Poftmodo glans nata eiì. bene erat jam glànde reperti ?
Duraque magnificas quercus habebat wpes.
Prima Ceres homini ad meliora alimenta vocato
Mutavi? .glandes utiliore cibo.
Illa jugò tauròs collum prebere coegit :
Tum primum foles eruta vidit humus.
Es erat in pretio: chajybeia mafia latebat.
Heu quam perpetuo dèbuit illa tegi !
Pace Ceres l«ta eft. àt vos optate, coloni.
Perpetuara Pacèm, perpetuumque Ducem ,
Farra Dea;, mic«qùe ficet falientis honorem
Detis, & in Veteres-thurea grana focos.
E t , fi thura aberunt, unttas accendite redas.
Parva bona Cereri, fint modo cafta, placent.
A bove fuceihtti cultros removete miniftri,
Bos aret.' igriàvam facrifièat'e'fuem .
Apta jiigo cervix noti eft' feriénda fecuri.
Vivat-, & in dun* f&pè laboret humo.
Exigit ipfè locus, raptus ut virgiiiis edam.
Plura recognofces .* pauca dooendus $ris.
Terra tribus icopnlis vaftum procurrit in «quor
Trinacris; a pofitu nomen adepta loci.
Grata dòmus Cereri, multas ibi poífidet urbes.
In quibus eft culto fertilis.Henna' folo.
Frigida cieleftum matres Arethufa vocàiat.
V énerat ad facras & Dea flava dapes.
Filia, confuetis ut.erat coniitata puellis,
Errabat nudo per fija prata pede. _
Valle iub umbroia locus eft, adfpergine multa
Uvidus ex alto defilieñtis aqua;.
Tot fuerant illie, quot habet natura, colores ;
Pittaque diifimili flore nitebat humus.
Quam-fi'mul adfpexit'v Comités accedite j dixit ; f
Et mecum veftros flore replete finus.
Prieda puellares ánimos proiettar inanis ;
Et non feñtitur fedulitate labor,
H«c impìet lento càlathos e viniine textos’;
H«c gremium, laxos degravat illa finus ,
Illa legit calthas: huic funt violaria cura ;
Illa papavereas fubfecat ungue comas |
Has, Hyacinthe, tenes: illas,AmarantemqrarFs i.
Pars thyma, pars cafiam, pars meliloton amane..
Plurima leda ròfa eft, & funi fine nomine flores,
Ipfa crocos tenues, liliáque alba legitT '
Carpendi ftudio páulatim lóngiusitur;
Et dominam cafu nulla fecuta comes i
Haric videt, & vifam patruus velociter aufert ;
Regnaque enruléis in fuá portat equis,.
Illa quidem clamábat", lo , cariífimá máter,
Auferor. ipfa fuos abfeideratque finus ,
Panditur interea Diti via: jamque diurntim
Lumen inaíTueti vix patiuntúr equi.
At chorus «qualis cumùlatis flore caniftris,
Perfephone, clamant, ad tua dona veni.
Ut clamata filet , montes ululatibus implent >
Et feriunt mceft« pecora nuda manus.
Attonita eft plangore Ceres ; modo Venerai Hennatg ;
Nec mora, Me miferam, filia, dixit? ubi es?
Mentis1 inops rapitur. qualès audire folemus
Threicias paifis M«nàdas ire comis,
Ut vitulo mugit fua mater ab ubere rapto,
Et quecrit fee tus per nemus omne fuos ;
Sic Dea, nec retinet gemitus, & concita curfq
Ferrar; & e campis incipit, Henna, tuis.
Inde puellaris natta eli: veftigia plant«,
j£t preifam noto pondere vidit immuni*
Fòrfitan illa dies errori 'fumma fuiflet,
Si non turba,ffent figña reperra fues .
Jamque Leontinos Amenanaque ilumina curfu
Preterir; & ripas, herbifer Aci , tuas :
Præterit & Cyanen, & íbntem Tenis Anapi ;
E t .te, vortìtibus non adeunde Gela;• •
Liquerat Ortygièn, Megareaquç, Pantágienque j
Quaque Simetheas accipit æquor áquas,
Ant raque Cyclòpum pofitis exufta caminis,
Quique locus curvas nomina falcis habet :
Himeraque, & Didymen, Acragantaque Tauromenon^
Sacrorumque Melàn pafeua lata boum •
Hinc Canierinan adir, Thapfonque, & Heloria tempe,
Quaque patet Zephyro femper apertus Eryx •
Jamque Pèlòriaden, Lîlybeaquç, jamque Pachynon
Luftrarat, terræ coruda prima fu« ; :
Quacumquè ingreditur, mifèris loça cunila que relis
Imp let. ut amifliim cum gem it ales Ityn.
Perqiie vices modo, Perfephone, modo, Filia, chusa!;
Clamat, & alte rnis nomen utrumqué ciet.
Sed ñeque Perfephone Çerefçm , neqiie filia matrera
Audit : & alternis nomen utrumque perir,
Unaque, paftorem vidiflet an arva colentem,
Vòx eràt, Hac greifus eéquà puelia tulit?
