Corripitur flammis, ut qusque aJtiffima, tellus;
Fiffaque agii: ri mas, & fuccis, aret adenitis .
Pabufa canefcunt: cum frondibus uritur arbos :
Materiarnque. fpo pr^bet feges ari^a damno.
Parva queror . magns ,pet«unt cuni mpenibus urbes,.:
Cumque fuis totas pppuli§ incendia genres y
In pinerem vertunt-. filvie cum moptibus ardent .
ArdetAtbos,Taurufque Cilixr ,&Tmoius, & Oete,
Et nunc ficc^, prius pe|eberpima fontibus, Ide, _
Virgineufque Helicon, &-nondum Oeagrius Flasmos. ,
Ardet In pnmenfum geminatis ignibus Ì p j e ,
Parnafufque biceps, &; Eryx, & Cynthus, & OthrySi,
Et tandem Rhodope niyibus c.aritura, .Mnpaique,, .
Dindymaque,, & Mycalé, natufque ad facra' Cithi$ron,
Nec profunt Spy^hiiE fua frigora: Caucafqs ardet ,
Offaque cum. Pindo, majorqug ambobus. Olympus ; ■
Aeriaeque Alpes , & nul?ifei.‘ Apenninus4i
Tunc ,vero Ph^ethon qun$is e partibys orbem.
Afpicit accenfum : .nec tantc^ fuftin.et affus .
Fervente fqrie aipas, velut ,e fornace profunda>
Ore trahjt, currufque fpos qandeicere fentit.
Et nequé jam pineres ^j§dat^m,que fa v ì i lam,.
Ferre potejt, palicjqque imipi/itpr uódique fumo.
Quoque eat, aut qbi fit , picea caligine xeclus.
Nalcit ; &. arbitrio yofucrum raptatur equoram.
Sanguiiw turn credunt 'in qorpora fum.ma.yocato,,
iEthioppm pqpujps nigrum traxfflV colorem.
Turn fa&a eft_ .L.il?ye l^ptis, humoribus ssftu ...
Arida; turn Nyipphie paftis fpntelq.ue lacufqug.' ’
Deflevere pomis. querifur -Bceotia .Qircen,,
Argos Am.ympnen,-Ephyj:e Pirenidas:>ttndas.
Nec fortita loco diftantes .ffumi.na , ripasf
Tuta manent : mecjiis T^nais. fumayit in undis,
Pedeofque fe.nex , Theutr.anteijfqye , Gaie us,
Et celer Ifmenos, cum Phocaico' y.raantho,
Arlurufque jterum Xanthus, ffavafau^ JLycormas-,
Quique recurvatis, ludir lyj£andro§. in undis; , :
Mygdoniufqije Melas., &, Tamarius Eurotas..
Arfit & Euphrates Babylonius,, arile .Orontes, J:
Thermodonque citu^j Gangeój.ue, &Phafis ;& liter..
JEftuat Alpheos : rip^ Spercheidéa ardènt i
Quódque iup Tagus anine vehit., ,fiuit ignibus aurum.«
E t , quae Maeonias celebra,rai|t ; pajriijiqe ripas,
Flummeas yòlucres' medio cateere Óayftro.
Nilus in extremum fugit pyrterritus. orbem , .
Occuluitque caput, quod adirne latet. oftia feptem
Pulverulenra vacant ieptem fine flu mine yalLs..
Fors eadeni Ifmarios Hebrum cupi òtrymone ficcar,
Héfperiofque amnes,Rhenum,Rhodanumque, Padumque,
Cuiqne fuit rerum prpjniffa potentia, Tybrin .
Diftilit omne folum : : penetratque in Tartara rimis V
Lumen, & infe.rnum terret cum conjuge Regera.i .
Et mare contrahituriicc.eque eft campus, arenas, .i;
Quod mpdopontus erat: quofque altum texerat squor,
Exfiftunt piontes! & fp^rfas Cycladas augent.. . ;
Ima petunt pifces; nec fe fuper aquora. curvi
Tollere confuetas audent delphines in apras. .
Corpora phocarum fummo refupina profundp
Exanimata natant . ipfum quoque Nerea fama eft,
Doridaque, & natas, tepidis latuifle fub antris.
Ter Neptunus aquis cum torvo brachia yultu
Exferere aufus erat : ter nop tpjit aeris asftus .
