Turn cantata, ligat cum fufco licia rhombo; . • ?
Et feptem nigras, verfat. in ore fabas.
Qnodque pice adftrinxit, quod acu trajecit ahena,
Obiutum m®n® torrer in igne caput :
Vina quoque inftillat. vini quodcumque refidumeft,
Aut ipfa, aut comités, plus tamen ipfa , bibit.
Hoftiles linguas, iniraicaque vinximus ora,
Dicit difcedens ; ebriaque exit anus.
Forfitan a nobis, qua: fit Dea Muta, requiras •
Difce, per antiquos qua: mihi nota fenes.
Jupiter indomito Juturn® eaptus amore
Multa tulit,. tanto non patienda Deo.
Ilia modo in filvis inter coryleta latebat :
Nunc in cogn£tas defiliebat aquas.
Convocathic Nymphas, Latium, quotcumque tenebas,
Et jacit in medio talia verba cnoro :
I avidet ipfa fibi, vitatque, quod expedit illi,
Veflra foror fummo jungere membra Deo.
Confulite ambobus .* nam qua mea magna voluptas,
Utilitas veftr® magna fororis .erit.
Vos illi in prima fugienti obfiftite ripa,
Ne fua fluminea corpora roergat aqua.
Dixerat : annuerunt omnes Tiberinides ud®,
Quaque colunt thalamos, Ilia diva,.tuos.
Forte fuit Nais, Lara nomine: prima fed illi
Dida bis antiquum filiaba nomen erat,
Ex vitio pofitum . fiepe illi dixerat Almo,
Nata,; tene linguam. nec tamen ilia tenet.
Qua , firnul ac tetigit Juturn® ftagna fororis,
Effuge, ait-,, ripas : dida refertque Jovis.
311a etiam. Junonem adiit: miferataque nuptam ,
Naida Juturnam vir tuus, inquit, arnat.
Jupiter intumuit: quaque eft non ufa modefte,
Eripuit linguam : Mercuriumque monet ;
Due hanc ad Manes : locus ille filentibus aptus.
Nympha, fed inferna: Nympha* paludis , erit.
Jufla Jovis fiuni. accepit lucus euntes.
Dicitur illa duci turo placuiíTe Deo .
Vim parat hie.’ vultu pro verbis ilia precatur;
Ét fruftra muto nititur.ore loqui .
Fitque gravis, geminofque parit, qui compitafervant,
Et vigilant noftra femper in urbe , Lares.
PRoxima cognati dixere Cariftia cari,
Et venit ad focias turba propinqua dapes.
Scilicet a tumulis, & , qui peñere, propinquis,
Protinus ad vivos ora referre juvat : >
Poftque tot amiiTos, quidquid de fanguine. reftat,
Aafpicere; & generis dinumerare gradus.
Innocui veniant : procul hinc procul impius efto
F ra te r , & in partus mater aGerba fuos:
Cui pater eft vivax, qui matris digerit annos,
Qu® pvxmit invifam focrus iniqua nurum.
Tantalicfa: fratres abfint, & Iafonis uxor,
Et qua:. ruricolis femina tofta dedit.*
Et foror, & Progne, Tereufque duabus iniquus:
Et quicumque fuas per fcelus auget opes.
Dis generis date thura boni. Concordia fertur
Ilio pr®<fipue mitis adefle die .
Et libate dapes : ut grati pignus honoris
Nutriat incindos mifla patella Lares.
Jamque ubi fuadebit placidos.nox ultima fomnos,
‘ Parca precatur® fumite vina manus.
E t , Bene nos, Patria:, bene te, Pater, optimeC«far,
Dicite fuífufo, fint rata verba, mero .
NOX ubi tranfierit, folito celebretur honore
Separat indicio qui Dtfiis arva fuo.
Termine, fi ve lapis, five es defoifus in agro
Stipes , ab antiquis fic quoque numen habes.
Te duo diverfa domini prò parte coronant i
Binaque ferta tibi, binaque liba ferunt.
Ara fit: huc ignem curro fert ruftica tefta
Sumtum de tepidis ipfa colona focis.
Ligna fenex minuit : concifaque conftruit alte-;
Et- folida ramos figere pugnat humo •
Dum ficco primas irritat cortice flammas;
Stat puer, & manibus. lata caniftra tenet.
Inde, ubi ter fruges medios immifit in ignes,
Porrigit incifos filia parva favos.
Vina tenent alii : libantur fingula flammis.
Spedant, & linguis candida turba favent .
Spargitur & esfo communis Terminus agno.*
Nec queritur, ladens cum fibi porca datur.
Conveniunt, celebrantque dapes vicinia fimplex;
Et cantant laudes, Termine fande,tuas.
Tu populos, urbefque, & regna ingentia finis:
Omnis erit fine te litigiofus. ager.
Nulla tibi ambitio eft.\ nullo corrumperis auro.
t Legitima fervas eredita rura fide.
