Aurea pellebant rapidos umbracuta foles ;
Qua? rame» Hercules fuftinuere manus.
Jam Bacchea sem,us Tmoli vineta tenebat:
Hefperus & fufco roieLdus ibat equo •
Antra (ubit, tofis laqneataque pomice vivo.
Garruius in primo limine rivus e rat.
Dumque parant epulas porandaque vina mudila ;
Culribus Alciden inftruu illa fuis.
Dat tenues tunica« Gastulo murice tindas :
Dat teretem zonam, qua modo cinda fuir.
Ventre minor zona eli : amicar am viuda relaxat,
Ut pofiìt vaftas exferuifte manus.
Fregerai armillas non illa ad brachia fadas :
Stringebant magnos vincala parva pedes.
Ipfa capir clavamque gravem, fpoliumque leonis,
Conditaque in p bar etra tela minora Tua.
Sic epujis. fon d ific dant fua corpora fonino ;
Et pofitis juxta fecubuere toris.
Caufa ; repertori viti« pia facra parabant,
Qua? feceteqt piire, cum forai orca dies.
Nodis erat medium : quid non amor improbus audet ?
Rofcjda per teflebras Faunus ad antra Venir.
Urque videe fprnuo comites v.ìnoque, folutos ;
Spem capit in domini« effe ÌQporis idem.
Intrat ; & bue, il lue temerari us errat adulter:
Et prazfert cauta« fnbfeqijiturque manus.
Venerat ad Orati captata cubili a ledi ;
Et prima fejix forte futurus erat.
Ut terigit fulvi feti« birfuta leoni«
Veliera, pertimujt, fuftinuitque manum;
Attonitufque metu rediit : ut ixpe yiator
Turbatum vi fo rettuiit angue pe,dem. .
Inde torli qui jundus erat, velamina tangit
Mollia, mendaci d^cipiturque nota.
Adlcendit ;. fpondaqtje libi propiore. recurafiit "
Er rigido cornu durius inguen erat •
Interea tunicas ora fubducit ab ima>
Horrebant denfis afpera crura pili«.
Cetera tentantem cubito Tirynthias beros
Reppulit. e fummo decidit ille toro.
Fit fonus; inclamat comites, & lumina, pofeit
Ma?onis . illatis ignibus ada patenf.
Il le gemit ledo graviter dej.edu« ab alto:
Membraque de dura vix fua tollit humo.
Ridet & Alcides, & qui, videro jacentem :
Ridet amatore«! Ly.da, puella fuum .
Verte Deus lufus fallentes lumina veftes
Non amat ; & nudos ad fua facra vocat .
Adde peregrina? caufas, meaMufa, Latina«-»
Inque fuo norter polvere currat eq.ujus .
Cornipedi Fauno caia de more capella
Venit ad exiguas turba vocata dapes.,
Dumque facerdotes verubus ttanfuta fai igni«
Exta parant, medias Sole tenente via«;
Romulujs,. & ftater, pafioraUfque jpventus,
Solibus & campo corpora nuda dabanr ;
(Casftjbac, jaculis, & mirti pondere faxi
Bracbia per lufiis,experienda dabant. ). #
Paftor ab ^xcelfo,, Per devia tura juvencos,
Romule, predone?, eripe,. dixit, agunr.
Longuin erat armari. diverfis exit uterque
Partibus, accurfu preda recepta Remi •
Ut rediit, verubus ftridentia detrahjt exta:
Atque. ait,. Ha?c certe non. nifi vidor edet.
Dida facit, Fabiique fimul. venir irritus illue
Romulus, & menfas ortaque nuda videe.
Rifit ; & indoluit Fabios potuirte Remumque
Vincere .* Quindilios con potuirte fuos.
Fama manet fadi. pofito velamine curruat/
Et memorem fimam, quod bene eeiRt, habet*
Forfitan & quaras, cur fit locus ille Lupercal :
Quoque, diem. tali nomine caufa notet.
Ilia Vertali« carieftia femina parta
Ediderar, patruo regna tenente fuo.
Is jubet auferri paryos., & in amne necarir.
Quid fàcis? ex irtis Romulus alter erit.
Jufta recufantes peragunt lacrimofa miniftri.
Flent tamen, & geminos in loca iurta feruut.
Albula, quem Tyberin merfus Tyberinus in unda
Reddidtti hybemis forte tumehat aquis.
Hic, ubi nunc Fora funt, liatres errare videres
Quaque iacent valles, Maxime Circe , tax.
Hue ubi venerunt , nec jam procedere poffunt
Longius; exJllis uuus* an alter, ait:
At quam funt fimiles'! at quam formofus uterque5
Plus tamen ex iliis ifte vigoris habet.
Si genus arguitur vultu; (ni fallir imago)
Nefcio quem vobis fufpicor effe Deum.
At fi quis ve ft rte Deus effet originis audor;
In tam precipiti tempore ferret opem.
