Tres habuit thalamos. quorum tu,Pandrofe, deXtrum,
Aglauros lavum, medium poflèderat Herfe.
Qu« tenuit lavuro, venientem prima not-avit
Mercurium : nOmenque Dei fcitarier aufa eft,
Et caufam adventus. cui fie refpondit Atlantis
Pleionefque nepos: Egofum, qui jufia per auras
Verba patris porto , pater eft mihi Jupiter ipfe.
Nec firigam CaniTas * tu tantum fida forori
Efte velis, prolifque me« màtertera dici •
Herfe oaufift vi« , feveas oramus amanti*
Adfpicir hunc oculis ifdérti, quibus abdita nuper
Viderdt Aglàuros flava fecreta Minefv« :
Proque minifterio magni libi ponderis aurum
Poftulat* interea te&is eXCedetè cògif *
Vertit ad hand torvi Deà bellica lumirus órbem,
Et tanto pétiituS traxit fufpiria motu.
Ut parìtèr pedius, pofitamque in peéioré forti
./Egida co non tete t . lubir, hane aredna profana
DetexiiTe manu tum, eum fine matte creatam
Lemnieol« ftirpem cOtìtra data feedéta vidit :
Et grdtamque Deo fore jatn, gratamqìie l'orori :
Et ditem fumto, quod avara popofcerit, auro.
Protinus Invidi« nigro fquallentia'tabo
Te&a petit, dòmus eft imis in-vallibus antri
Abdira, fole carens, non ulll pervia vépto ; 1
Triftis, & ignavi pléniffimà frigoris ; • & qua
Igne vacet femper, caligine fémper -abunoet•
Hue ubi pervenit belli rrietuèrtda yiragó ?
Conftitit ante donlùrn, ( tìeqùe etiirri 'fuccedere teiftis
Fas habet ) & piòftes extrema cupide puifat «
Concuff« patuere fores . Videt intus edètltém
Vipéreas carnes, vitiorum alimenta iuoruni ,
Invidiam : yifatjue oculos ayettìt * at iìlà l’
Surgít -humó pigia Temefarumqne retfaquit
Corpora ferpentum : paiTuque iricedit iiiertr.
Utque Deam vidit fórmaque armifque decoram ;
Ingemuit: vuttumqiie ima ad Tufpitia duxit.
Pallor ili ote fedet : macies in cor|rorè tóto :
Nufquam reéla acies : liVènt rubigine dentès :
Peéiora fèlle virènt: lingua eft fuifufo veneiio *
Rifus abeft; nifi quem vifi movere‘dolores.
Nec fruitur fonino§ vigilaeibas «edita duris i
Séd videt ingratos, .'intabefcitqùe videftdo,,
Succeifus hominum : carpitque & carpir ur una : ri
Suppliciumque fuumeft. quamvìs -tameri oderat Ulani;
Talibus idrata eft breyiter Tritonia diéiis:
Infide tabe tua natarum Cedropis unam.
Sie opus.eft* Aglauros ea eft. baud plura locuta
Fugit; & impreffa teliurerti reppulit bada.
Illa Deam obliquo fugientem lumine cerneàs ;
Murmura parva dedit ; fiiGceffurumque Minerva
Indoluit: bacalumque capift ; quod Ipinea totum
Vincula cingebànt: adopertaque nubibus atris*
Quacumque ingreditur, florentia preterir arva,
Exuritqae -herbas, & fUmma «acumina carpit :
Afflatuque fuo populos, urbefque, domofque
Polluit : & tandem Tràtonida cóni^icit arcem ;
Ingeniis, opibufque, & fefta -pace virentdm :
Vixque tenet lacrimas ; quia nil iacrimabiie cemit.
Sed poftquam thalamos irftravit Cecrope nat« ;
Juila 'focit : peftufque naanu ferrugine tinifca
Tangit : & bamatìs prasebrdia fentibus implet.
