Verba fono tenui mcerens fundebat; ut .oliin
Carmina jam moriens canit exfequialia cyenusv
Ludibus. extremum tenues liquefatta medullas
Tabuit ; inque leves paulatim evanuit auras.
Fama tamen figliata loco eft; quern rite Canentem
Nomine de Nympba veteres dixere Caraoena. .
Talia multa mihi longum narrata per annum,
Vifaque font, refides & defuetudine tardi
Rurfus inire fretum, rurfus dare vela jubemur,
Ancipitefaue vias, & iter Titania vaftum oà
Dixerat, & favi reftare pericula ponti.
Pertimui, feteor ; na&ufque hoc littus adhafi.
Finierat Macareus : urnaque /Eneia nutrix
Condita marmorea, tumulo breve carmen habebat :
Hic me-Caieten nota: pietatis alumnus
Ereptam Argolico, quo debuit igne, cremavit*
Solvitur herbofo religatus ab aggere fun is.:
Et procul infidias, infemataque relinquunt
Teda. Dee: lucofque petunt, ubi nubilus umbra
In mare cum flava pcorumpit Tibris arena.
Faunigenaque domo potitur nataque Latini ;
Non fine Marte tamen. bellum cum gente feroci
Sufcipitur ; padaque furit pro eonjuge Turnus.
Concurrit Latio Tyrrhenia . tòta : diuque
Ardua follicitis vittoria quaritur armis.
Auget uterque fuas externo robore vires.*
Et multi Rutulos, multi Trojana tuentur
Caftra. neque JEneas Evandri ad limina fruftra*
At Venulus magnam profogi Diomedis ad urbem
Venerat. ille quidem fob Japyge maxima Dauno
Mcenia condiderat: dotaliaque arva tenebat.
Sed Venulus Turni poftquam mandata peregit,
Auxiliumque petit ; vires iEtolius fieros
Excijfàt. nec fe foceri committere pugna
Velie-fui populos: nee, quos e gente foorum
Arihet, habere viros. Neve hac commenta putetis;
Admonitu quamquam luitus renoyantur amaro,
Perpetiàr memorare tamen. poftquam alta cremata eft
Ilion; & Danaas paverunt Pergama flammas;
Naryciufque heros, a virgine, virgine rapta,
Quam meruit folus pcenam, digefijt in omnes;
Spargimur: & ventis inimica per aquora rapti,
Fulmina, nodem, imbres, jram calique marifque
Perpetimur Danai, cuiiiulumque Capharea cladis*
Neve morer referens triftes ex ordine cafus ;
Gracia rum potuit Priamo quoque flenda videri,
JVIe tamen armière fervatum cura Minerva
Fludibus eripuit. patriis fed rurfus ab Argis
Pellor: j& antiquo memores de vulnere pcenas
Exigit alma Venus : tantofque per alta labores
JEquora fuftinui, tantos rerreftribus armis ; fot
Ut mihi fèlices fint illi Tape vocati,
Quos coipmunis hyeras, importunifque Caphareus
Merfit aqyis : vellemque horum pars una foiflenj •
Ultima jam paffi comites belloque fretoque,
Deficiunt ; finemque rogante erroris. at Agmon
Fervidus ingenio, tum vpro & cladibus afper,
Quid fopereil, quod jam patienria veftra recufet
Ferre, v i r i dixit, quid habet Gytberea, quod ultr* :
{ Velie puta) feci#? nam dum pejora timentur;
Eft in yota locUS .• fors autem ubi peffima re.rum ; ì
Sub pedibus timor eft , fecuraque fumma malorum*
Audtat ipfa, lfeet; licet, ut facit, oderit omnes
Sub Diomede viros; odium tamen illius omnes
Spernimus, & magno ftat magna potenria nobis.,
Tdjbus inyitam Venetem Pleyrorjius Agmon.
InftitóUlat verbis .* veteréniqué refufeitat iratfi,
Dida placent- paucis. numeri majoris amici
Agmona corripimus : cui refoondere paranti
Vox pariter, vocifque via eli ténuata: eomaqu*
In plumas abeunt : plumis nova colla teguntur
Pedoraque, & tergum : majores brachia pennas
Accipiuht : cubitique leves finuantur in alas*
Magna pedum dígitos pars occúpát : oraque cormi
Indurata rigetti: finemque in aeumine ponunt.
Hunc Lycus, hunc Idas, & cum Rhetenore Nydeus
Hunc mírantur Abas: & dum miraritur, eamdem f.»
Accipiunt faciem : humefufque ex agmine major
Subvolat, & remos plaufis circumfonat alis.
Si volucrum qua fit fubitarum forma requiris;
Ut non eyenorum, fie albis próxima eyenis .
Vix equidem has fedes, & Japygis arida Dauni
Arva gener teneo minima cum parte meorum.
Hadenus CEnides. Venulus Calydonia regna,
Peucetiofque finus, Meflapiaque arva relinquit.
In quibus antra^vìdet: qua: multa nubila filva,
Et lévibus ftagnis manantía, femieaper Pan
Nunc tenet; at quodam tenuerunt tempore Nymphs,
Appulus has illa paftor regione fogatas
Terruit; & primo fubita formidiné movit:
Mox, ubi mens rediit^ & contempfere fequeritem ;
Ad numerum motis pedibus duxere choreas .