Alma tamen Tellus, pt erat circumdata ponto,
Inter aquàs pelagi, contraéfos undique fontes,,
Qui fe condiderant in opac^ vifcera matris ; -
Suftulit omniferos collo tenus arida vuitus:
IjOppofuitque mànum fronti : magnoque tremore
.Omnia cqne.utiens paullum fubfedit, &. infra,
Quam folet effe» fuit: ficcaque ita voce locuta eft:
|Si placet hpc, meruique , quia o tua. fulmina ceffant*,
■Summe Deum? liceat peritura viribus ignis,
Igne perire tuo, clademque au&ore levare .
Vix equidem fauces hac ipfa in verba refolvo.
( Prefferat ora vapor.) toftos en afpice crines,
)Inque. oculis tantum, tantum fuper ora favilla,
j Hoi ne mihi fru6lus, hunc fertilitatis .honorem
jOtficiique refers ; quod adunci vulnera aratri,
iRaftrorumque fero, totoqúe exerceor anno ?
; Quod pepori frondes, aliraentaque mitia fruges
I Humano: generi, vobis quod thura niiniftro?
Sed jramen exitium fac me meruifle.: quid unda,
‘ Quid meruit frater ? cur illi tradita¡ forte
ifiquora decrefcunt, & ab athere longius abfunt ?
) Quod fi mee fratris , nee te mea gratia tangit ;
I A t szii miferere tui. cirgumfpice utrumque;
Fumat uterqne poi us : qups fi vitiaverit ignis,
! Atria yeftra .ruent. Atlas en ipfe laborat:
; Vixque .luis. humqis candentem fuftinet axem.
Si freta, fi terra, pereunt, fi regia cali; :
In cha^s antiquum confnndimur. eripe flàmmis,
: Si quid adhuc fupereft : & rerum coniule fumma .
. Dixerat :hac Tellus : neque onim tolerare; vaporem
)Ulterius potuit,; nec dicere. plufa^: fuumque ,
\ Rettulit os. in fe, propióraque mànibusi antra.
• At pater omnipoten&:Superòs;teftatu&y .& ipfum,
jQui dederat.currus, nifj opem ferap, ;amnia‘;xato
i Interitura gravi; fummam petit aiduus arcem ;
Uncfe' folet Jaris nubes inducere terris:
Unde moyet, tonitrus, víbrátaque fulmina jaíiat «
Sed ñeque , quas poftet terris indueerev, nubes
Tune habuit : nec , quos catoi dimitteret, imbrés •
Intonar: dextra iioratum fuimen ab aure
Miíit in aurigam :, parirerque animaque rotifque
Expulit, & fsvis compefcuit ignibus ignes.
; Cdnftefnaiitun equi : & faltu in contraria faéto
Colla, jugo excutiunt, abruptaque lora relinquunt.
¡ Ijlic frena- jacenr, illic temone revulfus
Axis ; in hac radii fraélarum parte rotarum :
Í SparfaqUe funt late laceri veftigia currus..'
At Phaethoñrútilos fiamma populante capillos,
Volvitur in praseeps;, ipngoque per aera traítu
Fertur ; ut. inrerdum. de calo lidia : fereno ,
Etfi non cecidi't ; potpit c^cidifle videri.
Quem procul a patria'diyérfo max^mus orbe
Excipit Eridànus : fpuniantiaque abl-uit ora.
Naides Hefperia; trifìda funiantià fiamma
Corpora, dant tumulo : fignancque hoc carmine faxutii.
Hic fitdis eli Phaethon , .currus' auriga paterni1: :
Quem fi .non tenuit, magnis tamen excidit aulis «
N am pater obducVos luélu miferabllis agro
Condiderat-vultus : & , fi modo credi mus , unum
Ine diem fine Sole ferugt . incendia lumen
Prasbebant ; alic^uìfque malo, fuit ufus in ilio.
At Clymeiie poftqiiam dixit'; quae unique fuerunt
In tantis dicenda malis ; lugubris & amens ,
) Et laniata linus totum perpenfuit orbem :
i Exanimefque, artus ■ prifno, mOx olfa requíreñs,
i Repperit qfia . tdmeft:; peregrina condita ripa.
i Incubqjtqiiei.loco, .noménqüe in • marmore lettura
.Rerfudtt lacritnis ; ’ & aperto peílore fovit. L -
Nec miaus'Heliadés fletus, & , ingnia morti; !i
| Muneiàv'Atrit: iaèrimas : catfie pipitora .■palrnis ,f
jjon auditùrum miferaS Phàethónta qùérèlàs
Nofte dieque vocant : adfternunturque fepulcro .