Infpiratque nocens virus : piceumque per offa
Diifipat, & mediò fpargit palinone^ venenum«
Neve mali fpatiurn caun« per larius erreitt ;
Germanaaa ante ocuios^ fortunatumque foro.ris
Conjugium, pulcraque Deum fub imagine ponit:
Cunéiaque magna fecit. quibus irritata, dolore
Cecropis occulto mordetur ,: & anxia noCfe,
Anxia lude gemit; lentaque miferrima tabe
Liquitur, ut glaciès incerto fàucia fole :
Felicifque bonis non fecius uritur Herfes ;
Quam cum fpinofis ignis fupponitur herbis ;
Qu« neque dant flammas 4 lenique tepore cremai.*tur „
S«pe mori voluit ; ne quidqUam tale videret :
S«pe velut crimen rigido narrare parenti.
Denìque in adverfò Venientem limine fedit
Exclufura Deum* qui blaiidirneiìtà., precefque>
Verbaque jafianti mitiilinia., Define, dixit :
Hinc ego me non fiuti nifi te motura repulfo.
Steniusj alt, paélo, velox Cyllenius, ifto:
C«làtafque fores virga pate fee it * at illi
Surgere conanti partes, quafeumque fedendo
Fieéfcimur, ignava nequeunt gravitate moveri.
IIU quidem re ¿lo pUgnat fe attollere trunco :
Sed geriuùm junélurà riget, frigufque per umgues
Labitur ; & pallent amiiio faaguine ven«.
Utque malum late folet immedicabile cancer
Sèrpere 4 & iilsefàs vitiatis addere pàrtes ;
Sic letalis hiems paulàtini in pedora venit :
Vitale fque vias, & refpiràrnina clàufif * ■
Nec conàta loqui eft ; nec, fi conata fuiftèt ,
Vocis haberer iter , faxuiii jam colla tenebat ;
Oraque duruerant : fignunique e^faùgue fedebàt .
Nec lapis albus erat. Aia mens 'infecerat illaiti.
Has Ubi verborum poenas mettt?ifque profàii«
Cepit Atlàtitiàdes i di<ftas a ballade ferrài
Linquit, & ingredituf jaéjbatts «tllem penhis .
Sevocat Hunc geuitor ; ned caufam faiìys amorfe,
Fide1 minìfter ait ^ jaflbtum rìate m eO fUm '
Pelle mòràva j folitoqùe tfeler déìabere curia :
Qu«que tuani matrem telltis a parte -fiófika
Sufpicit, (. indigeni Sidoiiitfa 'nòmine diciifti
Hanc petè : quodque procul mòtitano gramifie pafei
Armentum regale vides^’ad littora verter
Dixìt ! & expulfi jamdudum monte ;juyenci
Littota juiTa -petunt : ubi magni ‘fifia regis
Ludere virgimbtìs Tyrits comitati folebat *
Non bene conveniaht-4 nec in Uria fede itìOràntur,
Maieftas amor . fcfcptri gravitate rèli^à ,
Ille, pater reélorque Deiim ; cui dèxtra trifòlds
Ignibus armata eft , qui nutu concutit orbetù s
Induitur tauri faciem : miftuiqué juveners
Mugit, & ,in teneris formofus otómbulat herbis.
Quippe color ¡nivis eft; quam nòe veftigia duri
Calcavere pedis», nec folvit aquàricus Auftér .
Colla toris extant : armis palearia pertdevft ;
Cornua parva quidem ; fea qu« contendere poifis
Fafta manu, puraqué ttiagis periudida gemma.
Nuli« in fronte min« ; nec formidabile lumen :
Pacem vultus -hàbet. miratur Agenore nata ,
Quòd tàm formofus, quod pr«lia nulla minetur.
Sed, quamvis mitem, metuit contingere primo.
Mox adit : & fiores ad candida porrigit Ora-.
Gaudet amans : & , dum veniat operata Voluptas,
Ofcula dat manibus. vix ab, vix cetera dìftert.
Et nunc alludit, vitid-ique exfultat in herba :
Nec fetus in fuivis niveum deponit arenis *
Paritarimque mettì demto, modo peftora pr«bét
Virginea plaudenda manu ; modo cornua Terris
Impedienda nòvis. aufa-eft quoque regia virgo,
Nefcia quem premeret, tergo confidere tauri .
