Me videt atque Acin : Vlideoque,. exciamat ; & ifla '
Ultima fit, iaciam, Veneri concordia veltra?.
r.l antaque vox, quantam" Cyclops iratus habere
Debuic, ilia fuir. clamore perhorruit iEtne.
Aft ego vicino pavefàfta fut> aequore mergor.
Terga fugs dederat canverfa Symasthius heros :
E t , Eer opem, Galatea, precor, mihi; ferte parentesi
Dixefat: & veftris periturum admittite. regnis.
Xnfequitur Cyclops : partemque e monte revuliam
Mittit ; & extremus quamyis pervenit ad ilium
Angulus e faxo, totum tamen obruit Acin.
A t nos, quod fieri folum per fata: licebat,
Fecimus; ut vires adfiimecet Acis avltas.
Puniceus de mole cruor manabat : & intra
Temporis exiguum rubor evanefeere ccepit :
Litque color primo turbati fiùminis imbre: :
Purgaturque mora, tum moles.jafta dehifcit:
Vivaqup per rimas, proceraque furgit arundo:
Ofque cavum faxi fonat exfultantibus undis:
Miraque res ; fubito media tenus extitit alvo .
Incinftus juvenis Alexis nova? cornua canni?. •
Qui., nifi quod major, quod toio csrulus ore eft,
Acis erat.. fed fie quoque erat tamen Acis in amnem
Verfus: & antiquum tenuerunt flumina nomen.
Defierat Galatea loqui: ccetuque foluto
Di feed un t : placidifque natant Nereides undis..
Scylla redit. : [ neque enim medio fe. crede re ponto
Audet ] & aut bibula fine veftibus errat arena s
Aut ubi lalTata eft, fec^uftos nafta. receflus
Gurgitis, inclufa fua membra refrigerar jinda.
Ecce fretum findens alti novus incoia ponty,.
Nuper in Euboiqa verfis Anthedone. memb,cis.,
Glaucus adeft: vifaeque. cupidine virginis. hapret :
E t , quscumque putat fugientem poflfe morari, >
Verba jefert : fugit illa tamen : veloxque timore
Pervenit in fummum politi prope litcora montisi«
Ante fretum eft ingens apicem colleftus. in unumr
Longa fine arboribus convexus àd a;quora vertex •
Conftitit hie ; & tuta loco, monftrumne, Deufne
Hie fit ignorans, admiraturque colorem ,
Cxfariemqus humeros fubjeftaque terga tegentem,
Ultimàquè excipiat quod tortili?. inguina pifci.s .
Sentit.* & innitens, qua ftabat proxima, moli, .
Non ego prodigium, non fum fera bellua , virgo, }.
Sum Deus, inquit, aquae : nec màjus in. aiquora Proteus
Jus habet,.& Triton, Athamantiadefque Paìamjon.
Ante tamen mortalis eram : fed fcilicet altis
Deditus sequoribus, jam turn exercebar in iliis.
Nam modo ducebam ducentia tetia pifces :
Nunc in mole fedens moderabar arundine linum.
Sunt viridi prato confinia littora, quorum
Altera pars undis, pars altera cingitur herbis :
Quas neque cornigere morfu .liefere j uve nee :
Nec placide carpfiftis oves , hirtseve capellae.
Non apis inde tulit colleftos fedula flore? :
Non data funt capiti genialia ferta: nec umquam
Falcifere fecpere manus. ego primus in ilio
Cefpite confedi, dum fina roaaentia ficco. .
Utque recenferem captivos ordine pifces;
Infuper expofui, quos aut in reria cafiis,
Aut fua.credulitas in aduncos egerat hamos.
Res fimilis fifte : £ fed quid mihi fingere prodeft? J
Gramine contafto ccepit meà preda moveri,
Et mutare latus ; terraque, ut in equore , nits*
Dumque .moror^mirorqiie fimul, fugit omnisin undas I
Turba fuas; dominumque novum, littuique refinquimt.