Luna quater junétis implerat còrnibus orbem :
l\[z more fuo ( nani morem fecérat ùfus . )
plangorem dederant. e queis Phaethufa fororum
JVlaxima, cum vellet tertæ procumbere, quella eli
piriguilfe pedes : ad quam coriata venire
Candida Lampetie ; fubìta radice retenta eft.
Xertia cum crinem manibus laniare pararet ;
Avellit frondes, hæc ftipite crura teneri,
]lla dolet fieri longos fua bràchia ramos.
pumque ea mirantur; compleilitur inguina cortex;:
Perque gradus uterum, peétufque, humerolque, manüfque
Ambit: & exftabant tantum ora vocantia matreni.
Quid faciat mater: nifi, quo trahat impetus illàrii,
Huc eat, atque illue? & , dum licet, ofcula jungàt?'
Non fatis eft. tiuncis avèllere corpora tentât, - 1
Et teneros manibus ramòs abrumpere : at inde
Sanguîneæ mariant, tamquâm de vulriere , guttaS.
Parce, precor, mater, quæcumque eft faucia, clamat î
Parce, precor : rioftrum lariiatur in arbore corpus i
Jamquè vale, cortex in verba noviifima venit.
Inde fluunt lacrimæ: ftillataqüe foie rigefeunt
De ramis eleétra novis': qüa: lucidus amriis
Excipit, & riuribus fnittit géftànda Làtinis.
Adfuit hiiic' rriônftro proies Stheneleia Cycrids,
Qui tibi matèrrio quariivis à'Ifangiiine junétus jfjjf
Mente tamert, Phàethori1, pfôpior fuit. ! ille reliélo
(Nam Ligürum populos, & magnas rexerat urbes)
Imperio ripas viridés àmrièm^ile1 querelis
Eridanum implerat, lîlvàmquè fororibus âuétam :
Cum vox eft tenùata viro : cari^üè capillos '
Diffimulant plumæ : coUümqué a pedlore longum
Porrigitur, aigitofque lijgàt jürtftvlra rübentes-i 1
Penna latus veftit : teriél os fine acüminé toftrurii ; *
Fit nova Cycnus avis. :nec fe cæloque jovique
Credit, ut irijufte miifi memor igniS ab ilio i
Stagna colir, pàtulofque laciis : igriemque perofus,
Quæ colat, elegit- contraria flurnina flamnus. '
Sqùallidüs intèrea genitor Phaethontis, & expers
Ipfe fui decôris,- qualisf cum deficit orbem,
Elfe folet: lucérnqué odit, feque ipfe, diemque:
Datque ànimüm in luitüs ; & luftibus adjicit iramî
Ofhciumque:riegat móndo. Satis, inquit, ab ævi
Sors mea principiis fuit irrequieta : pigetqüè
Aétorum fine fine mihi, fine honore , laborum.
Quilibet alter agat portantes lumina cürtus.
Si nemo eft, omnelque Dei non polfe fatentur;
Ipfe agat: ut faltem, dum noftras tentât habenas y
Orbatura patres aliquando fulmina portât.
Tum fciet, ignipedum vires èxpertüs equorûm ,
Non meruifle necem,. qui non bene fexerit illos.
Talia dicentem circumftant omnia Soleui
Numina: neve velit fenebras inducere rebus,
Supplice vóce rogant. miflbs quoque J upiiter igtìes
Excufat, precibufque ni trias regaliter addit.
Colligtt amentes, & adhuc terrore paventes,
Phoebüs equos: ltimuloque domàns & vèrberé Ìàevit :
Sævit enim , hatuiiique objeélàt, & imputât ìHis . :
At pater omriipotens ingèritia meenia cæli
Circuit: & , ne quid labefaélum viribus ignis
Corruat, explorât, quai poftquàm firma, fuique
Roboris effe videt : terras, hominumque labdres
Perfpicit. Arcâdiæ tameii eft impenfior illì ;
Cura fuæ. fontefque, & tìondum audentia labi
flumina reftituit. dat tefræ gramina, frondes '
Arbòribus; læfafque jubet revirefeeré fylvas. .
