi pienius «quo
Laudat venales, qui vuit extrudere, merces.
Res urget me nulla: meo fum pauper in «re.
Nemo hoc mangonum faceret tibi. non temere a me
Qui vis ferret idem, femel hie ceiTavit: & ( ut fit )
In fcalis latuit metuens pendentis haben«.
Des nummos, excepta nihil te fi fuga l«dat:
I lie ferat pretium, pcen« fecurus, opinor.
Prudens emifti vitioium: difta tibi ell lex.
Infequeris tamen hunc, & lite moraris iniqua*
Dixi me pigrum proficifcenti tibi, dixi
Talibus ofticiis prope mancum: ne mea fsvus
Jurgares ad te quod epiflola nulla veniret.
Quid turn profeci, mecum facientia jura.
Si tamen attentas? quereris fuper hoc etiam, quod
Expe&ata tibi non mittam carmina mendax.
Luculli miles collegia viatica multis
JErumnis, lafius dum no£lu ilertit, ad aiTem
Perdiderat: poll hoc vehemens lupus, & fibi & hoili
Iratus pariter, jejunis dentibus acer,
Pr«fidium regale loco dejecit , ut ajunt,
Summe munito, & multarum divite rerum.
Clarus ob id faflum, donis ornatur honellis,
Accipit & bis dena fuper feftertia nummum.
Forte iub hoc tempus cailellum evertere Pr«tor
Nefcio quod cupiens , hortari ccepit eundem
Verbis, qu« timido quoque poflent addere mentem#
I , bone, quo virtus tua te vocat: i pede fauflo,
Grandia laturus meritorum pramia. quid Has?
Poll h«c ille catus, quantumvis rufticus, ibit,
Ibit eo quo vis* qui zonam perdidit, inquit.
Rom« nutriri mihi contigit, atque doceri,
Iratus Graiis quantum nocuiilet Achilles.
Adjecere boh« paulo plus artis Athen«:
Scilicet ut poflem curvo dignofcere re6lum ,
Atque inter fylvas Academi quarere verura •
Dura fed. amovere loco me tempora grato ,
Civififqtie rudem belli tulit «itus in arma,
C«faris Augufti non refponfura lacertis.
Unde fimul primum me dimifere Philippi,
Decifis humilemvpennis, inopemque paterni
Et laris & fundi, paupertas impulit audax ,
Ut verfus. facerem. fed, quod non defit, habentemr
Qu« poterunt unquam fatis expuFgare cicut«, "
Ni melius dormire putem, quam fcribere verfus?
Singula de nobis anni pr«dantur euntes:
Eripuere jocos, VeneremT convivia, ludum r
Tendunt.extorquere poemata. quid faciam vis?
Denique non omnes eadem mirantur amantque;
Carmine tu gaudes, hie dele&atur iambis:
Ille, Bioneis fermonibus, & fale nigro.
Tres mihi .conviva prope diflentire videntur,
Pofcentes vario multum diverfa palato.
Quid dem? quid non dem? renuis tu quod jubet alter.
Quod petis, id fane eft invifum acidumque duobus.
Prater cetera, me Romane poemata cenfes
Scribere poffe, inter tot curas, totque labores ?
Hie fponfum vocat, hie auditum fcripta, reliilis
Omnibus: officiis. cubat hie in colie Qairini,
Hie extremo in Aventino: vifendus uterque:
Intervalla vides humane commoda» vermn
I Pur« funt plate«, nihil ut meditantibus obftet.
Feftmat calidus mulis gerulilque redemptor :
Torquet nunc lapidem, nunc ingens machina tignum *
Tnftia robuftis luélantur funera plauftris:
Hac rabiofa fugit canis, hac lutulenta ruit fus.
I nunc, & verfus tecum meditare canoros.
Scriptorum chorus omnis amat nemus, & fugit urbes
Rite cliens Bacchi, fomno gaudentis & umbra :
Tu me inter ftrepitus na&urnos atque diurnos
Vis canere, & contratta fequi veftigia vatum?
Ingenium, fibi quod vacuas defumfit Athenas,
• i ^udiis annos leptem dedit, infeniiitque
Libris & curis, ftatua taciturnius exit
Plerumque, & rifu populum quatit: hie ego rerunv
Fluttibus in mediis, & tempeftatibus urbis,
Verba lyr« motura fonum connettere digner?
Frater erat Rom« confulti rhetor : ut alter
Alterius fermone meros audiret honores :
Gracchus ut hic iili foret, huic ut Mutius ille.
Qui niinus argutos vexat furor ifte poetas ?