Improbat has paftor : faituque imitatus agrefti
Addidit obfecenis convida ruftica didis.
Nec prius obticuit ; quam guttura eondidit arbot.
Arbore enim fuccoque licet cognofcere mores.
Quilpe notam lingua baccis oleafter amaris
Exhibet. afperiràs verborum ceffit in illas,
Hiñe ubi legati rediere, negata ferentes
Arma ^tola fibi, - Rutuli fine viribus ijlis
Bella inftruda gerunt: multumque ab utraque cruoris
Parte datur . fert ecce avidas in pinea Turnus
Texta feces : ignefque timent, qmbus unda pepercit,
Jamque picem, & ceras, alimentaque cetera fíamms
Mulciber urebat, perque aiturn ad carbafa malura
Ibat: & incurva tumabant tranftra carina :
Cum mertior has pinus Idao vertice cafas
Sanda Deum genitrix, tinnitibus aera pulii
^ris, & inflati complevit murmure buxi.
Perque leves domitis inveda leonibus auras,
Irrita facrilega jadas incendia dextra ,
T urne, a it. eripiam ; nee me patíente cremabit
Ignis edax nemorum partes & membra meorum.
Intonuit dicente Dea : tonitrumque fecuti
Cum feliente graves ceciderunt gràndine nimbi :
Aeraque, & fubitis tumidum coneurfibus aquor
Aftrai turbant, & eunt in pralia, fratres .
E quibus alma parens unius viribus ufa,
Stuppea prarumpít Phrygia retinacula clafíis.*
Fertque rates pronas ; imoque fub aquore mergit.
Robore molljito, lignoque m qorpora verfo,
In eapitUm faciem puppes mutantur adunca.
I.U dígitos abeunt , & crura natanria, remi :
Quodque prius fuerat, latus eft : medjifque farina
Subdita na.vigiis* fpina mutatui in ufum.
Lina coma molíes, antenna brachia fiunt.
Carulus, ut fuerat, color eft. quafque a n t e timebajiti
Illas virgineis exercent lufibus undas
Naides aquorea : durifque in montibus orta
Molle fretum celebrant : nec eas fuá tangir origo.
Non tamen oblita , quam- multa película favo
Pertulerint pelago, jadatis fape carinis
Suppofuere manus: nifi fi qua vehebat Achivos,.
Cladis adhuc Phrygia memores, odere Pelafgos :
Neritiaque ratis viderunt fragni ina. latis;
Vultibus : & lata videre rigefeere puppim
Cautibus Alcinoi ; faxumque inçrefcere Tigno .
Spes erat in Nymphas animata clafle marinas
Polle tnetu monftri Rutulum defiftere bello.
Perftat, habetque Deos pars, utraque : quique Deorum
lnftar, habent animos. nec jam dotalia regna,
Nec feeptrum foceri, nec te, Lavinia virgo,
Sed viciife . petunt : deponendique pudore
Bella gerunt. tandemque Venus vidricia nati
Anna videt: Turnufque cadit; cadit Ardea Turno
Sofpite dida potens. quam poftquam barbarus ignis
Abftulit, & tepida latueruiit teda favilla
Congerie e media tum primum cognita prapes
Subvolàt : & cineres plaufis everberat alis .
Et fonus, & macies, &c pallor , & omnia , captam
Qua deceant urbem, nomen quoque manfit in illa
Urbis: & ipfa fuis deplangitur Ardea pennis.
Jamque Deos omnes, ipfamque Æneia virtus
Junonem veteres finire coegerat iras_:
Cum, bene fuadatis opibus crefcentis Iuli,
Tempeftivus erat calo Cythereius heros ;
Ambieratque Venus Superos.: colloque parentis
Circumfufa fui, Numquam mihi, dixerat, ullo
Tempore dure pater, nunc fis, mitiflimus oro;
Æneæque meo, qui te de fanguine noftro
Fecit avum, quam vis parvum, des,. op time, numen;
Dum modo des aliquod. fatis eft. inamabile regnum
AfoexifTe femel,, Stygios femel iife per amnes.
Allenfere Dei:-,nec conjux regia vultus
Immotos tenuit ; placatoque annuit ore .
Tum pater, Eftis., ait , ,qaefoûi munere digni,
Quæque petis, pro.quoque petis. cape, gnata, quod optas.
Fatus erat. gaudet ; gratefque agit, illa parenti;
Perque leves; auras. junCfis.. .inyeda columois
Littus adit Laurensj .ubi tedu$ arundine^ferpit
In fréta flumineis vicina Numicius undis«, p
Hunc jubet Æneæ, qijæcumque obnoxia morti,
Abluere; & tacito deferre.fub æauora .cujrfu,?
Corniger exfequitur Veneris mandata. : iuifque, .