Cum
1 Cum Deus a terra, ficcoque a littore, fenfim
Fai fa. pedum primis veftigia ponit in undjs.
Inde abit ulterius, mediique per- «quora ponti
Fert prædam. pavet hæc: littufque àblata reliélum
Refpicit : & dextra cornum tenet} altera dorfo
Impofita eft : tremula; finuantur flamine veftes.
M E T A M O R P H O S E O N
L I B ER IH .
J A nique Deus polita fai lacis imagine tauri,
Se confelfiis erat ; Di&«aque rura tenebat.
" Cum. pater ignarus Cadmo perquirere raptam
Imperat : & pcenam , fi non invenerit, addit
Exiìlium, fafto pius & feeleratus eodem.
Orbe pererrato ( quis enim deprendere polfit
Furta Jovis ? ) profugus patriamque iramque paréqtis
Vitat Ageiiorides ; Pbcebique oracula fupplex
Confulit : & , qua? fit tellus habitanda, requifit •
Bos tibi, Phoebus ait, foiis occurret in arvis,
Nullum pafla jugum, curvique immunis aratri .
Hac duce carpe vias : & , qua requieverit herba,
Mania fac condas : Bceotiaque illa vocato .
Vix bene Çafialio Çadmus defeenderat antro:
Incuftoditam lente videt ire juvencam,
Nullum fervitii fignum cervice gerentem •
Subfeqiiitur, preifoque legit veftigia greifit;
Auéloremque vi« Phabuni taciturnus adorai .
Jam vada Cephifi, Panopefque eyalèrat arva:
Bos ftetit y & , toi lens ipatioiam cornibus ait is
Ad cælum fronteiii, mugitibus impulit auras.
Atqué «à, refpiciens comités Tua terga fequentes ,
Procubuit, teneraque latus lubmifit in herbà.
Cadraus agit grates ; peregrinæque ofcula terra
Figit : & ìgnotos montes agroiqne falutat.
Sacra Jovi fa^lurus erat : jubet ire miniftròs,
Et péteré e vi vis libandas fontibus undas.
Silva vetus ftabar , nulla violata' feciiri.
Eft lpeçus in medio vìrgis ac vimine derifus ,‘
Eftìctens bumilem lapiduni compaglbus àrcuni i . ‘
Dberibus fçecundus aquis. hoc cóiidicus antro
Martius anguis eràt, critiis præiignis & auro.
Igne micant oculi ; corpus tumet orane yenèno :
Trefque vibrant fiqgu« : tripiici ftanit ordine dentes.
Quem poiiquam Tyria lucum de gente profitti
Infaufto tetigere gradu ; demiiTaqué in uiidàs
Urna dedit ioni tum ; longo çàput extulit antro
Cæruleus ferpeus ; horrçndàque libiia mifit. . /
Effluxere urnæ manibus : i’angaifque reliiiquit
Corpus, & attonitos fubitus tremor occupât artus•
U.lç voi ubi li bus fquamofos nexibus orbys
Torquet, & imraenfos feltu finuatur in arcus :
Ac media plus parte leves ereòfus in aùras
Defpjcit orane nemus : tarirpque eft corpore ,\ quanto,
Si totum fpeèlèS, gemìnas qui lèparàt Àrélds. '
Nec mora: Phoenicas ( five illi tela parabaht,
Sive fugam ; five ipfe timor prohibebat Utrumque )
Ccçupat j hpS moria , longis c jmplexibus illos :
Hos necat afflatos funefti tabe yeneni.
Becerat exiguas jara Sol altiifimus umbras :
Qua; mora fit fociis mi-ratur Agenore' natus;
Veftigatque viros. tegimeu derepta leqni .
iellis erat: telum fplèndenti laricèa ferro’, ■ v;'
jaoulum ; telóque animus prieftantior omni.
r uemus Intràvit, letataque corpora vidit ,
Viftoremque fupra fpatiofi corporis hoftem
Triftia fanguinea lambentera vulnera lingua;
Aut ultor veftr« , fìdiifima corpora, mortis,
Aut comes, inquit, ero. dixit : dextraque molareni ;
Suftulit ; &: magnum magno conamine mifit.