Dum-redit, .itque frequeris ; ih 1/irgíne Noriacrina
Hæfit: & raccepti caluete .fùb offîbus ignes.
Non; erab hùjus opds lariairi mollire trahendo;
Nec pofitu vanare comas, ubi fibula veftem,
Vitta coercuerat negleilos alba capillos ,
Et modo leve manu jaculum, modo fumferat arcum;
Miles erat Phoebes: nec Mæftaibn atrigit ulla
Gratior hac Triviæ. fed nulla potentia longa eft •
Ulterius medio fpatium Sol altus habebat ;
Cum. fubit illa nemus, quod nulla ceçiderat ^tas .
Exnit hic humero phatétrarii, lentofque retendit
Arcus: inque folo, qüöd tèxerat herba, jacèbat:
Et piétam pòfita pharetram cétvice prenlebat'.
Jupiter üí vidit feffam, & cñffdde vacariterh : ‘
Hoc certe conjux furtuiii mea liéfciet, 'inquit r
Aut fi refeierit ;‘ funt ó , funt jurgia tariti.
Protinus induitiir facieiñ cultüirique Dianæ :
Atque ait, O comitum ÿirgô pars uria mearùm,
In quibus es venata jugis? de fcèfpite virgo
Se levât: & , Salve nümen, íiie judice, dixit,
Audiat ipfe licet , majus Jove, ridët, & audit;
Et fibi præfèrri fe gaudet; & ofcüla jüngit,
Nec moderata fatis', nec fie a virgine danda.
Qua venata foret filvà riarrârë parantem
Impedir ámplexu; nec fe fine crimine prodit .
Ilia quidem contra, quantum modo femina poffit,
( Afpiceres utinarii, Saturriiamitiör effes î )
Ilia quidem pugnat : fed quæ füperare puejla,
Quifque Iovem poterat ? îuperum petit æthera viétor
Jupiter * huic odió ñemus eft , & corifcià fylva.
U nde, pedem tefererispeñe eli öblita pharetram
Tollere curii relis ^ & , qüeiri füfpëiiderat, arcum.
Ecce, fuo comitata choro Diilÿnna per altum
Mænalon ingrediens, & cæde füperba ferarum,
Afpicit hauc , vifamqqe'yocat : çlarnata refugit ;
Et timuit primo, ne Jupiter effet in illa.
Sed poftqifam pariter Nyriiphas incedere vidit ;
Senfit abelfe dolos : nuitierumque acceflit ad harum.
Heu quam ditheile eft, c.rimeù noij prodere ' vultu !
Vix oculos attollit humo : nec, ut ante folëbat,
Jundta Deæ latefi, née ïoto eft agmiiie prima:
Sed filet ; & læfi dat figria rubore pudoris.
Et ( nifi quod virgo eft ) poterat ferttire Diana
Mille notis Culpâril. Nymphæ fenfiffe feruntur.
Orbe refiirgebant Lunària cofriua nonó ;
Cum Déà yenatrix, fraretnis languida fîammis,
Nada nefrius gelid um : de quo cum murmure labens
Ibat , artrifas verfabat rivus arenas.
Ut loca laudavit ; fummas pede cohtigit undas.
His quoqne làudatìs; Procul ëft, ait, arbiter omnis:
Nuda fuperfufis tingamüs Corpora lymphis.
Parrhàiîs erubuit ¿ curidæ vélâmina ponunt :
Una morâs quærit» dubitatiti veftis ademta eft:
Qua pofita nudo patuit cùm corpore crimen.
Attonitæ, manibüfquë uterùm celare volenti,
I proCul hinc, dixit,/nec facros pollue fontes ,
Cynthia : deque fuo juffit íecedere coetu.
Senferat hoc olirti magni matrona Tonantis :
Diftuleratque graves iri idonea tempora pcenas .
Caufâ moræ nulla eft : & jam puer Arcas ( idipfum
Iridoluit Juno ) fuerat de pellice natus.
Quo- firiiul obvertit fævam cum lumine mentem ;
Scilicet hoc urium reftabat, adultera, dixit,
1 Ut foecunda fores: fieretque injuria partu
Nota: Jovifauë mëi teftaturii dedecus èflet,
Haud