In vitium ducìt culpx fuga, fi caret arte#
Aemilium circa iudum fiber imus & ungues
Exprimet, & molles imitabitur are capillos :
infelix operis fumma, quia ponere totum
Nefciet • hunc ego me, fi quid componere curem,
Non magis effe yelim, quam pravo vivere nafo,
Speftandum nigris oculis, nigroque capillo.
Sumite materiam veftris, qui fcribitis, aquam
Viribus , & verfate diu, quid forre recufent,
Quid valeant humeri. Cui le&a potenter erit res,
ec. ” cu^ ia deferet hunc, nec lucid us ordo.
Ordinis hac virtus grjt & venus , aut ego fàllor,
Ut jam nunc dicat, jam nunc debentia aici
Pleraque difforat, & prafens in tempus omittat.
Hoc amet, hoc fpernat promiffi carminis auttor.
In verbis etiam tenuis cautufque ferendis ,
Dixeris egregie, notum fi callida verbum
Reddiderit juijttura novum. fi fòrte neceffo eft
Indiciis monftrare recentibus abdita rerum,
Fingere cinttutis non exaudita Cethegis
Continget, dabiturque licentia fumta pudenter#
Et nova fittaque nuper habebunt verba fìdem, fi
Gra:cq fonte cadant, parce detorta, quid autem
Cscilio Plautoque dabit Romanus aaemtuiu
Virgilio Varioque? ego, cur acquifere pauca
Sipoffum, invideor, quum lingua Catonis & Enni
Sermonem patri urn ditaverit, & nova rerum
Nomina protulerit ? licuit, femperque licebit,
Signatum praffente nota procudere nomen.
Ut fylva: toliis pronos mutaijtur in annos ,
Prima cadunt; ita verbo rum vetus interit ietas,
Et juvenum ritu florent modo nata, vigentque.
Debemur morti nos, noftraque, five receptus
Terra Neptunus^ clafles aquilonibus arcet,
Regis opus : fterjlifve diu palus, aptaque remis,
Vicinas urbes alit, & grave fentit aratrum:
oeu curfum mutavit iniquum trugibus amnis,
Dottus iter melius: mortalia fotta peribunt,
Nedum fermonum ftet honos & gratia vivax •
Multa renafqentur, quae jam eecidere, cadentque
Qua: nunc funt in honore vocabuìa, fi volet ulus;
Quern penes arbitrium eft & jus & norma loquencfi t
Res gefta: regumque ducumque, & triftia bella,
Quo fcribi poiTent numero, monftravit Homerus#
Verfibus impariter junttis querimonia primum,
Poft etiam inclufa eft voti fententia compos ;
Quis tamen exiguos elegos emiièrit audor,
Grammatici certaat, & adhuc fob judice lis eft.
Archilochum proprio rabies armavit iambo.
Hunc focci cepere pedem grandefqup cothurni,
Alternis aptum fermonibus, & populates
Vincentem ftrepitus , & natum rebus agendis •
Mula dedit fidi bus divos puerofque deorum,
Et pugilem vjdorem, equum certamine primum,
Et juvenum curas, & libera vina referre.
Defcriprasfervare vices, operumque colores,
Cur-ego, fi nequeo ignoroque, poeta falutor?
Pu^ens prave quam difcere maio?
Verfibus exponi tragiqis res comica non vult:
Indignatur item prjvatis ac prope focco
Digois carminibus ;iarrari ccena Thyeftas#
Singula quaeque locum teneant fortita decenter.
Interdum tamen & vocem comoedia tollit,
lrarufque Chremes tumido delitigat ore :
Er tragicus plerumqne doler fermone pedeflri.
Telephus & Feleus, quam pauper & exul uterque,
Projicit ampullas, & fefquipedalia verba,
Si curat cor fpedantis tetigifle querela •
Non fatis eft pulchra effe poemata : dulcia funto
Et quocumque volent animum auditoris agunto *
Ut ridentibus arridént, ita flentibus adflent
Humani vultus. fi vis me fiere, dolendum eft
Primum ipfi tibi, tunc tua me infortunia la:detit#
lelephe, vel Peleu, male fi mandata loqueris,
Aut dormitabo, aut ridebo. triftia mceftum
Vultum verba decent : iratum plena minarum
Ludentem laici va, feverum feria didu .
Format enim natura prius nos tntus ad omnem
Fortunarum habitudi : juvat aut impellit ad iram
Aut ad humum moerore gravi deducit, & angit:
Ppft effort animi motus interprete lingua.
Si dicentis erunt fortunis abfona dida,
Romani tollent equites peditefque cachinnum .