Si tu fignaftes olim Thyreatida terram ;
Corpora non leto miflà trecenta forent :
Nec iore.t Othryades congeftis tedus in armis,
O quantum patri® fanguinis ille dedit !
Quid, nova cum fierent Capitolia! nempe Deorum
Cunda Jovi ceifit turba locumque dedit.
Terminus [ ut veteres memorant ].. conventus in «de
Reftitit: & magno cum Jove rernpla tener .
Nunc quoque, fe fupra ne quid nifi fiderà cernat,
Exiguum templi tedia foramen habent.
Termine, póft illud levitas tibi libera non eft#
Qua pofitus fueris in ftatione, mane.
Nec tu vicino quidquam concede roganti;
Ne videare hominem p raspo fu ifte Jovi.
Et feu vomeribus, feu tu pulfabere raftris;
Clamato, Meus eft hic ager, ille tuus •
Eft via, qua: populurp Laurentes ducit in agros,
Quondam Dardanio regna petita duci.
Illac lanigeri pecoris tibi, Termine, fibris
Sacra videt fieri iextus ab Urbe lapis.
Gentibus eft aliis tellus data limite certo ;
Roman® fparium eft Urbis & orbis idem .
NÙnc dicenda mihi Regis fuga, traxit ab illa
Sextus ab extremo nomina menfe dies.
Ultima Tarquinius Roman® gentis habebat
Regna : vir injuftus, foctis ad arma tamen.
Ceperat hic alias, alias everterat urbes ;
Et Gabios turpi fecerat arte fuos.
Namque trium minimus, proles manifefta Superbi,
In medios hoftes no die fifente venit.
Nudarant giadios : Occidite , dixit, inernlem.
Hoc cupiant fratres,. Tarquiniufque pater,
Qui ^ mea crudeli laceravit veTbere terga.
Dicere ut hoc poflet, verbera paftus erat !
Luna fuit. fpe&ant juvenem, gladiofque recondunt.’
Tergaque aedudta vefte notata vident.
Flent quoque, & ,u t fecum tueatur bella, precantur^
Calliaus ignaris annuit ille viris.
Jamque potens, miflo genitorem appellai amico,
Prodendi Gabios quod fibi monftretiter.
Hortus odoratis fuberat cultiifimus herbis,
Sedlus humum rivo lene. fonantis aqu®.
Illic Tarquinius mandata latentia nati
Accipit, & Virga filia fumma metit.
Nmiiius
T^untius ut rediit, decuflaque Iilia dixit ;
Filius, Agnofco jufla parentis,
Nec mora: Principibus c®fis ex urbe Gabma,
Traduntur ducibus moenia nuda fuis. _
Ecce ( nefas vifu ) mediis altaribus anguis
Exit, & exftindlis ignibus exta rapit. , ¿
Confuíitúr Phoebus. fors eft ita reddita : Matri
Qui dederit princeps ofcula, vidtor erit.
Ofcula quifque fu® matri properata tulerunt,
Non ìntenedlo credula turba Deo.
Brutus erat fluiti fapiens imitator, ut efiet
Tutus ab infidiis, dire Superbe, tuis.
Ille jacens pronus matri dedit ofcula Terr®,
Creditus offenfo procubuifle pede.
Cingitur interea Romanis Ardea fignis,
Et patitur lentas obfidione moras.
| Dum vacat, & metuunt hoftes commitrere pugnam ;
I Luditur in caftris: otia miles agit.
Tarquinius juvenes focios dapibufque meroque
Accipit. ex illis Rege creatus alt :
Dum nos difficilis pigro tenet Ardea bello,
Nec finit ad patrios arma referre Deos;
Eequid in officio torus eft focialis ? & ecquid
Conjugibus noftris mutua cura fumus?
Quiique fuam laudant. ftudiis certamina crefcunt ;
Et fervent multo linguaque corque mero.
Surgit cui clarum dederat Collatià nomen ;
Non opus eft verbis, credite rebus, ait.
Nox fupereft ; tollamur e q u i s ; Urbemque petamus .
Difla placent : fr®nis impediuntur equi.
Pertulérant dominos. regalia protinus illi
Teda petunt: cuftos in fore nullus erat.
Ecce nu^um Regis fufis per colla coronis.
Inveniunt polito pervigìlare mero.
Inde cito paflu petitur Lucretia. nebat •
Ante torum calathi, lanaque mollis, er®nV*
Lumen ad exiguum famul® data penfa trahebant :
Inter quas tenui fic ait ipfa fono.
Mitteiida eft domino ( nunc , nunc properàte, puellasj
Quamprimum rìoftra fa&a lacerna manu. ^
Quid tamen audiftis ? nam plura audire foletis •
Quantum de bello dicitur effe fuper?
I Poftmodo vida cades.* melionbus, Ardea, reftas,
Improba; qu® noftros cogis abefte viros.
