Intendete talmas-, Proli diris, Barbare, faflis,
Proh crudeus, aiti nec ite mandata parentis
Cum lacrimis movere piis ; nec cura fòroris,
Nec mea virginitas, nec conjugialia jura ?
Omnia turbaffi . pellex. ego faéla. forori i ' i! fJJ
Tu geminis conjux. non hac- mihi debita pcena.
Quin ani mam hànc[ nequodfecinus tibi, perfide, reflet]
Enpis? atque utinarn, feciffes ante nefandos il
Couciibitusi vàcùas habuiflem criiriinis umbras,
Si tamep- hac Superi! xernunt ; fi numina Divum
Sunt aliquid, fi tran- periernnt omnia mecum ;
Quandocumque mihi poenas dabis. ipta pudore
Projeilo tua fatila loquar. fi copia detury
In popolos veniam: fi iylvis claufa renebor;
Implebo filvas, & confoia faxa movebo.
Audjat hac ather, & fi Deus ullus in ilio e ft,
Talibus ira .fori poftquam commota tyranni; .
Nec minorhac metus eft: caufia ftimuiatus utraque,
Quo fuit accinéìus, . vagina liberai enfem :
Atreptamqpe coma, flexis poft terga lacertis,
Vincìa pati. Cogit. jugulum Philomela parabat;.
Spemque fu® mortis vifo concepenti enfe.
Ille indignatiti, & nomen pajrià> ufque vocanti,
Luflantique loqui cptàpreufam. forcipe linguam
Abftplit 'enfe fero, radix micat ultima lingua:.
Ipfa kcet, terraque tremens immurmuràt atre.
Utque fallre. folet mutilata, cauda. colgbre, ,
Palpit,atq:!ifo tnoriens domina yefligia guarii.
Hoc quoque poft faciitus [ vix aufim efedere] fortur •
S*pe fua laperum repetiffe hbidinef corpus.
Suftinet ad Ptocsien pod taliaf fafla reverri.
Coniuge qu® vifo germanam jquarit : at life
Dat gemitus fiflos, commentaque -fuqera narrai,
Et lacrima fecere fidpni. velamina Proche
Qerigit gx humerjs auro fulgeotia lato :
ludpjturque-atrès yeftes: & iqane (èpulcrum
Conftitujt. : falfifque piacula manibus. interi ;
Et luget .non fic lugepda fata' fororis. ..-
Signa Deus .bis. ,fox ; a% , luftraverat; anno«
Quid taciM.PbiiomeJar fugam: cuttodia claudlt: . ■ '
Strufta r.igenttfolidp: ¡ftabulorum mcenia, faxo :
Os mutui» ¿acU Garetuiijdice. grande : dolori
Ingenium eft: miferifque yen.ii-fofortia rebus,
Stamina barbarica fiafoendit-callida tela: if
Purpureafquy. notas fjlis -intexiift albis ■ .; *
Indiciqm foelerjs,i,(perfeflague;itradidit. urfi.:: ,r j
Utque.forat ,^Migna geftu .rogat. ille togata .
Pertulit udrPtocnea; ,nec fbir quid tratfot. io.dllis,
Evol-vit-yeil.es fayvi matrona, tyranni l -
Germpnaque fua carmen : miforabile legit:.
Et (mirum potuiflè’) filer, dolor ora repreflit :
Verbaque. guarenti fatis indignantia-lingua: - r.
Defuerunt!. oeg. fiere vacar, fod fafque nefefique:-
Confufura ruit-t.pcenaque in. imagine tota eftv : :
Tempus erat, quo facra fofont Trieterica'Bacchi
Sithonia celebrare nurus, nox con.feia facris : , . ;
Nofle fonar Rhodope tinnitibus aris acuti:
Nofte,-fua eft e^pia domo, r.egina b.Deique :
Ritibus infiruitur ;. furialiaque accipit arma.
Vite caput, tegituf ¡blateri qeryi-na firùlìro
Veliera. fiependeut : laumero ievjs-iucubat. fiafla,
Concita per filvas .turba Gomitante;: fuatum
TerribiUs Procne, iuriifque agitata dqloris,
Bac.c.hè, tnas fipiulatv.yenit ad fla.bpla ayja tandem :
Exululatque.,.:Evoeque fonat, pottafsue refriugit ;
Germanamque rapite ,iraptaque iifijguuj Bacchi '
gnduit: & vultus hederarum frondibus abdit r
Attdnifàmquetrahens intra (in limina ducit,.
