Exiguo tiuxit fubjeilos fanguine cultros.
Fibra quoque aegra notas veri, monitufque Deorum
Perdiderat. triftes penetrant ad vifeera morbi.
Ante facros vidi projeila cada vera poiles :
Ante ipl'as, quo mors foret invidiofior, arai,
Pars animam iaqueo claudunt, raortifque timorem
Morte fngant: ultroque vocant venientia fata.,
Corpora miffa neci nuliis de more feruntur
Funeribus: neque enim capiebant funera porta;.
A ut inhumata premunì terras.: aut dantur in altos
Indotata rogos. & jam reverentia nulla, eil :
Detjue rogis pugnant: alienifque igpibus ardent.
Qui iacriment, defunt : iqdeflétsque vagantur
Natorumque virumque anima, juvenumque fenumque.
Nec locus in tumulos, nec iuflìcit arbor in igaes.
Attonitus tanto milerarum turbine rerum ,
Jupiter, o , disi, fi te non felfa loquuntur
Diila fub amplexus iEgina Afopidòs iffe;
Nec te , magne pater , noilri pudet eile parentem ;
Aut mihi redde meos : aut me quoque eunde fepuicro.
Ille notam fulgore dedit, tonitruque fecundo.
Accipio, fintque iila ptecor felicia mentis
Signa tua, dixi : quod das mihi, pigneror, omen,
Forre fuit juxta patulis rariflìma ramis
Sacra Jovi quercus de feroine Dodonao.
Hic nos frugilegas alpexirous agmine loogo
Grande onus exigua tòrmicas ore gerentes,
Rugofoque fuum iervantes cortice cajlem.
Dum numerum.miror, Totidem, pater optime, dixi,
Tu mihi da cives.: & mania meema repte.
Intremuit, ramifque fonum fine flamine motis
Alta dedit quercus..pavido mihi membra timore
Horruerant, ftabantque.cornac. tamen ofcula terra,
Roborjbufque dedi : nec me fperare fatebar ;
Sperabam tamen: atqueanimomea vota fòyebam.•
Nox inbit: & curis exercita eorpora fomnus ,
Occupat, ante oculos eadem mihi quercus adefle,
Et ramos totidem, tatidemque ammalia ramis o
Ferre fuis vifa eli ; pariliqne tremifeere .motu :
Graniferumque. agmen fubjeélis fpargere in, arvis.
Crefcere quod fubito, & majns majulque videri,
Ac fe tollere humo : ■ reéloque adfiflere trunco;
Et madera numerumqne pednm, nigrumque colorem
PoNere ; & humanam membris inducere formato. - :
Somnus abit , damno vigilans mea vifa ; queroque
In fuperis.opis effe nibil. at in zdibus ingena
Mormorerai: vocefqiue hominom esaudire videbar,
Jam mihi defuetas. dum fufpicor has quoque fonini;
Ecce vénit Teiatnon properus: foribufque redufis,
Speqde fideque, pater," dixit, majora.videbis....
Egredere. egredior : quaiefque in imagine fomni
Vifus eram vidiffe viros, ex ordine tales .
Aipicio., agnolcoque. adeunt ; regemque falutant.
Vota Jovi foivo, populifque recentibus urbem
Partior., & vacuos prifeis cultoribus agras;
Myrmidonafque voco: nec origine nomina fraudo.
Corpora vidilli, mores, quos ante gerebant.,
Nnnc quoque habent ; parcumque genus, patienfque
laborum ,
Quzfitique tenax, & qui quaffjta reiérvent,
Hi te ad bella pares annis animifque ièquentur; -
Cum primmn, qui te feficiter attulit, Eurus
( Eurus enim atculerat ) fuerit mutatus in Auftros .
Talibus atque aids longum fermonibus illi
Jmplevere diem. lucis pars ultima menfz
Ed data, noxfomnis. ¿ubar aureus extulerat Sol ;
Flabat adhuc Eurus; redituraque velatenebat.