Obftupui,* dubiufque diu, que caufla, requiro :
N um-Deus hoc ajiquis, num fuccus. fecerit herbe
Que tamen has, inquam, vires habet herba? manuque
l abula decerpfi, decerptaque dente momordi.
Vix bene combiberant ignotos guttura fuccos •:
Cum fubito trepidare intus precordia fenfi :
Alteriufque rapi nature peftus amore.
3 Nec potui reftare loco: Repetendaque numquam
Terra, vale, dixi: corpufque fub equora merfi*
Di maris exceptum focio dignantur honore:
Utque mihi, quecumque feram, mortalia demant,
Oceanum Tethynque rogant . ego luftror ab illis e
Et purgante nefas novies mihi carmine difto
Peftora fluminibus jubeor fupponere centum-«
Nec mora: diverfis Iapfi de fontibus amnes,
Totaque vertuntur fupra caput equora noftrúm.
Haftenus afta tibi poíTum memoranda reférre:
Haftenus & memiqi : nec .mens mea cetera fénfit.
Que poftquam redíit; alium me corpore toto,
Ac fuerám ■ nuper, nec eumdem mente recepi.
Hanc ego tum primum viridem ferrugine barbam,
Cefariemq.ue meam, quam longa per equora verro,
Ingentefque humeros, & cerula brachia vi<fi,
Cruraque pinnigero curvata noviftima pifee .
Quid tamen hec fpecies, quid Dis placuifte marinls,
Quid- juvat effe Deum, fi tu non tangeris iftis ?
Talia diqentem, difturum plura reliquit
Scylla Deum. furit ille,_irritatufque repulía
Prodigiofa petic Titanidos atria Circes.
M E T A M O R P H O S E O N
L I B E R XIV.
JAmquí Giganteis injeélam faucibus
Arvaque Cyciopum , quid raftra, quid ufus aratri
Welcia, nec quidquam junftis debentia bubus,
Liquerat Epbpicus .tumidarum cultor aquarutn:
Liquerat & Zanclen, adverfaque meenia Rhegi,
Navifragumque- fretum, gemino quod litore prefTmo
A uto me Siculeque tenet confinia terre.
Tyrrhena per equora lapfus«
Herberos adut colles, atque atria Glaucas
Sole fate Circes, variarum plena ferarum.
Quäm fimul afpexit; difta acceptaque falute ,
Uiva, Dei miferere., precor: nam fola levaEc
Tu potes hunc, dixit, ( videar modo dignus ) amoremV
Quanta fit herbarum, Titani, potencia nulli.
Quam mihi cognitius; qui fum mutatus ab illis .
Neve mei non nota tibi fit caufla furoris;
Litore in Itálico Meflenia meenia contra
Scylla mihi yifa eft. pudor eft promiífa, precefque,
Blanditiaíque meas, contemtaque verba referre.
At tu , five aliquid regni eftm carmine; carmen
Gre move facro: five expuguacior herba eft;
Utere tentatis operofe viribus herbe.
Nec medeare nuhi, fanefque hac vulnera mando :
F megue nil opus eft. partem ferat illa ealoris.
( ne4 ue enim fiammis habet aptius ulla
Tahbus ingemum; feu caufla eft hujus in ipfa;
Seu Venus indicio facit hoc offénfa paterno)
Taha verba refert: Melius fequerere volentem,
Optantemque eadem , parifique-cupidine captam •
Dignus eras: ultro poteras certeque rogari:
„ fi fpem dederis; mihi crede, rogaberis ultro.
Neu aubires, abfirque tue Aducía forme :
En
Sn cum Dea firn , nitidi cum fifia Solis, J
Carmine cum. tantum, tantum cum gramine pomm; |
Ut tua firn , voveo . fpernentem fperae : fequentL
Redde vices : unoque duas ulcifcere fafto. .