Ut fenfit tetigiffo domUm Philomela nefandam,
Horruit infeUx ; totoque expalluit ore.
Nafta locum Procne, facrorum pignora demit,
Qraque deyèlat mifera pudibuuik forori ;
Amplexuque petit, fed nòn attofiere- contra
jSuftmet hac eculos; pellex fibi vifa foróris :
Dejeftoque in bumum vultu, jurare volenti,
jTeftarique Deos, per vini fibi dedecus illud
■Ulatum, pro voce ìnanns fuit. ardet, & iram
Noty capit ipfa .fuam Procne : fietumque fóifiris •
Corripiens, Non eft lacriniis bic, inquit, agendum ,
.Sed ferro; feu fi quid habes, quod vincere forrum
Pofiit. in.omne nefos ego me, germana, paravi,
Aut ego, ¡cum facibus regalia te ita cremaro,
Artilicèm -mediis immittam Terea flammis :
Aut linguam, aut oculos, aut qua tibi membra pudoretn
iAbftulerunt \ .ferro rapiam : aut p.ef vulnera, mille
iSontem animam expellam, magnum quodcumque paravi.
.' Quid fit, adhuc dubito. peragit dum talia Procne ;
Ad mattem yenjébat Itys. quid pofiit, ab ilio
Admonita- eft: 'òcuiifque tu.eus inimitibus;' Ah qüám
Es fimilis patri!, dixit. nec plurà lócuta^
Triile parar facinus ; tacitaque exàftuat ir A
Ut tarnen acceffit natus, matrique falutem
|Attuiit? & 'parvi? adduxir colla lacertis, 'l
fMiftaque blànditiis puerilibus- ofcula junxit ;
Mota quidem eiì genitrix ; infraélaquè cónilitit irà .*
Invitique ocu.li lacrimis-maduere eoaiSis .
; Sed fimul ex «imia matrem pietaté labàre
Senfit: ab hoc iterum eft ad vultus verfe fororis ;
: Inque vicem Tpedans ambos f Gur admovet, inquif,
Alter blandicias ; rapta filet altera lingua?
•Quam vocat’hic matrem, ciir non vocat illa' fororem ?
¡ Cui fis nupta Vide, Pándioríe nata, marito.
: Degeneras. fdeius ' eft pietas in conjuge Tereo .
r Nec mora ; traxit Ityn : veluti Gangeticà cervac
La&entem foetum per ‘fiìvas : tigris opacas.
Utque domus alt* pàftèm tenuére remòtaiTi ; '
Tendehtemque iriahus, & jam fua fata videntem,
Eia, & jam,- mater, clamantem*, & colla petenteni
Enfe ferit Procne, latori qua peójus adhsrèt.
Nec vultum avertit, fatis ilìi -ad fati vpl unum
Vulnus erat * jugulum fer^o Philoméla refòlvit .
Vivaque adhuc y änimaqüe aliquid retinenria: membt?
Dilaniáftt. pars inde-èia vis èxfultat aènis:
Pars verubùs ftridet ^màriantjjéhefralia' tabo ^
His adhibet cqnjux igóarum Terèà menfis:
Et patríi moris facrum menritaf quód uni
Fas fit adire viro , comités famuloique removit.
Ipfe fede.ns^ folio Téreus fubliniis avita :
Vefcitur ; indue filarti fua viftera cangérit alvum.
Tantaque nox animi-eft, Ityn hue arceífit:e ,, dixit.
Diuimulare nequit crudelia gaudia Procne
Jamque fu* eupijèns exfiftere nuntia cladis ; r
Intus habes, quod pofeis, alt. circiimfpicìt ille,
Atque -ubi fit, qu*rit. quserenti, iterumqup vocanti,
Sicut erat- fparfis furiali c*de capillis, f
Profiliit, Ityófque caput Philomela craentùm
Mifit in ora. patris : nec tempore úrialuit ullo
Pofie loqui ¿.Qi meritis teftetri gaudià diétis.
Thraciiis ingenti menfas clamore repellit, ‘
Vipereafque ciet Stygia de valle forores :
Et modo,; fi pofiit, referato peòtore diras
Egerere inde dapes, femefàque vifcèfft geftit :
Flet
Flet modo, feque vocat buftum miferabile n a ti:
Nunc fequitur nudo genitas Pandione ferro.
Corpora Cecropidum pennis pendere putares ;
Pendebant pennis. quarum petit altera filvas :
Altera tecìa fubit. nequé aahuc de pe&ore c*dis
ExceiTere notse; fignataque fanguine piuma eft.