Ferret opem certe , fi non ope mater egeret :
Q uìe rada eft uno mater & orba d ie .
Nata fimul, peritura fimul, fimul ite fub undas
Corpora, defierat; depofuirque finu»
Vagierunt clamotre pari^: fentire purares.
Hi redeuut udis ic fua teda genis.
Suftinet impofitos fumma cavus alveus unda.
Heu quantum fati parva tabella vehit Ì
Alveus. imiirao filvis appulfu« opacis,
Paulatim. fluvio deficiente* Ceder.
Arbor erat • remanent, veftigia : quzeque.vocatur
Rumina nunc.ficus, Romula ficus erat,. .
Venit ad exppfitos (mirum) lupa foeta gemello«.
Quis credit pueris non nocuiffe^ feram ?
Non nocuirte parum eft : prodeft quoque. quos lupa nutrir,
Prodere cognatx fuftinuere manus.
C on ftitit& cauda tenens blanditur alumnis ,
Et fingit lingua corpora bina fua.
Marte fatos feires; timor, abfuit. ubera ducunt ;
Et fibi permirti Iadis aluntur ope.
Illa loco nomen fecit j locus ipfe Lupercis
Magna dati nutrix pfiBmia Iadis habet.
Quid, vetat Arcadio didos a monte Lupercos?
Faunus in Arcadia tempIa Lyc^us habet.
Nupta, quid exfpedas ? non tu pollentibus herbis,
Nec prece, nec magico carmine mater eris .
Excipe fcfecundie patienter verbera dextrae :
Jam focer optati nomen habebit avi.
Nam fuit illa dies, dura cum forte marita?
Reddebanf uteri pignora rara fui.
Quid, mihi, clamabat, prodeft reputile Sabinas ì
Romulus : ( hoc ilio feeptra tenente fuit )
Si mea non-vires, fed bellum injuria fecit j
Ufilius fuerat non babuirte- nurus.
Monte fub Efquilio. multis incaduus annis
Junonis magn« nomine lucus erat.
-Hue ubi Venerunt ; pariter nuptarque yirique
Suppliciter pofito procubuere genu «
Cum fubito motie tremuere cacumina filv^
Er Dea per lucos mira lòcuta fuos.
Itajidas matres, inquit, caper hirtus inito.
Obftupuit dubio territa turba ibno.-
I Augur
L u«ur erat : nomen lottgìs intercidit aanis.
N uper ab Hetrufca- venerar- exfui humo.
lille caprum madat. jufta? iua terga maritae
f Pellibus exfedis percutienda dabant .
(Luna refumebat decimo nova cornua motu-:
| Virque pater-fubito, nuptaque mater erat.
Gratia Lucina?, dedit ha?c tibi nomina lucus;
I Aut quia principium tu, Dea, liicis habss.
■Parce, precor, gravidis-, facilis Lucina, puellis:
I Maturumque ute ro mollite r aufet onu s.
O Rta dies fuerit ; tu define credere venti«.
Perdid't illius temporis aura fidem.
¡Flamina non cönftant : & fex referata diebus I Carceris ¿ o l i i janua la x a p a t e t .
J Am levis obliqua fubfidit Aquarius urna.
proximus atherios excipe, Pifcis , equos. y <
■Te memorant fratremqUe tuum ( nam junda micatis
I Signa ) duos tergo luftinuiffe Deos .
«Terribilem quondam fugiens Typhona Dione,
I Tune cum pro Casio Jupiter arma tulit.
■Venit ad Euphraten comitata Cupidine parvo ;
i Inque Palaeftinae margine fedit aquae.
Ipopulus, & canna? riparum iumma tenebant :
I Spemque dabant faiiCes, hos quoque porte tegi.
|Dum latet, ìrttonuit vento nemus. illa timore
I Pallet ; & hoftilès credit adèrte manus.
lutque finu natum tenuit, Suceurrite Nymphx ;
I Et Dis auxilium ferte duobus , a it.
■ Nec mora; profiluit. pifeers fubiere gemèlli. I Pro quo nunc dignum fiderà muiius habent:.
■ Inde nefa« ducunt genus; hoc imponere mènfis,
Nec violant timidi pifeibus ora Syri.
PRoxima lux vàcua- eft : at tertia dida Quirmo.
Qui tenet hoc tìomen, Romulus ante fuit •
| Si ve quod liàftà Curi« prifeis eft dida Sabinis;
( Bellicus a telo vèiiit in afir» Deus )
■ Sive fuum Regi nomen portiere Quifìtes :
I Seu quia Romani« jiinxerat ille Gures. ^
Nam pater armipotens, poftquam nova moenia yidit,
Muitaque Romulea bella pèrada maiiu,
I Jupiter, inqùit j habet Romana potentia vires;
Sanguinis officio- non eget illa mei »;
I Redde patri riatum-: quarti vis interciclit alter,
Pro fe, proque Rèmo1,- qui mihi reftat ; erat.