Intererit multum , Divufne loquatur an heros :
Maturufne fenex, an adhuc fiorente juventa
Pervidus : an matrona potens, an fedula nutrix:
Mercatorne vagus, cultorne virentis agelli :
Coichus, an Affyrius: Thebis nutritus, an Argis,
Aut fàmam fequere, aut fibi convenientia finge,
Scriptor. honoratum fi forte reponis Achillem,
Impiger, iracundus, inexorabihs, acef,
Jura neget fibi nata, nihil non atroget armis •
Sit Medea ferox invidaque, llebilis Ino,
Perfidus Ixion, Io vaga, triftis Orefles.
Si quid inexpertum leena: committis, & aud.es
Perionam formare novam, ferve'tur ad imum,
Q.ualis ab incepto proceflerit,, & fibi conftet .
Difficile eft proprie communia dicere : tuque
Redius Iliaciim carmen deducts in adus,
Quam fi pròfertes ignota indidaque primus.
Publica raateries privati juris erit, fi
Nec circa viforn patulumque moraberis orbem :
Nec verbum verbo curabis reddere fidus
Interpres : nec defilies imitator in ardum,
Unde pedem pròferre pudor vetet, aut operis lex '
Nec fic incipies, ut fcriptor cyclicus olim, ‘
Fortunam Priami cantabo & nobile bellum.
Quid dignum tanto feret hie promiffor hiatu?
Parturient montes, nafcetur ridiculus mus.
Quanto redius hie, qui nil molitur inepte: ■
Die mihi, mufa, virum, capta: poft tempora TrojzJ
Qui mores hominum multorum vidit & urbeis.
Non fumum ex fulgore, fed ex fumo dare lucem I
Cogitat, ut fpeciofa dehinc miracula promat,
Antiphaten, Scyllamque & cum Cyclope CharybdinJ
Nec reditum Diomedis ab interitu Meleagri,
Nec gemmo bellum Trojanum orditur ab ovo.
Semper adxeventuni feftinat: & in medias res,
Non fecus ac notas , auditorem rapit: & , qu*
Defpgrat tradata nitefcere poffe, relinquit.
Atque ita mgntitur, fic veris falfa remlfcet,
Primo ne medium, medio ne difcrepet imum .
T u , quid ego & populus mecum defideret, audi.
Si plauforis eges aulica manentis, & ufque
Seffuri, donee cantor, Vos piaudite, dicat;
JEtaxis cujufque notandi funt tibi mores,
Mobilibufque decor naturis dandus & annis •
Reddere qui voces jam fcit puer, & pede certo
Signat humum, geftit paribus colludere, & iram
Colligit ac ponit temere, & mutatur in horas.
Imberbis juvenis, tandem cuftode remoto,
Gaudet equis Canibufque, & aprici granfine campi : 1
Cereiis I
•reus in vitium fledi, monitoribus afper :
Utilium tardus pro vi for, prodigus aeris :
Sub li mis cupiduique, & amara relinquere pernix#
Gjjnverfis ftudiis, atas animufque virilis
(¡fiia’rit opes & amicitias, infervit honori:
Omiinififfe cavet, quod mqx mutare laboret.
Mu Ira fenem circumveniunt incommoda : vel quod
m&’rit., & inventis raifer abftinet, ac timet uti :
V£l quod res omnes timide gelideque miniftrat,
flllator, fpe Iongus, iners, avidufque futuri,
Sficilis, querulus, laudator temporis adi
Se puero, cenfor caftigatorque minorum.
Multa ferunt anni venientes commoda fecum,
Multa recedenres adimunt. ne forte feniles
Mandentur juveni partes, pueroque vi riles,
$$[nper in ad jundis ayoque morabimur aptis .
Aflt agitur res in fcenis , aut ada refer tur ^
S«nius irritant animqs demiffa per aurem,
Q0am quae font oculis fubjeda fidelibus, & qua:
f i fibi tradit fpedator. non tamen intus
na geri promes in fcenam: multaque tolles
Jbf oculis, qua: mox narret fàcundia praefens.
Nec pueros coram populo Medea trucidet;
Aut nupiana palam coquat exta nefarius Atreus :
Aut in auem Progne vertatur, Cadmus in anguem#
Quodcunque oftendis mihi fic, incfedulus odi#
Mve minor, neu fit quinto produdior adut
Fonila, quae pofci vult, & fpedata reponi.
Nec deus interfit, nifi dignus vindice nodus
Ijttiderit: nec quarta Ioqui perfona laboret#
Afloris partes chofus omciumque virile
Djfendat : neu quid medios intercinat adus,
Qpod non propofito conduCat, & hareat apte.
Ille bonis faveatque, & concilietur amicis :
E| regat iratos, oc amet peccare timentes :
life dap e.i laudet menfe brevis, ille fatubrem
Jafiitiam,. legefque & apertis oriaportis.
Ille tegat commiilà : deofope precetur & oret,
1)1 redeat miferis, abeat fortuna fuperbis I
Tibia non , ut nunc, orichalco vindia, tubaeque
Aemula, fed tenuis limplexque, foramine pauco
AJplrare, & adeffe choris erat utilis, atque
l^ndum ipifla nimis compiere fedilia fiaru,
Quo fane populus numerabilis, utpote parvus,
El frugi , cailnfque, verecundufque coibat.