Carmina compono, hie elegos: mirabile vifu,
Cælatumque novem Mufis opus. afpice primum,
Quanto cum fàftu, quanto molimine circum
Spettemus vacuam Romanis vatibus «dem.
Mox etiam ( fi forte vacat ) fequere, & procul audì I
Quid fèrat, : & quare fibi nettat uterque coronam.
Cædimur, & totidem plagis confumimus hoftem,
Lento Samnites ad lumina prima duello.
Difcedo Alcæus punito iilius : ille meo, quis ?
Quis, nifi Callimachus? fi plus adpoicere vifus,
Fit Mimnermus, & optivo cognomine crefcit.
Multa fero, ut placem genus irritabile vatum,
Quum fcribo, & fupplex populi fuffragia capto:
Idem, finitis lludiis, & mente reçepta,
Obturem patulas impune legentibus aures.
Ridentur, mala qui componunt carmina : verum
Gaudent fcribentes, & fe venerantur, & ultro
( Si taceas ) laudant. quicquid fcripfere, beati.
At qui Iegitimum cupiet feciife poema,
Cum tabulis- animum cenforis fumet honefti:
Audebit quæcunque parum fplendoris habebunt,
Et fine pondéré erunt,& honore indigna ferentur,
Verba mov.ere loco, quam vis invita recédant,
Et verfentur adhuc intra penetralia Veil«.
Obfcurata diu populo bonus eruet atque
Proferet in lucem fpeciofa vocabula return,
Qu« prfllis; memorata Catonibus atque Cethegisa
Nunc fitus informis premit & deferta vetuftas.
Adfcifcet nova, qu« genitor produxerit ufus.
Vehemens & liquidus, puroque fimillimus amni,
Fundet opes, Latiumque beabit diyite lingua.
Luxuriantia compefcet, nimis afpera fano
Levabit cultu, virtute carentia toilet :
Ludenns fpeciem dabit, & torquebitur, ut qui
Nunc Satyrum, nunc agreilem Cyclopa movetur.
Prætulenm fcrintor delirus inerfque videri,
Dum mea deleilent mala me, vel denique fallant,
Quam fapere & ringi. fuit haud ignobilis Argis,
Qui fe Credebat miros audire tragosdos,
In vacuo lætus feifor plauforque theatro :
Cetera qui vitæ fervaret munta reélo
More : bonus fane vicinus, amabilis hofpes,
Comis in uitorem : poffet qui ignofcere fervis,
Et ugno iæfo non infanire lasenæ :
PoiTet qui rupem & puteum vitare patentem.
Hie ubi coguatonim opibus curifque refeftus,
Expu-
Eipulit helleboro morbum bilemque meraco,
E f r c d it ad fefe, Pot, me occidiitis, amici,
Nbn fervatlis , ait., cui fie extorta voluptas,
Efdemptus per vim mentis gratiifimus error.
Npnirum fapere eft abjeftis utile nugis,
El tempeftivum pueris concedere ludum :
Ac non verba (èqui fìdibus moda landa Latinis,
Sep veras numerofque modofque edifeere vita:.
Qbocirca mecum loquor'h.ec, tacitufque recordor :
Sftibi nulla fitim fìniret copia lymph«,
Nlrrares medicis : quod quanto plura paraftl,
Tinto plura cupis, nulline faterier audes ?
Silvulnus t ib i, monftrata radice vel herba, .
Mm fieret levius, fugeres radice vel herba
plficieiite nihil curarier. audieras, cui
Rim dii donarent, illi decedere pravam
Sllltitiam: & quum fis nihilo fapientior, ex quo
plnior es, tamen uteris monitonbus iifdem ?
A§ 5 diviti« prudentem reddere poflent,
Sftupidum timidumque minus te, nempe ruberes,
Väveret in terris te fi quis avarior uno.
Sjproprium eft, quod quis libra mercatus & sre eft,
(Jisdam. ( fi credis coniultis ) mancipat ufus.
Qui re pafeit ager, tuus eft: & villicus Orbi,
ClumiTegetes occat, tibi mox frumenta daturus,.,
Te dominum fentit. das nummos, accipis uvam ,
Plllos, ova, cadum temeti. nempe modo ifto
Plulatim mercaris agrum, fortafle rrecentis,
Air etiam fupra, numrnorum millibus emtum.
Qiid refert, vivas numerato nuper, an òlim?
3 nor Aricini quondam Vejentis & arvi,
Efitum coenat olus, quamvis aliter putat: emtis
Sub noélem gelidam lignis calefactàt ahenum.