Ad Cephalum Pallante fati, cui grandior stas"
Ad regem Cephalus, fimul & Pallante creati
Convenjunt. lqd adhuc regem fopor altus habebat
Excipit dìacides illos in limine Phocus;
Nam Telamoq fraterque viro? ad bella legebant.
Phocus in interius fpatium pulcrofque receffus
Cecropidas dugit : cum qneis fimul ipfe refedit.
Afpicit dioliden ignota ex arbore faàum
Ferre manu jaculum ; cujus fjrit aurea culpis.
Pauca prius mediis fermonibus ille locùtus,
Sum nemorum iludioius-, ait, cadifque ferinz;
Qua tamen e fylva teneas badile, recilum,
Jamdudum dubito: certe, fi ftaxinus effet,
Fulva colpre foret: fi cornus; nodus ineffet.
Unde fit .ignoro : fed non Ibrmofìus ido
Viderunt oculi .telnm jaculabile nodri.
Excipit Aétaiis e fratribus alter : & , llfum
Majoren», Ipeeie mirabere., dixit, in ido.
Confequitur , quodeumque petit : Fortunaque miffum
Non regit;- & revoiat nullo referente cruentum.
Tum vero juvenis Nereius omnia quzrit :
Cur. fit, & unde datura ; qpis tanti maneris auflor.
Qus petit., ille refert, fed, quae narrare pudori ed
Qua tulerit mercede , filet : taclufque dolore
Conjugis amiffz, lacrymis ita fàtur obortis :
Hqc me, nate Dea, ( (juis poffit credere ? ) telutn
Fiere fàcit,, fàcietque din ; . f i vivere nobis
Fata diu dederint. hoc me cura conjuge cara
Perdidir • hoc utioaQi caruiiTem munere retnper. J
Procris erat ( fi.forte magis pervenir ad aures
Orithyia tuas)>raptaj foror Qnthyi*.
Si faciem morefque. velis conferre duarum ;
Dignior ipia rapi. pater hanc mihi jutixit Erechtheus;
nane mihi junait Amor, felix dicebar, eramque:
(No» ita Disyiftmieft)acnuncquoque forfitantiém.
Alter agebatur poft pada jugaiia menfis ;
Cum me cornigeri? tendentem retia cervis
Vertice, de fummo femper florentis Hymetti
Lutea mane videt pulfis Aurora tenebris :
Invitumquo rapir • Jiceat mihi vera refèrre
Pace Dea; , quod f i t rofeo fpeftabilis ore,
Quod teneat iueis, teneat confinia noais,
Neilareis quod alatur aquis.; ego .Procrin amabam:
Peétore Procns erat, Procri? mihi femper in ore.
Sacra tori , coitufque novos, thalamorque recente?,
Primaque deferti* retèrebam feedera iedi.
Mota Dea efi: & , Siile tuas,. ingrate, querelai;
Irocrin habe, dim. quod.fi mea provida men? efij
Non habniiTe voles. meque illi irata remifit.
Dum redeo, mecumque Dex memorata retraflo ;
Effe metus coepit, ne jura jugaiia conjux
Non bene fervaffet. faeiefque ztafque jubebant
Credereadukerium : prohibebant credere mores.
Sed .tamen abfugram : fed & fise erat, unde redibam,
Cnminis exemplum : fed cimila timemus amantes.
Quxrere, quo doleam, iludeo; doniique pudicam
Sonieitare ndem favet huic Aurora timori :
Immutatque meam ( videpr fenfiffe ) figuram *.
Palladias inco non cognofcendus Athenas :
Ingrediorque domum. culpa domus ipfa carebat ;
Cailaque fìgna dabat ; dominoque erat anxia rapto*
Vix aditu per mille dolqs ad Erechthida fafto ;
Ut vidi r obftupui: meditataque pa»ne reliqui
Tentamenta fide: male me, quin vera faterer,
Continui ; male quin, ut pportuit, ofcula ferrem.