Sllqnam coepit agros extendere , viilor, & urbem
Lltior amplefti murus,. vlttoque diurno
Pmcari Genius, feftis impune diebus ,
AlcelTit numerifque modifque licentia major.
Iilo£lus quid entm faperet liberque laborum
Rjiiicus, urbano, cotifufus, turpis honeito?
Sii prifca motumque & luxuriant addidit arti
^Bicen , traxitque vagus per puipita veftem.
Sii etiam fidibus voces dfevere feveris,
EJ tulit eloquium itifolitum facundia ptaceps:
^■liumque fagax rerum & divina futuri
Som legis non difcrepuit fententia Deiphis.
wmiue qui tragico viiem. certavit oo hircum,
"fix etiam agreites fatyros nudavif, & afper
afolumi gravitate jocutii tentavit: eo quod
vJxi erat ^ grata novitate morandus
«c tator, funfiuique facris, & potus, & exlex.
vprum lta rifores, ita commendare dicaces
tgnvemet fatyros, ita,vertere feria ludo,
Quicunque deus., quicunque adhibebitur heros,
gfgali conipeilus in auro nuper & oilro,
Migret in obfeuras humili fermone tabernas :
Aut, dum vitar humum, nubeis & inanta captet.
Effutire levels indigna tragcedia verfus,
Ut fetiis matrona moveri juifa diebus,
Intererit Satyris paullttm pudibunda protervis.
Non ego inornata & dommantia’ nomina folum,
Verbaque, Pifones, Satyrorum feyptor amabo:
j Nec fic enitar tragico dif&rre colori,
[ Ur nihil interfit, Davufne loquatur, & audax
[ Pythias, emanilo lucrata Simone taientum ,
\ An cuilos famuluique dei Siienus alumni.
. Ex noto fiilum carmen fequar, ut fibi qutvis
i Sperei idem, fadet multum, fruilraque laboret
| Aufus idem, tantum feries, juniluraque pollet,
Tantum de medio fumtis accedit honoris.
Sylvis deduili caveant, me judice, Fauni,
Ne velut innati triviis, ac pene forenfes,
Aut nimium teneris juvenentur verfibus umquam,
Aut immunda crepent ignominiofaque diila.
OfTendunt.r enim , quibus eil equus & pater & res
Nec, fi quid friili ciceris probat & nucis emtor,
;^quis accipiunt animis, douantve corona.
Syflaba longa brevi fubjeila, vocatur iambus,-
Pes citus : uBde etiam trimetris accrefcere juffit
Nomen iambeis: cum fènos redderet iilus,
Primus ad extremum fimilis fibi. non ita pridem,
Tardior ur paullo graviorque veniret ad aureis,
Spondeos flabileis iu jura paterna recepir
Commodus & patiensi non ut de fede fecunda
Cederet, aut quarta fociaiiter. hic & in Acci
Nobilibus trimetris apparet rarus & Enni.
In fcenam mifios magno cum pondere verfus ,
Aut opera ceieris nimium, curaque carentis,
Aut ignorata: premit aftis- crimine turpi.
Non quivis videt immoduiata poemata judex :
Et data Romanis venia eil indigna poetis •
Idcircone vager, fcribamque licenter? an omneis
Vifuros peccata putem mea, tutus & intra
Spem venia cautus} vitavi denique culpam,
Non laudem tnerui. vos ■ exemplaria Graeca
Noélurna verfate manu, verfate diurna.
At noftfi proavi Plautinos & numeros &
Laudavere fales : nimium patienter utrumque,
Ne dicàm fluite, mirati: fi modo ego & vos
Scimus inurbanum lepido feponere diclo,
Legitimumque fonum digitis catlemus & aure.
Ignotum tragic® genus invernile Camcena
Dicitur, & piauflris vexiife poemata Thefpis,
Qua canerent agerentque perunéli fecibus ora.
Poil hunc perfoua pallaque repertor bonefla
fbfchylus, & modicis infiravit pulpità tignis,
Et docuit magnumque Ioqui, nitjque corhurno.
Succeffìt vetus his comeedia, non fine multa
Laude; fed io vitium libertas excidir, & vim
Dignam lege regi. lex eil accepta, chorufque
Turpiter obticuit, fublato jure nocendi.
Nil intentafum noilri liquere poeta :
Nec minimum meruere decus, veiligia Grac*
Aufi deferere, & celebrare domeflica fafla :
Vel qui pratextas, vel qui docuere togatas.
Nec virtute foret clarifve potentius armis,
Quam lingua, Latium, fi non ofiènderet unum,
quemque poetarum lima labor & mora, vos, o
Pompilius fanguis, cartnen reprebendite, quod non
Multa dies & multa iitura coercuit, atque
Prafeilum decies non caftigavit ad unguem.
Inge