I Sint tantum reduces. fed enim temerarius ille
Eft meus; & Arido qualibet enfe ruit^
[ Mcns abit, & morior, quoties pugnantis imago
Me fubit : & gelidum pedora frigus habet.
I Definit in lacrimas : intentaque fila remittit ;
In gremio vultum depofuitque fuum.
I Hoc ipfum decuit: lacrim® cecidere pudic®,
Et facies animo dignaque parque fuit.^ _
I Pone metum, venio, conjux ait. illa revixit ;
Deque viri collo dulce pependit onus.
I Interea juvenís furiatos regius ignes '
Concipit , & caeco raptus amore ruit.
I Forma placet, niVeufque cólor, flavique capillij
Quique aderat nulla fadus ab arte decor.
I Verba placent, & vox ; & quod cqrrumpere non eft :
Quoque minor fpes eft, hoc magis ille cupit •
I Jam dederat cantum lucís pr®nuntius ales;.
Cum refètunt Juvenes in^ fua caftra pedem •
I Carpitur attonítos abfentis imagine fenfus
Ille: recordanti plura magifque placent.
I Sic fedit : fie culta fuit : fic fìamina nevit :
Negled® collo fic jacuere coma: :
Hos habuit vultus : hæc illi verba fuere :
Hic decor, hæc facies,,hic color oris erat.
Ut folet a magno fludus languefeere flatu;
Sed tamen a vento, qui fuit ante, turnet :
Sic, quamvis aberat placitæ præfentia form®,
Quem dederat præiens forma, manebat amor.
Ardet; &j injufti ftimulis agitatus amoris
Comparât indigno vimque dolumque toro.
Exitus in dubio eft : audebimus ultima dixit.,
Viderit, audentes Forfne Deufne juvet.
; Cepimus audendo Gabios quoque. talia fatus
Enfe latus cingit; tergaque preffit equi.
Accipit ®rata juvenem Collatia porta :
Condere jam vultus Sole parante fuos.
Hoilis, ut hofpes, init penetralia Collatina.*
Comiter excipitur : fanguine jundus erat.
Quantum animis erroris ineft ! parat infeia rerum
Infelix epulas hoftibus illa iuis.
Fiindus erat dapibus: pofeunt fua tempora fomni,
Nox erat; & tota lumina nulla domo.
1 Surgit, & auratum vagina deripit enfem ;
Et venit in thalamos, nupta pudica, tuos .
Utque toruro preffit; Ferrum, Lucretia, mecum eft,
Natus, ait, Regis, Tarqùiniufque vocor.
Illa nihil: ñeque eñim vocem virefque loquendi,
Aut aliquid toto.pe.dore mentis, habet.
Sed tremit, ut quondam ftabulis deprenfa relidis,
Parva fub Jnfeftof cum jacet agna lupo.
Quid faciat ? pugnet ? vincetur femina pugna.
Clamet? at iri dextra, qui necet, enfis adeft .
Eftugiat ? pofitis urgehtm* pedóra palmis;
Nunc primum exterua pedora tada manu.
Inftat amahs hoftis precibus, pretioque, minifqhe:
Nec prece, nec prétio, nec mover ille minis.
Nil agis; eripiam, dixit, per crimina vitam:
Falfus adulterii teftis adulter ero.
Interimam famulum ; cum quo deprenfa fereris .
Succubuit famæ vida puella metu.
Quid, vidor, gaudes? hæc te vidoria perdet.
Heu quanto regnis niox 'ftetit. una tuis ! .
Jamque erat orta dies: pafiis fedet ilia capillis;
Ut folet ad nati mater itura rogum.
Grandæyumque patrem fido cum conjuge caftris
Evocat : & pofita venit uterque mora.
Utque . vident nabitum ; qu® ludus caufla requirunt :
Cui paret exfequias, quove fit ida malo •
Ilia diu reticet, pudibundaque celât amidu
Ora. fluunt lacrim® more perennis aqu®.
Hinc pater, hinc conjux lacrimas folantur, & orant
Indicet & cæco flentque paventque metu.
Ter conata loqui; ter deftitit: auiaque quarto,
Non oculos adeo fuftulit illa fuos .
Hoc quoque Tarquinio debebimus? eloquar, inquit,
Eloquar infelix dedecus ipfa meum.
Quæque poteft narrat. reftabant ultima ; flevit:
Et matronales erubuere gen®.
Dant veniam fado genitor conjuxque coado.
Quam, dixit, veniam vos datis, ipfa nego.
Nec mora ; celato figit fua pedora ferro :
Et cadit in patrios fanguinolenta pedes.
Tunc quoque, jam moriens, ne nonprocumbathonefte
Refpicit. hæc etiam cura cadentis erat.
Ecce fuper corpus communia damna gementes
Obliti decoris virque paterque jacent. *
Brutus adeft ; tandemque animo fua nomina fàllit :
Fixaque femianimi corpore tela rapit.
S tillan*