Jam color unus ineft rebus', tenebrifque teguntur
Omnia : jam vigiles cohticuere canes •
Alta jacet váfti fuper ora Typhoeos Ætne,,
Cujus anhelatis ignibus ardet humus.
Illic aceendit gethinas pro lampade piiius
Hinc Çereris facris qunc quoque tæda datur «
Eft fpeCus exefi ftru£ldfa puitìicis afper j
Non homini regio , non àdeunda feras:
Quo fimul ác véñit, frænatos curri bus angues
Jungit , & æquôreas'ficca pererrat aquas. 1
Eflugit & Syr'tes, Ót te, ZancÌ«a Chary fidi ; ;
Et vos, Niftéi naufraga mohftra canes ; -
Hadriacumque patens late, bimaremque Corinthon;
Sic vçnit ad portus. Attica terra, tqos,
Hic primum feait gelido mcçftiiixma faxo.
Ulud Cepropidæ nunc quoque trifte vocant t
Sub J òve durávit multis inimota diebus,
Et Lunae patiens, & pluvialis aquæ.
Fors fua çuique loco eft. quo nunc Çerealis Ejieuiijij
Dicitur hoc Gelei ruta fuifle fenis .
Ule domurh glandes excuflaque mora rùbçris
Portât, & arfurj^ árida hgtiá foçis.
Filia parva duas redigebàt rupe çapeilas ; i
Et tener jn cunis fiîiuj íéger erar.
Mater, ait virgo, (mota, eft Dea nomine • matris)
Quid facis in fol jé incorni tata jugis?
Reftitit & fénior , quamvis onus urget : & orat
Te<fta fu« fubeat quantulacumque çafæ.
Illa negát: fimularat ahum, mitraque capillos
PreíTerat. jnftanti talia diéía fefert :
Sofpes ,.eas, femperque parens.* mihi filia rapta eft#
Heu mejior duánto fors tua forte mea !
Dixit : & , ut facrimæ ( néqúe çnim lacrimare Deorum eft]
Decidit in tepidos Incida gutta finus.
Fient pariter, molles animi virgoque fenexque,
E quibus hæc jnfti verba fuere fenis :
Sic tibi, quarti raptam quéreris, fit fiiia fofpes ;
Surge: neç exiguæ defpice teda cafæ.
Cui Dea, Duc, iñquit: feíftí, qua cogéré ppifes#
Seque levât faxo, fubfeqüiturque fenern.
Dux corniti narrar, quáni fit fibi filius æger;
Neç capjar fomnos, invigileràue malis »
lila
Ilia foporiferum , parvos initura penates ,
Colligit agrefti lene papaver humo .
Dum legit ; oblito fertur guftafle palato 9
Longamque imprudens exfoluifle famern •
Ou« quia principio pofuit jejunia noéiis ;
Tempus habent Myft« fiderà vifa cibi.
Limen ut intravit, ludus videt omnia plena.
Tam ipes in puero nulla falutis erat.
Matte falutata ( mater Metanira vocatur )
Tangere dignata eft os puerile luo.
Lpallor abit, fubitafque vident in corpore vires,
I Tantus c«lefti venit ab ore vigor.
Tota domus lsta eft. hoc eft, materque paterque
f Nataque : tres illi tota fuere domus.
Mox epulas ponunt, liquefada coagula lade,
Pomaque, & in teneris aurea mella favis.
Abftinet alma Ceres, fomnique papavera cauflas
Dat fibi cum tepido lade bibenda, puer,
Nodis erat medium, plaqidique filentià fomni;
Triptolemum gremio fuftulit ilia fuo : [j
Terque>manu permuifit eum •: tria carmina dixit ;
Carmina mortali non referenda fono .
ilnque foco pueri corpus vivente favilla
Óbruit, humanum purget ut ignis onus.
Excutitur fomno fluite pia mater : & amens,
! Quid facis.? exclamat; membraque ab igne rapii,
Cui Dea, Dum non es, dixit, feelerata fuifti:
Irrita materno funt mea dona metu.
Ifte quidem mortalis erit : fed primus arabit,-
Et feret, & culta premia toilet humo.
Dixit : & egrediens nubem trahit, inque dracones
Tranfit, & aligero tollitur axe Ceres..
iSunion expofitum , Plreaque tuta receftii .
Linquit, & in dextruin qu« jacet ora latus.
I Hide init. iEgseum ; quo Cycladas adfpicit omnes;
Ioniumque rapax, Icariumque legit.
iPerque urbes Afiae longum petit Hellefpontum .
Diverfumque locis alta pererrat iter.
Nam modo thurilegos Arabas , modo defpicit Indos ;
Hinc Libys, hinc Meroe, ficcaqus terra iubelt.