Quidquid in Ænea .fuerat; mortale, repurg^t,
Et refpergit aquis. pars optima reftitit illi, ;
Luftratum genitrix divino eprpus pdore , ,
Unxit, ,& ambrofia. cum dulçi ned^re mifta
Contigit os; fecitque; Deum: queiji turba Quirini
Nuncupat Indigetem ; temploque - arifque recepit •
Inde fub Àfcanii ditione binominis Alba ■
Refque Latina fuit : - fucced.it Sylvius illi.
Quo fatus, antiquo tenuit repetita Latinus, .
Nomina cum feeptro: clarum fobit Alba Latinum :
Epitos ex ilio eft. poft hunc Çapetufquç, Çapyfqqe;
Sed Capys ante fuit. regnum Tiberinus ab illis
Cepit ; ¿e in Tüfci demerfus fluminis undis
Nomina fecit aqua. de quo Remulufque feroxque
Acrota font geniti : Remulus maturior annis
Fulmineo periit imitator fulminis iéiu.
Fràtre foo feeptrum moderatior Acrota forti
I radit ^ ventfoo: qui quo regnarat, eodeni
Monte jacet pofitu^ ; tribuitque vocabnla monti •
Jamque Palatina fommam Proça gentis habebat*
Rege fob, hoc Pomona fuit : qua nulla Latinas
Inter Hamadryadas çoluit folertius hortos r .
j jec fuit arborei ftudiofior altera foetus:
Unde tenet nomea. non filyas ilia, neç, amneçi
Rus amat, & ramos felicia poma ferentes.
Nec jaculo gravis eft, fed adunca dextera falce •
Qua modo luxuriem premit, & fpatiantia paifim
Brachia compefcit : fifla modo cortice virgam
Inferit : & iuccos alieno praftat alumno.
Nec patitur fentire fitim : bibulaque recurvas
Radicis fibras labentibus irrigat undis.
Hic amor, hoc ftudium: Veneris quoque nulla cupido*
Vim tamen agreftum metuens , pomaria claudit
Intus: & acceíTus prohibet refugitque viriles.
Quid non & Satyri íaltatibus apta juventus
Fecere, & pinu pracinéli cornua Panes,
Silvanufque fois-Temper juvehilior annis,
Quique Deus fures vel falce vel inguine terret,
Ut poterentur ea? fed enim foperabat amando
Hos quoque Vertumnus: neque erat felicior illis.
O quoties habitu duri meflòris ariftas
Corbe tulit, . verique fuit meiToris imago !
Tempora,fape gerens foeno religata recenti,
Defeclum poterat gramen verfalle videri.
Sape manu ftimulos. rigida portabat ; ut ilium
Jurares feíTos modo disjunxifle juvencos.
Falce data fróndator erat, vitifque putator.
Induerat fcalas, le&urum poma putares •
Miles erat gladio, pifeator arundine fomta.
Denique per multas aditum fibi fape figuras
Repperit, ut caperet fpe«ftata gaudia forma.
Ille etiam pitfta redimitus tempora mitra,
Innitens báculo., pofitis ad tempora canis,
Aflìmilavit anum : cultofque intravit in hortos ;
Pomaque mi.rata eft : Tantoque potentior, inquit.
Paucaque laudata dedit ofcula ; qualia nuinquam »
Vera dediflet anus : glebaque incurva refedit,. . . -
Sufpiciens pandos autumni pondere ramos.
Ulmus erat contra fpatiofa tumentibus uvis:.
Quam focia poftquam pariter cum vite probavit ;
At fi ftaret, ait, calebs fine palmite truncus,
Nil prater Frondes , quare peteretur, haberet.
Hac quoque, qu^; junéla vitis requiefeit in ulmo ,
Si non nupta foret,- terra acclinata jaceret a
Tu tamen exemplo non tangeris arboris hujus j .
Concubitufque fugis; nec te conjungere curas.
Átque utinam velles ! Helene non pluribus eilet
Solliçitata procis : nec qua Lapitheia movit
Pralia, nec conjux timidis audacis Ulyflei.,
Nunc quoque , cum fogias averferifque petentes,
Mille proci cupiunt ; & femideique Deique,
Et quacumque tenent Albanos, numina montes .
Sed tu,, fi Tapies, fi te bene jüngere, anumque
Hanc audire voles, [ qua. te plus omnibus illis, ...
Plus quam credis, amo, ] vulgares rejice tadas : .
Vertumnumque tori focium tibi felige : pro quo
Me quoque pignus habe. neque enim fibi notior ille eft
Quam mihi. nec toto paftim vagus errat in orbe.
Hac loca fola colit. nec uti pars magna procorum,
Quam modo vidit, amat. tu primus & ultimus illi
Ardor eris ; folique foos. tibi devovet annos.
Acide, quod eft juvenis : quod naturale decoris
Munus habet : formafque apte fingetur in omnes :
Et, quod erit juflus, ( jubeas licet omnia ) fiet.
Quid, quod amatis idem ? quod, qua tibi poma coluntur
Primus habet i. lataque tenet tua muñera dextra?
Sed neque jam foetus defiderat arbore demtos,
Nec quas hortus alit, cum foccis mitibus herbas;
Nec quidquam, nifi te. miferere ardentis : & ipfom,
Qui petit , ore,meo præfentem crede precari.
M m Ulto*