Qui locus a forti Diomede eli coaditus olim »
Flentibus hiac Varius difcedit mceflus amicis.
Inde Rubos feifi pervenimus, utpote Iongurn
Carpentes iter, & factum corruptius imbri •
Pollerà tempeftas, melior: via pejor aduique
Bari mania pifeofi. dehinc Gnatia lymphis
Iratis exilrufta dedit rifuique jocofque,
Dum fiamma fine, thura liquefcere limine facro
Perluadere cupit; credat Judaus A pel la :
Non ego, namque Deos didici fecurum agere aivum :
Nec, fi quid miri faciat natura, Deos id
Triftes ex alto coeli demittere teòio.
Brundiiìum longs finis chartieque viieque .
SATIRA VI, AD M£CENATEM,
NOn, quia, Mscenas, Lydorum quicquid Etrufcos
Incorni t fines, nemo generofior eft te :
Nec, quod avus tibi maternus fuit atque paternus,
Olim qui magnis legionjbus imperitarint ;
Ut plerique folent, nafo fufpendis adunco
ignotos, ut me, libertino patte natum:
Cum refèrre negas, quali iit quifque parente
Natus, dum ingenuus. perfuad.es hoc tibi vere,
•Ante poteftatem Tulli, atque ignobile regnum,
Multos fa»pe viros nulijs majoribus ortos,
E t vixifle probos, amplis & honoribus audlos :
Cmitra, Livinum, Valeri genus, unde luperbus
Tarquinius regno pulfus fuit, unius affis
Non unquam pretto pluris lipuifie, notante
Judice, quem nofti, populo; qui ftultus honores
Saspe dat indignis, & fama fervit ineptus :
Qui ftupet in titulis & imagihibus. quid oportet -
Nos làcere, a vulgo longe lateque remotos?
Namque erto : populus Lavino rnallet honorem
Quarti Decio mandare novo, cenlorque moveret
Appius, ingenuo fi non effetti patre natus:
Ve! merito , quoniam in propria non pelle quieilem,
Sed fulgente trahit conilriclos gloria curru
Non minus ignotos generofis. quo tibi, Tulli,
Sumere deppfitum clavum, feerique tribunum ?
Invidia accrevit, privato quae minor effet,
Nam ut quifque infanus nigri; medium impediit cru$
Pellibus, 6$ latino demifit pecore clavum,
Audit continuo: quis homo hic eli? quo patre natus ?
Ut fi qui asgroter, quo morbo Barrus , haberi
Ut cupiat fòrmofus, eat quacunque, puellis
Injiciat curam quajrendi lìngula: quali
Sit facie, fura, quali pede, dente, capiilo:
Sic qui promittit, cives, urbem libi curas,
Imperium fore, & Italiam, & delubra deorum ,
Quo patre fit natus, num ignota matre inhoneftus,
Omnes mortales curare, & qua; re re cogit.
Tune Syri, Qamas, aut Dioriyfi filius, audes
Dejicere e fàxo cives, aut tradere Cadmo?
A t No vi us collega grada poft me fedet urjo,
Namque eft ilìe , pater quod erat meus. hoc tibiPauIus
Et Meffala videris. at hic, il ploftra ducenta,
Concurrantque foro tria funera, magna fonabit,
Córnua quod vincatque tubas : faltem tenet hoc nos.
Nunc ad me redeo, libertino patre natum,
Quem rodunt omnes libertino patre natum:
Nunp, quia, Maecenas, tibi fum Oonvi&or, at olim,
Quod mihi pareret legio Romàna tribuno.
Di filmile hoc illi eft, quia non ut forfit honorem
jure mini invideat qui vis, ita te quoque amicum, :
I Prasfertlm cautum dignos aflumere prava
Ambitione procul. felicem dicere non hoc
I Me poflum cafu, quod te ibrtitus amicum.
Nulla etentm mihi te fors obtuüt. opttmus o!im
Virgilius, poft hunc Vartits, dixere quid eflem.
Ut veni coram, finguitim pauca loquutus,
( Infans namque pudor prohibebat plura profàri )
Non ego me claro natum patre, non ego circum
Me òaturejano veótari rura caballo.
Sed, quod eram, narro, refpondes ( ut tuus eft wos
l^rca. abeo: & revocas nono poft menfe, jubefque
tile m amicorum numero, magnum hoc ego duco
Quod placui tibi, qui turpi fecemis honeftum,
Won patre preclaro, fed vita & peflore puro.