Trifiis
'frifiis efat : fèd ntillà tamen formófior illà
Effe poteft trifiis : defide rioque calebat
Conjugis abrepti. tu coiligé qualis in illa ,
phoce , decor fuérityquam fie dolor ipfe decebat.
Quid referam, quoties te'ntamina noftra pudici *
Reppulerint mores ? quoties, Ego, dixent* uni
Servor, ùbicumque eft; uni mea gaudia fervo?
Cui non ifta fide fatis experiencia famy
Ma°na foret ? non fum cóntentus, & in mea pugno
Vulnera ; dum cenfus dare me pro noéle pacifcor.
Muneraque augendo, tandem dubitare eoegi
Exclamo, Male teftus ego en, male padus adulter
Verus eram conjux : me, perfida, tefte teneris.
Illa nihil: tacito tantummodo vida pudore •
Infidiofa màio cum cònjuge limina fugit:
Offenfaque mei genus omhe perofa virorum,
Montibus errabat, ftudiis operata Diana;.
Tum mihi deferto violetitior ignis ad offa
Pervenir: orabam veniam, & peceaffe fatebar,
Et potuiffe datis limili fuccumbere culpae
Me quoque muneribus , fi munéra tanta darentur•
Hasc /nihi confeffó laffum prius ulta pudorem
Redditur, dulces concorditer exigit annos .
Dat mihi praeterea, tamquam fe parva dediffet ^
Dona, canem mnnus : quem cuoi (ua traderet illi
Cynthia, Currende fuperabir, dixerat, Omnes .
I Dar fimul & jaculum, manibus quod eernis habere.
Muneris alteríus qüa; fit fortuna requiris f
Accipe. mirandi novitatè movebere radi.
Carmina Laiades non intelleda priorum
Solverat irigeniis ; & praecipitàta jacebat,
Immemor ambagum vates obfeura iuarum,
Scilicet alma Themis ; nec talia liquit inulta •
Protinus Aoniis immiffa eft bellùa Thebis .
Ceffit & exitio multis: pecorique, fibique
Ruricòla: pavere feram . vicina ju vent us
VeniiTíus, & latos indagine cinximus agros .
Illa levi veldx fuperabat retia fàltu :
Summaque franfibat pofitarum lina plagarum .
Copula detrahitur canibus, quos illa fequentes
Effugit, & coetum non fegnior àlite ludit.
Pofcor & ipfe meum cònfenfu Lalapa magno!
(Muneris hoc nomen;) jamdudum vincula pugnai
Exuere ipfe fibi , colloque morantia tendit.
Vix bene miffus erat; nec jam poteramus , ubi eilet,
Scire: pedum calidus veftigia pulvis habebat:
Ipfe oculis erepfus erat. non ocyor ilio
Hafta: ríec excufEe contorto verbere glandes;
Nec Gortyniaco calamus levis exit ab arcu.
CoUis apex medii fubjedis imminet arvis .
Tollor ih hunc, capioque novi fpedacula curfus:
Quo modo deprendi, modo fe fubducere ab ìpio
Vulnere vifa fèra eft; nec limite callida recto ,
In fpatiumque fugit ; fed decipit ora fequenns,
Et rédit in gyrtim, ne fit fuus impetus holti.
Imminet hic, fequiturque parém ; fimilifque tenenti
Non tenet, & vanos exercet in aere morfus.
Ad jaculi vertebar opem ; quod dextera librat
Dum mea, dum digùos amenti? addere tento ,
Lumini deflexi, revocataque rurfus eodem
Rettuleram : &* medio [mirum ]duo marmora campo
Afpicio : fiigére hoc,-illud latrare putares.
Scilicet invidos àmbos certamine curfus
Effe deus voluit, fi quis deùs affuit--' iilis •
Hademis, & tácuit .jaculo quod crimen in ipfo eft?