Talia tentanti', Pnus, inquit, in equore frondes,
Glaucus, & in fummis nafeentùr montibus alge ;
Sofpíte quam Scylla noftri mutentur amores. y
Indignata Dea eft : & ledere qnatenus ipfum
Non poterat, nec vellet amans ; irafeitur illi >
Que fibi prelata eft: Venerifque offenfa repulíat
Protijius horrendis infamia pabula fuccis v 14
Conterit : & tritis Hecateia carmina miicet: • ^
Cerulaque iñduitur velamina i perque ferarum- ;
A®men adulantum media procedit ab aula : -
Oppofitumque petens contra Zançleia faxa
Rhegiòn ingreditur , ferventes eftibus tindas : -
In quibus, ut iolida, ponit veftigia, ripa; -
Summaque decurrit pedibus fuper equora ficcis *
Parvus erat gurges curvos finuatus in arcus ; |
Grata quies Scylle : ^uo fe referebat ab eftu
Et maris & cefi ,'medio cum plurimus orbe
Sol erar, & mini mas a vertice fecerat uni bras »
Hunc Dea previtiat ; portentiferifqùe venenis
Jnquinat. buio fufos latices radice nocenti
Sparg't : & òbfcurùm verborum ambage novoruw
Ter novies carmen magico demurmurat ore.
Scylla, venit ; mediaqûê tenus defèenderat -alvo ;
Cum fua foedari latrantibus inguina mònftris*
Afpicit : ac primo non crédèns -GörpOris illas
EiTe fui partes, refugitque, abigitque, timetque
Ora protèrva canum. fed que® fügit ; 'latt^ahit una.
Et corpus querens femoruni, crurumque, pedumque ,
Cerbereos riftus pro paftibus invénit illis.
Statque canum rabies: fubjeftaque terga ferarum
Inguinibus truncis titeroqùe-exilante cöhasrent.
Flevit amans -Glaucùs1' öimiumqu^ hoftilitejj uf*
Viribus herbarum fugit Connub’iä Gíreos V t ‘i'_ ■
Scylla loco manfit : cübique^eft' dàtà cöpIffi-pHniunys^i'
In Circes odiüm föfefis fpMía-vit-'Ulyííéñ^
Moi- éâdem Teüèras füerat-'ftiéríura' ‘ fcärinas^' 'l ^ '
Ni prius in fcopülüm, qüi- ñúnC'quoque' fâxéuS exftat,
ïransformata foret . fcopulUm quoque pavita vitata. -?
Hanc ubi T rojane íeniis- aVidaitique Ghárybdm
Evicére rates ; cum janv prope Iittus adeflenp
A ufo ni um, Libycas vento referùtitur ad oras¿^
Excipit ^nean illié anirnoqúe-domoqiS^^
Non bene difeidium* Phfy^fi 'laturaymàtiti » '
Sidonis : inque' pyra fàcili -ftib imagihe fàfta *
Incubuit ferro: decéptaquè decipit omriels. 1
Rurfus arenofie fugiens nova jncenia terrai ^ r
Ad fedemque Erycis fidumque relatus Acóftèn
Sacrifieat ; tumulurnqùe- fui genitoris hondràt.
Quafque rates Iris , Junonia pæne- cremàrat, ?
Solvit I & Hippptadæ regnum, terrafque calenti
Sulfure fumantes, Acheloiadumque rélinqiiit
Sirenum fcopulós. oìrbataque priefide pinus
Inafimen-v Prochyrenque W f » fterilique ìocatas
Colle Pithecuiks, habitanturn nomiiie diftas.
Quippe Deum genitor fraudem, & perjuria quondam
Cercopum_ exofus, gentifque admifla dolofte fi/
In deforme viros animai mutavit : ut idem
Diifimiles homini poflent, fìmilèfqué videri.
Membraque contraxit : narefqite a fròhté refimas
Contudit, & rugis peraravit aniltbüs ora .
Totaque velatos flaventi corpora villo
Mifit in bas fedes . nec non prius abftulit ufum ’
Verborum, & natæ dira in perjuria linguai.