Atqui fi vrtiis mediocribus ac mea paucis
Mendofa eft natura, alioqui refla ( velut fi
Egregio infperfos reprehendas corpore nsevos )
r»V“ e^Ue avarltla™’ ne<lue fordes, nec mala iuftr*
Objiciet vere quifquam nuhi : purus & ¡nfons
( U t me collaudem ) fi vivo, & carus amicis:
Caufa fuit pater his: qui macro pauper agellq
Noluit in r lavi ludum me mittere, magni
Quo pueri magnis e centurionibus orti,
Lævo fulpenfi loculos tabuiamque lacerto,
Ibant octonis referentes idibus ara,
Sed puerum eft aufus Romam portare, docendum
Artes, quas doceat quivis eques atque fenatar
Semet prognatos, veilem fervofque fequentes,
in magno ut populo fi quis vidtflet, avita
t x re præbert fumtus mihi crederet illos.
Ipfe mihi cuftos incorruptiifimus omnes
Circum doctores aderar, quid multa? pudicum
( Qui prunas virtutis honos ) fervavit ab omni
Non foìum faifto, verum opprobrio quoque turpi:
Nec timuit, fibi ne vino quis vertere!, olim
Si præco parvas, aut ( ut fuit ipfe ) coaflor,
Mercedes iequerer : neque ego eflem queftus. ob hoc nunc
Laus fili debetur, & a me gratia major.
Ni! me pmmteat fanum patris hujus- eoque
Non, ut magna dolo factum negar eflè fuo pars,
Quod non ingenuos habeat çlaroique parentes
Sic me defendam. longe mea difcrepat iftis ’
Et vox & ratio, nam fi natura juberet
A certis annis ævum remeare peraitum,
Atque alios legere ad fàftum quoicunque parentes,
Optaret fibi quifque: meis content us, honeftos ,
Faftibus & fellis nolim mihi fumere: demens
Judicio vulgi, fanus forrafle tuo: quod
Nollem onus (hand unquam folitus) portare moleftum.
Nam mihi continuo major qmerenda foret res,
Atque falutandi plures : ducendus & unus
Et comes alter, uti ne folus rufue peregre-
Ve exirem : plures calones, atque caballi
Pafcendi: ducenda petorrita. nunc mihi curto
Ire liçetinulo, vel, fi libet, ufque Tarentum,
Man tica cui lumhos onere ulceret, atque eques armos ,
Objiciet nemo fordes mihi, quas tibt, Tulli,
Cum Tiburte via prætôrem quinqué fequuntur
Te pueri, lafanum portantes cenophorumque.
Hoc ego çommodius, quatn tu, præclare fenator,
Millibus atque aliis, vivo, quacumque libido eft,
Incedo folus: perçontor, quanti oius ac far:
Fallaceli) Çircum, vefpertipumque pererro
Sæpe forum : aflîfto divinis : inde domum me
Ad porri & ciceris refero laganiquç catinum .
Coena mjniilratur pueris tribus: & lapis albus
Pecuocula
cum cyatho duo fuflinet : adftat echinus
ir;lis, cum patera guttus, Campana fupellex.
Tjeinde eo dormitum, non follicitus, mihi quod cras
Surgendum iit marte, obeundus M a r fy a , qui fe
Vultum forre negat Noviorum pofle m in on s .
Ad quartam jaceo: poft hanc vagor: aut ego Ieflo,
Sut (cripto, quod me tacituhi juvet. ungor olivo,
Non quo fraudatis immundus Natta Iucerms.
Afl um me feffum Sol acrior ire lavatura
Admonuit, fugio rabiofi tempora | B |
franfus non àvide, quantum interpellet inani
Ventre diem durare, dbmefticus otior. hxc eft
Vita folutorum mifera ambitione gravique . ;
His me confolor, viilurus fuavius, ac fi
Qu^ftor avus, pater atque meus, patruufque fuiffent.
S A T I R A V I I .
rxRofcripti Regis Rupili pus atque venenum
1 Ibrida quo pafto fit Perfius ultus, opinor
Dranibus & lippis notum & tonforibus effe,
erfius hic permagna negotia dives habebat
lazomenis, etiam lites cura Rege moleftas:
urus homo, atque odio qui poffet vincere Regera :
onfidens, tumiduique, adeo fermonis amari,
fennas, Barres ut equis pracurreret albis.
d Regern redeo. poftquàm nihil inter utrumque
fconvenit ( hoc eteriim funt omnes jure moleftì
Quo forte:,, quibus adverfum bellum incidit : inter
Heflora Priamiden , animofum atque inrer Achilletn
flra fuit capitalis , ut ultima dividerei mors
fclon aliam ob caufam , nifi quod virtus in utroque
».iroma fuit * duo fi difcordia vexet inertes,
lAut fi difparibus bellum incidat, ut Diomedi
Cura Lycio Glauco, difcedat pigrior ultro
p i uneribus miflìs. ) Bruto Pratore tenente
foitem Afiam, Rupili & Perfi parpugnat , Uti noti
jCorapofitus raelius cura Bitho Baccbius : in jus
Acres procurruftt, magnum fpeélaculura uterque«
perfius exponit caufam : ridetur ab omiil
Converttu: laudar Brtttum, laudatque cohottem.