Nunc aditHefperiosRhenumRhodanumque Padumque,
Teque future parens3 libri■ potentis aquas*
Quo feror? immenium eft erratas dicerè terras; I Prateritus Cereri nullus in orbe locus, 3
■ Errat & in c.a:lo: liquidique immunia. ponti
I Alioquitur gelido proxima figqa polo,
■ Parrhafides ftelte (namque omijia noffe poteftis,
I /Irquoreis numquam cum ftibeafis aquas).,
■Petfephonen natam mifer£ monftrate parenti •
I Dixerat. huic Helice talia v.erba refert :
■ Crimine nox vacua eft. Solem de virgme rapta
I Conlule ; qui late fafta diurna videt.
■ Sol adltus, Quam quzris, ait, ne vana labores,
I Nupta Jo vis fratri tertia regna tenet.
I Quefta diu fecum fic eft affata Tonantem ?
I ( Maximaque in vultu figna dolentis erant )
■ Si memor.es, de quo mihi fi? Proferpina natai
! Dimidium cure debet habere tu« .
■ Orbe pererrato, fola eft injuria faiti
[ Cognita: conimifli premia raptor habet.
■ At neque Perfephone digna eft predóne marito ,
Nec getier hoc nobis more parandus erat.
I Quid gravius vittore Gyge capti va tuliflem;
Quam nunc te c«li Iceptra tenente tuli ?
Verum impune ferat : nos h«c patiàmur inults •
Reddat % & emendet fatta priora novis.
Jupiter hanc lenit, fattumque excufat amore;
Nec gener eft nobis ille pudendus, ait.
Non ego nobilior. pofita eft mihi regia cario .
Poífidet alter aquas : alter inane Chaos.
Sed fi forte tibi non eft mutabile pettusj
Statque ferael jutitti rumpere vincla tori ; '
Hoc quoque tentemus, fiquidem jejuna remanfit :
Sin minus ; inferni conjugis uxor erit.
Tartara jufliis adit fumtis Caducifer alis:
Speque • redit citius, vifaque certa refert.
Rapta tribus, dixit , folvit jejunia granis,
Punica quæ lento cortice poma tegunt.
Haud fecus indolüit, quam fi modo rapta fuiflet,
Moefta parens; longa vixque refetta mora eft.
Atque ita, Nec nobis cælum eft habitabile, dixit;
Tænaria recipi me quoque valle jube.
Et fattura fuit: pattus nifi Jupiter eiTet,
Bis tribus ut cario menfibus ilia foret.
Tum demunji yultufqûe Ceres animumque recepit ;
Impoluitque fuæ îpicea ierta comæ.
Largaque provenit ceflatis meflìs in aryis ; ’
Et vix congeftas area cepit opes.
Alba decent Cererem : veftes Cerealibus albas
Sumite. nunc pulii velleris ufus abeft.
OCcupat Apriles Idus cogriomine Vittor
Jupiter : hac illi funt data templa die.
Hac quoque, ni fallor, populo dignilfima noftro
Atfia Libertas coepit habere fua.
LUce fecutura tutos pete, navita, pqrtus:
Ventus -ab occafu grandine miftus erit .
Scilicet ut fuerit ; taiii'en hác Mutinenûa Cæfar
Grandine militiá contudit arma fua.
rT"’ Ertia poft Veneris cum lux furrexerit Idus;
I Pontifieés forda facra lítate bòve.
Forda ferens bos eft fcecundaque, ditta ferendo:
Hinc etiam foetus ñomen habere putant.
Nunc gravidum pecus eft: gravid« nunc femine terra;*-
Telluri plenæ vittima piena datur .
Pars cadit arce Jovis .* ter denas Curia vaecas
Accipit; & largo fparfa cruore madet.
Aft ubi vifeeribus vitulos rapuere miniftri,
Settaque fumofis exta dedere focis ;
Igne cremat vitulos, quæ natii maxima virgo;
Luce Palis populos purget ut ille cinis.
Rege Numa, fruttù non refpondente labori,
Irrita decepti vota coletitis erant.
Nam modo iiccus erat gelidis Aquilonibus annus ;
Nunc ager aifidua luxuriabat aqua.
Sæpe Cerés primis dominum fallebat in herbis ;
Et le vis obfeiTo ftabat -avena folo:
Et pecus ante diem partus edebat acerbos :
Agnaque nafçendo fæpe' neeabat ovem.
Silva vetus nullaque diu violata fecuri
Stabat, Mænalio facra relitta Deo.
Ille dabat tacitis animo refponfa quieto
Nottibus. hic geminas rex Numa mattat oves »
Prima cadit Fauno; leni cadit altera Somno..
Sternitur in duro vellus utrumque folo .
Bis caput intonfum fontana fpargitur unda ;
Bis fua faginea tempora fronde premit.
Ufus abeft Veneris: nec fas ammalia menfis
Ponere nec digitis annulus ullus ineft .
Vefte rudi tettum fupra nova veliera corpus
Ponit, adorato per fua verba Deo.
Interea placidam redimita papa vere frontem
Nox venit, & fecum fomnia nigra trahit.
Q q Faunus
I