Pofle queri tantum rauco ftndore relinquit *
I Has ubi præteriit ,• & Parthenopeia apxtra
Moenia deferuit ; læva de parte canori
Æolidæ tumulum, & loca teeta paluftribus ulvis
■Littora Cumarum, vivacifque antra Sibyllæ
Intrat: & , ut manés adeat per Averna paternos,
Orat. at illa diu vultus tellure moratos
Erexif : tandemque Deo furibunda recepto,
Magna pètis, dixit, vir faftis maxime, cujus
Dextera per fertum; pietas fpeftata per ignes.
Pone tarnen,f Trojane, ’metum ; potiere petitis :
Elyfiafque. domos.^ & regna noviflima mundi
Me duce cognofces, fimulacraque cara parentis .
Invia virtuti nulla eft via. dixit: & auro
Fulgentem ramum filva Junonis Averna»
Monftravit: juflitque fuo de veliere trunco.
Paruit Ænèas : & formidabilis Orci
Vidit opes, atavofque fuos, umbràmque fenilem
Magnanimi Anchifæ : didicit quoque jura locorum;
Quæque no vis èflent adeunda pericula bellis.
Inde ferens laifos avérfo tràmite paflus,
Ciirn düce'"Curàæa fäilit fermone laborem.
Dumque iter Horrendum per opaca crepufcula carpir
Seu Dea ru præfëns, feu Dis gratiflìma, dixit;
Numinis iriftar eris femper mini: meque fatebor
Muneris effe' tui ; quæ me loca mortis adire, .,
Quæ loca mie' yifæ voluifti evadere mortis.
Pro quibus aerias merttis e\reftus àd auras
Tempia tibi ftatùàm ; tribùam tibi thuris honorem.
Refpicit hunc1 vàte's , & fufpiratibus haufti?,
Nec Dea funi, dtiâtV tìec (acri thuris honore
Humanum dignârë caputi néu nefciüs erres;
Lu* eterna miHigcaritüraque: fine dabatjy,
Si mea ÿirginifà^ Phoebo patùliTet amanti.
Dum tamen hant fperaty düm præçorruinpere d^jiis
Me cupir: 'Eli^e}( m i virgo Gùnixèai , quid optes :
Qpt.at.i$. -''||oti^rer ego pulvèris hâufti
Çftendèns'cümulümy quot haberet Corpora pulvis , /
Tot mihi natafos; cóntingere vana'rogavi.
E x c id it, optarem jüvenes quoque protinus annos.
Nos tamen file mihi dabat , jeternamqué juyentam,
Si Venerem patexéL. còntemtò munerë Phcebi
Innuba permaneo. fed jam feficior ætas
T e fg à dediti 1 trem,ufoque gradu venît ægra feneftus ;
Quae pâtïénda, diù eftv., nàoi jaiti mihi’ fæçula feptem
Aéta vides : fiiperèÇ, numéros’ ut pulveris æquem,
Tercentum mefTes ? terçentum mufta videre.
Tempus erit, cum me de tanto corpore parvam
Longa di^ fâciatr confuintàqué membra fenefta
Ad minimum redigqntur omis, nec amata videbor,
Nec placuifle Deo. Phoebus quoque fòrfitan ipfe
Vel non agnofeet, vel dilexiiTe negabit •
Ufque adeo mutata ferar : nuiÎique videnda,
Voce tamçn nofear. vocem mihi fata reliriquent .
■ Talià convexum per iter memorante Sibylla,
Sedibus Eubòicam Stÿgiis emergit in firbem
Troius Æneas : facrifque e more litatis,
Littora adic nondum nutricis habentia nomen.
Hic quoque fubftiterat pòft tædia longa labprmn
Neritius M^<àreus? Comes experientis Ulyflei.
Defertum quondam mediis qui rupibus Ætnæ
Nofcit Achasmeniden : improvfloque . repertum
Vivere miratus, Qui te cafufve DeuÌye
Servat, Àchæmenide? cur, inquit, barbara Graium
Prora vehit ? petitur veftræ quæ terra carinæ ?
Talia