SÙd vocat ufque fuum, qua populus adfita certis
Limitibùs vicina refugit jurgia. tanquam
Sit proprium cuiquam, punìfto quod mobilis hors,
None prece, nunc pretio, nunc vi, nunc forte fuprema,
Periuuret dominos, & cedat in altera jura.
Sic quia perpetuus nulli .datur ufus, & hsres s
Hsredem alterius, velut unda fupervenit undam:
Umano capiti cervicem piflor equinam
J ungere fi velir,& varias inducefe plumas,
UncliqUe collatis membris, ut turpiter
Strimi
Definàt in plfcem mulier formofa fu-
periie ;
Spectaturn ad.n iflì rifdm teiieatis amici /
■ edite , pifon es , ifti fabuls fòre librum
■rlimilem, cujus, velili ægri fomnià, vanii
*wgehtur fpecies : ut nec pes, fled caput uni
ÌSfddatur fo rm s . piilotibiis atque poetis
Qpdlibet audetidi femper fuit æqua poteftas.
ocimus, & halle yeniàni petimufque daitfmfque vicìllìttì i
. y “ non ut placidis cóeant ittiniìtià, nOft Ut
Serpentes avibùs gethifietìtur, tigribùS- a g n i.
»iceptis gravibus pieriiBiquè & filagna profeiBs
Quid vici profunt, aut horrea? quidve Calabris
Sàltibus adjedi Lucani, fi metit Orcus
Grandia cum parvis, non exorabilis auro?
Geni mas, marmor, ebur, Tyrrhena figlila, tabellas,
Argentum, vefteis Garrulo murice, tinilas ,
Sunt qui non habeant, eft qui non curat habere.
Cur after fratrum celiare & ludere £c ungi
Prsferat Herodis palmetis pinguibus; alter
Dives & importunus, ad mnbram lucis ab ortu,
Sylveftrem flàmmis & ferro mitiget agrum ?
Seit Genius, natale comes qui temperat aftrum,
Naturs deus humans, mortalis in unum
Quodque caput,. vultu mnfabilis, albus, & ater.
Utar, & ex modico, quantum res pofeet, acervo j
Tollam: nec metuam, quid de me jùdicet hsres,
Quod non plura datis invenerit : & tamen idem
Scire volani, quantum fimplexd^ilarifqae.nepoti
Difcrepet, & quantum dijcordet parcus avaro.
Diftat enim, fpargas tua prodigus, an neque fumtlin*
Invitus facias, neque plura parare labores :
Ac potius, puer ut feftis Quinquatribus, oiim
Exiguo gratoque fruaris tempore raptim.
Pauperies immunda domus procul abfit, ego utrum
Nave ferar. magna an parva, ferar unus & idem.
Non agimur tumidis veiis Aquilone fecundo :
Non tamen adverfis'statem cfucimus Auftris-. -■
Viribus, ingenio, fpecie, virtute, loco, re,
Extremi primorum, extremis. ufque priorés .
Non es avarus : abi. quid ! cetera jam fimul ifti>
Cum vitio fugere ? caret tibi peflus inani
Ambinone, caret mortis formidine & ira?
Somnia, tetrores magicos, tniracula, fagas,
Notturnos Lemures, portentaque Theflàla rides ?
Nataleis grate numerasi1 ignofeis amicis?
Lenior & melior fis accedente fenecta !
Quid te exemta juvat fpinis.de pluribus una?
Vivere fi rette nefeis, decede pentis.
Lufifti faris., edifti fatis,.atque..bibiftì:
Tempus abìre tibi' eft : ne potum largius squo
Rideaq ,& pulfet lafciva decentius stas*
Purpufeus, late qui fplendeat, unus & alter
Afluitur pannus; cum lucus, & ara Dians,
Et properàntis aqus per amcénoS ambitus agros,
Aut fiumen Rhenurii, aut pluvius deferibitur arcus,'
Séd nunc non erat his locus: & ìortafle cupreflum
Scis fimulare. quid hoc ) fi fraitis enatat exfpes
Navibus, Sfe dato qui pingitur ? amphora ccepit
Inftitui, current e tota Pur urceus exit ?
Denique fit, quod vis, fimplex duntaxat & unum.
Maxima pars' vatum ( pater , & juvenes patre digni )
Decipilnur fpecie rètti. brèvis elle labore,
Obfcurus fio. féctafiteni levia, nervi
Deficifirit ànimique : profeflus grandia, turget :
Serpit. hnmi tutus hlmium, timidnique procells :
Qui Variar^ cupit rem prodigialiter unam,
Delphìnuin fylvis appingit, fluflibus aprum.
Id
DE A R T E P O E T I C A LIBER
S I V E E P I S T O L A
A D P I S O N E S .