Illius impulfu cum turribus ardua celfis
Mcenia mota fòrent, ierpens fine vulnere manfit.
} Loricaeque modo fquamis defenius, & atr«
Duritia pellis , validos cute reppulit itftus.
At non duritia jaculum quoque vincit eadem ;
• Quod medio lent« fixum curvamine fpinas
; Conftitit ; & tato delcendit in ilia ferro .
¡Ille dolore ferox caput in fiia terga retorfit:
: Vulneraque adfpexit, fixùmque haftiie momordit.
Idque, ubi vi multa partem labefecit in omnem,
■ Vix tergo eripuit. ferrum tamea oflibus h«-ret.
Tum vero , poftquam Tolitas acceìRt àd iras
; Plaga recens, plenis tumuerunt gutfura venis
Spuinaque peihferos circumfluit albida riéius:
| T erraque rala fonat fquamis ; quique halitus exit
i Ore niger Stygiò, vitiatas inficit. auras.
Ipfe modo irnmenfurn fpiris fecientibus orbetn
' Cingitur: interdum longa trabe reérior exit .
Impete nunc vailo., ceu concitus imbribus amnls,
Fertur, &, dbftantes proturbat pecore fiívas .
■ Cedit Agénqrides paùlum : lpolijoque Ieonis
Suftinet incurfus ; inftantiaque ora retardat
Cufpide pr«téntà. furit ille & inania duro
V ulrìera dat ferro : fìgitqué iti aCumine dentes.
J amque véne;ui^ro fanguis manare palato
Coeperat ; & yiricles àipergihe tinxerat herbas :
Sed leve yiilnus erat : quia le* rétrahebat ab iftu
L«faque colla dabat retro; plagamque lèdere
Cedendo arcebat, nec ìongius iré fínebat.
Donee Agenoride.sconjeiium in gut ture ferrum
; Ufque lèqueas premi : dum retro quercus euhti
Oblhtit; 6c fixa eft pariter cura robore cervix.
Pondere ferpeñtis curvata eft arbor, & itri«
Parte flageilari gémuit fuá robora caud«.
Dum fpatium viélor viéii confidefat hoftis ; •
Vox fubitoaudita eft : (neque erat cognofcere promtum
Unde ; fed audita eft ; ) Quii» Agenore nate, peremtum
Serpentem Tpeftas ? & tu fpèéfebere ferpens .
Ule diu pavidus, pariter cum mente colórein
Perdiderat, gelidoque com« terrore rigebant •
Ecce viri fautrix luperas delapfa per auras
Pallas adeft : mot«que jubet lupponere terra
Vipéreos .dentes popufi incrementa futuri :
Paret: & ut, prèflo fulcum patefècit aratro.,
Spargit fiumi julfos niortalia feniina dentes.
Inde (fide majus) gleba ccepgre moveri:
Primaque de fulcis acies apparuit hall« •
Tegmina mox capitum piclò nutantia cono :
Mox humerj peéfùfque, onerataque brachia telis
Exiftunt : crefcitque feges clypeata virorum.
Sic, ubi toU.untur fèftis aul«a theatris.
S urgere figna folent; primumque oltendere vultum ;
Cetera paufetim : pfecidoque eduila tenore
Totà patent ; itnoque pedes in margine ponunt.
Territus hofte novo Cadmus capere arma parabat:
Ne cape, de populo, quem terra creaverat, unus
Exclamat; nec te civilibus infere bellis.
Atque ita tèrrigénis rigido de fratribus unum
Cohiinus enfe. ferit : jaculo cadit emifius ipfe.
Hic quoque, qui Jeto dederat, non longius ilio
Vivit, & éxpirat, modo qiiàs acceperat, auras.
Cc 2 Exem