■ Unus erit, quem tu tolles in- enrula' ca?U ; '‘
Tu mihi dixiftt: fint rata- dida Jovis.
■ Jupiter annuerat. nùtu treméfadu« uterque
I: Eft polus ; & eaeli ponderi fenfif Atlas.
■ Eft locus: antiqui Caprèam dixere paludem.
Forte tuis illic,- Romtile-, jura dabas.
■ Sol fugit ; & removent fubeuñtiá nubila cxlum .*
Et gravis effufis decidit imber aquis ^
B Hinc tonai, bine miftis abriimpitur ignibus a?tner.
Fit fuga«: Rex patriis aftra petebat equis.
I Ludus erat, falfieque Patres in criminé caedis.
Ha?fiffetque animis forfitan illa fidés •
I Sed Proculus Longa veniebat Julius Alba.*
Lunaque fulgebat ; nec facis ufus erat.
I Gum fubito motu nubes ctepuere finiftra.
Rettuiit ille gradus : horrueruntque coma?.
I Pulcher, & humano major, trabeaque decoras
Romulus in media vi fus aderte via :
I Et dixiffe fimul, Prohíbe lugere Qui ri tes :
Nec v iolent lacrymis numina noftra fu is .
I Thura ferant, placentque novum pia turba Quirinum,
Et patrias artes militiamque colant.
Juflìt: & in tenues (x:ulis evanuit auras.
Convocai hic- Patres: juftaque verba refert.
Tempia Deo fiunt. collis quoque didus ab ilio:
Et referunt certi facra patema dies.
Lux quoque cur eadem Stultorum feda vocetur^
Accipe : parva quidem caurtà, fed- apta fubeft •
Non habuit tellus dodos antiqua colonos :
Laffabant agiles afpera bella vitos.
Plus erat in gladio quam curvò laudi; aratro :
Negledus domino pauca ferebat ager.
Farra tamen veteres jadebant, fiurra metebant :
Primitias Cereri farri refeda dabant.
Ufi bus ad moniti flammis torreada dedere ;
Muitaque peccato damna tulere fufl.
Nam mòdo vefrebant nigras pro fette fevilUs »
Nunc ipfas igni corripuere cafas.
Fada Dea eft Fomax: lièti Fornace coloni
Orant, ut fruges temperet Lila fuas.
Curio legitimts nunc Fornacalia verbis
Maxim us indicie ; nec ftata facra facit.
Inque Foro, multa circum pendente tabella,
Signatur certa Curia quoque nota.
Stultaque pars populi, qua? fit fua Curia, nefeit :
Sed facit extrema facra relata die .
E ST honor & tumuli«. animas placate paternas ;
Parvaque in extindas muñere ferte pyras.
Parva petunt Manes. pietas pro divite grata eft
Muñere. non ávidos Styx habet ima Déos.
Tegula projedis fatis eft velata coronis ;
Et fparfa? fruges, parcaque mica falis :
Inque mero mollita Ceres, viol^que foluta?.
Hsc habeat media teda reiida via.
Nec majora veto: fed & his placàbilis umbra eft.
Adde preces pofitis & fua verba föcis .
Hunc morem rtineas .pietatis idonèùs audor
Attulit in térras, jufie Latine, tuas.
Ule patris Genio folennia dona ferebat,
Hinc populi ritus edidicere pios.
At quondam , dum longa gerunt pugnacibus armis
Bella , Parentales deleruére dies.
Non impune fuit. nam dicitur ornine àb irto
Roma fuburbanis incaluiffè 'rògìs.
Vix equidem credo : buftis exifle feruqtur,
Et tacitsè quefti tempore nodis avi f'
Perq*ue vias Urbis, Latiòfqùe ulularte per agros
Deformes animas vulgus inafte, ferunt.
Poft ea preteriti tumùlis redduntùr honores ;
Prodigiifque venit funeribiìfqiie modus.
Dum tamen ha?c fiunt, vidus céffate puella?:
Expedet puros pinea txda dies-,
Nec tibi, qua? cupida? matura Videbere nutrì,
Comat virgíneas harta recurva comas.
Conde tuas, Hymena?e , feces ; & ab ignibus atri«
Aufer. habent alias moefta fepulcra feces.
Di quoque témplorum foribus celentur opertis :
Thure vacent ar¿e: ftentque fine igne foci.
Nunc animae tenues, & corpora funda fepulcrts
Errant: nunc’ pofito pafeitur umbra cibo.
Nec tamen hséc ultra, quam tot de mènfe fuperfint
Luciferi, quot habent carmina noftra pedes,
j Hanc quia jufta ferunt, dixere Féralia hicem.
Ultima placandis Mariibus illa dies.’
Ecce- anus in mèdiis refidens annofa puellis,
Sacra facit Tacita? : vix tamen ipia tacet.
Et digltis tria thura tribus fub limine ponit,
Qua brevis occultum ifius fibi fecit iter.
O o 2 Tum