Phocus ait. jaculi fie crimina redclidit file »
Gaudia principium noftri fint, Phoce, doloris.
Illà prius refèram. juvat o meminiffe beati
Tempori?, /Eacida, quo primos rite per annos
Conjuge eram felix, felix erat illa marito.
Mutua cura duos, & amor focialis habebat.
Nec Jovis illa meo thalamos prajferret amori!
N ec me qua; caperet, non fi Venus ipfa veniret,
Ulla erat. «quales urebant pedora nammz.
Sole fere radiis feriente cacumina primis,
V enatüm in filvas juveniliter ire lolebam :
Nec mecum fámulos, nec equos, nec naribus acres
Ire canes, nec lina fequi nodofa finebam.
Tutus erain jaculo, ièa cum fatiata ferirne
Dextera caedis erat : repetebam frigus, & umbras,
E t , qus de gelidis halabat vallibus, auram .
Aura petebatur medio mihi lents in «eftu :
Auram exfpedabam. requles erat illa labori.
Aura [recordor enim ] venias, cantare folebam:
Meque juves., intrefque finus, gratiffìma, noftros:
Utque facis, relevare velis, qaibus urimur, ieftus.
Forfitan addidèrim (fie me mea fata trahebant)
Blanditias plures: & , Tu mihi magna voiuptas,
Dicere firn folitus-: fu me reficifque fovefque :
Tu facis, ut filvas, ut amem loca fola: meoque
Spiritus ifte tuus femper captatur ab ore.
Vocibus ambiguis decepram pnebuit aurem
Nefcio quis : nomenque aura; tam fa’pe vocatum
Eflè putans Nymphíe,. Nympham mihi credit amari,
Griminis extemplo fidi temerarius index
Procrin adit : linguaque refert audita: fufurra.
Credula res amor eft. fubito collapfa dolore,
Ut fibi narratur, cecidit : tongoque refeda
Tempore; fe miferam, fe fati dixit iniqui :
Deque fide quella eft : & crimine concita vano,
Quod nihil eft, metuit ; metuit fine corpore nomen :
Et dolet infelix veluti de pellice vera.
Siepe tamen dubitar; fperatque miferrima filili:
Indicioque fidem negat ; & , nifi viderit ipfa,
Damnatura fui non eft delida tnariri.
Poftera depulerant Aurora lumina nodem ;
Egredior,: filvafque peto : vidorque per herbas,
Aura veni, dixi, noftroque medere labori.
Et fubito gemitus inter mea verba videbar
Nefcio quos audiffe. Veni, tarnen, optima, dixi.
Fronde levem rurfus ftrepitum faciente caduca,
Sum ratus effe fer^m: telumque volatile mifi .
Procris- erat : medioque tenens in pedore vulnus,
Hei mihi ! conclamat. vox eft ubi cognita fida;
Conjugis; ad vocem praceps amenfque cucurri.
Semianimem, & fparras feedantem fanguine veftes,
Et fua [ine miferum ! de vulnere dona trahentem
Invenio : corpufque meo mihi carius ulnis
Sontibus-aitollo: feiffaque a pedore vefte
Vulnera fieva ligo : conorque inhibere cruorem:
Neu me morte foa feeleratum deferat, oro.
Viribus illa carens, & jam moribunda, coegit
Héec fe pauca loqui : Per noftri foedera ledi,
Perque Deos fupplex oro, fuperofque, meofque ;
Per fi quid merui de te bene ; perque manentem
Nunc quoque, cum pereo, cauffam mihi mortis, amorem,
Ne thalamis Auram patiate innubere noftris.
Dixit: & errorem tum denique nominis effe
Et fenfi, & docui. fed quid docuiffe juvabat?
Labitur ; & parva; fugiunt cum fanguine vires.
Dumque aliquid fpedare pot-eft ; me fpedat : & in me
Infelicemvanimam noftroque exhalat in ore.
Sed