Soletti Alias Brutum appellat, ftellafque falubres
Appellat comites, exceptoRege: Canem, iltum,
Invifum àgricolis fidus, veniffe . ruebat
Flumeii ut hibernum, feftut quo rara fepurls,
ÌTumPrsneftmùs falfo multumque fluenti
iExpreffa arbufto regerit convicia, durus
Vindemiator, & inviftus, cui (aEpe viator
Ceflìffet, magna corapellans voce cucullura.
At Gnecus, poftquàm eft Italo,perfufils aceto,
Perfius. exclamat, Per magnos, Brute, Deos re
[Oro, qui reges confuetis tollere, cur non
Kunc Regem jugulas ? opetum hoc, mihi crede, tuorum
eft.
S A T I R A V I I I .
OLim ttuncus eram ficulnus, inutile lignum :
Cumfaber, incertus fcamnum foceretne Priapum,
pialuit eflè Deum. Deus inde ego, forum aviumque
Maxima formido : nam fores dextra coercet,
pblccènoque ruber porreftus ab inguine palus :
All importunas volucres in vertice arando
Terret fixa, vetatque novis eonfidere in hortis.
Huc prius anguftis ejefta cadavera cellis
[Confervus vili portanda locabat in arca.
Hoc mifers plebi flabat commune fopulcruro,
Pantolabo fcurrst, Nomentanoque nepotj.
Mille pedes in fronte, trecentos eippus in agrmn
Hic dabat : heredes monumentum ne fequererar.
Nunc licet Efquiliis habitare falubribus^ atque
Aggere in aprico fpatiari, quo modo trifles
Albis informem fpeftabant oflibus agrum.
Cum mihi non tantum furefque fentque, fuetae
Hunc vexare locum, cura font atque labori,
Quantum, carminibus qua verfant atque venenis
Humanos animos. has nullo perdere poffum
Nec próhibere modo, fimul ac vaga Luna decorum
Protulit os, quin offa legant, herbafque nocentes.
Vidi egomet nigra. fuccinflam vadere palla
Canidiam, pedibus nudis, paffoque capillo,
Cum Sagana majore ululantem. ( pallor utrafque
Fecerat horrendas afpeélu) fcalpere terram
Unguibus, & pullam divellere mordicus agnam
Cceperant. cruor in foffam confofus, ut inde
Manes elicerent, animas refponfa datutas.
Lanea & effigies erat, altera cerea: major
Lanea, quas pcenis compefceret inferiorem.
Cerea fupplieiter ftabat, fervilibus, utque
Jam peritura, modis. Hecaten vocat altera, favata
Altera Tifiphonen . ferpentes, atque videres
Infemas errare canes: Lunamqué rubentem,
Ne foret his teftis, poft magna latere fepulcra.
Mentior at fi quid, merdis caput inquiner albis
Corvorum : atque in me veniant miilam atque cacatura
Julius, & fragilis Pediatia, furque Voranus.
Singula quid mettiorem? quo padlo alterna loquentes
Umbra cum Sagana refonarent trifle & acutum?
Utque lupi barbam varia cum dente colubrs
Abdiderint fortim terris? & imagine cerea
Largior arferit ignis ? & ut non teftis inultns
Horruefim voces Furiarum & facla duarum?
Nam, difplofa fonat quantum velica, pepedi
Difliffa nate ficus : at illa currere ni urbem.
Canidia dentes, altura- Sagana caliendrum
Excidete, arque herbas, atque incantata lacertis
Vincula, cum magno rifuque jocoque videres..
S A T I R A IX.
IBam forte Via fiera, ficut meus eft mos,
Nefcio quid meditans nugarum, & toras in illis:
Accurrit quidam notus mihi nomine tantum,
Arreptaque manu, quid agis, duiciflime rerum?
Suaviter, ut nunc eli, inquam : & cupio omnia, qua vis .
Cum affeilaretur, numquid vis? occupo: at ille,
Noristtos, inquit, doili fumus. hic ego, pluris
Hoc, inquam, mihi eris. mifere difeedere quarens
Ire modo deius, interdum eonfidere, in aurem
Dicere néfeio quid’ puero. cum fudor ad imos
Manaret taios : o te Bollane cerebri
Felicem, ajebam tacitus. cum quidlibet ille
Garriret, vicos, ttrbem laudaret : ut illi
Nil refpondeham, mifere cupis, inquit, abire :
Jamdudum video: fed nil agis: ufque tenebo,
Petfequar. hinc quo nunc iter eft tibi ? nil opus eft te
Circumagi : quendam volo vifere non tibi nqram :
Trans Tiberim longe cubat is, prope Cafaris hortos.
Nil habeo, quod agam, 8c non fum piger, ufque fequat teV
Demitto auriculas, ut iniqua mentis afellus,
Cum gravius dorfo fobiit onus. incipit ille.
Si bene me novi, non Vifcum pluris amicum,
Non Varium facies : nam quis me fcribere plures,