Ille dolore fu o , pcenseque cupidine v e lo x ,
Vertitur in volucrem ; cui ftant in vertice criibe :
Prominet immodicum pro longa cufpide roftrum •
Nomen Epops volucri : faeies armata videtur.
Hic dolor ante diem longzque extrema feneóì*
Tempora,. Tartareas Pandiona mifit ad umbras.
Sceptra lo c i, rerumque capir moderameli Erechtheus ;
Juifitia dubium, validifne potentior armis.
Quattuor-ille quidem juvenes, totidemque crearat
I Femine* fortis : fed erat par forma duarum.
E quibus TEolides Cephalus te conjuge felix,
Procri fuit : Bore* Tereus Thracefque nocebant :
Dile&aque diu caruit Deus Orithyia,
Dum rogat, & precibus mavult quam viribus u ti.
Aft ubi( blanditüs agitur nihil, horridus ira,
Qu* folita eft illi nimiumque domeftica vento ;
Et merito,, dix it: quid enim mea tela reliqui,
Samtiam, & vires, iramque, animofque minaces %
: Admovique preces ; quarum me dedecet ufus?
Apta mihi vis eft. vi triftia nubila pello:
Vi freta concutio, nodofaque robora verto,
Induroque nives, & terras grandine pulfo.
Idem ego , cum fratres c* lo fum naétus aperto,
Nam mihi campus is. eft , tanto molimine luòlor ;
Ut^ medius noftris concurfibus intonet asther 3
Exiliantque cavis elifi nubibus-ignes.
Idem ego, cum fubii eonvexa foramina terra,
Siippofuique fèrox imis mea tèrga cavernis 3 n
Soliicito manes, totumque tremoribus orbem.
Hac ope debueram thalamos petiifìe : fpeerque
Non orandus era t,. fed vi feciendus , Erechtheus •
H*c Boreas, aut his non inferiora jocutus 3
Excuifit pennas. quarum. jaólatibus omnis
Afflata eft tellus.5 laturaq.ue perhprruit asquor.
Pulvereamqne trahens per ,iumma cacumina pallarn,
Verrit humum: pavidainque, me tu caligine teóVus
Orithyian amans fui vis ampÌeólitur, alis.
Dum y o la t3 arierunt agitati fortius ignes.
Nec prius aerii curfus luppreffit habenas,
Quam Ciconum. tenuit populos & mcenia, raptor«
Ulic & gelidi conjux Aóteea tyranni,
Et genetrix fàóla eft 3 partus enixa gemellos 3
Cetera qui matris, pemias genjtoris haberenr.
Non tamen has una memprant cum corpore natas:
Barbaque dum rutilis aberat fubmiiTa capillis 3
Implumes Calaifque puer Zethefque fuerunt.
Mox pariter ritu penn* coepere volucrum
Cingere utrumque latus 3 pariter flavefeere mal* •
F rgo, ubi conceifit tempus puerile juv en t* ,
Veliera cum Minyis nitido,radiantia villo
1 er mare non motum prima petiere carina •
M E T A M O R P H O S E O N
L 1 B . E R V I I .
T Amque fretum M iq y * Pagafiea puppe fecabant,
^ rerpetuaque trahens inopem fub noóle feneólam
nm?us vifus erat 3 juvenefque Aquilone creati
lrgmeas- yolucres miferi fenis ore fugarant 3
Multaque perpeiTi claro fub Jàfone, tandem
Contigerant rapidas limofi Phafidos undas.
Dumque adeunt regem 3 Phryxeaque veliera pofeunt 3
Lexque datur numeris magnorum hprrenda laborum 3
Concipit interea validos TEetias ignes:
Et ludata diu, poftquam ratione fororem
Vincere nonpòterat3 Fruftra, Medea, repugnas;
Nefcioquis Deus obftat, ait. mirumque , nifi hoc eftf
Aut aliquid certe limile.huic, quod amare vocatur.
Nam cur jufia pàtris nimium mihi dura videntur?
Sunt quoque dura nimis. cur, quem modo denique vidi,
Ne pereat , timeo? qu* tanti caufia timpris?
Excute virgineo conceptas pedore flammas,
Si potes, infelix. fi poffem, fanior eifern.
Sed trahit invitam nova vis3 aliudque Cupido,
Mens^ aliùd fuadet. video meliora, proboque:
Deteriora fequor. quid in hofpite, regia virgo,
Ureris? & thalamos alieni concipis orbis?
H*c quoque terra poteft, quod ames, dare. vivat, an ille
Occidat, in Dis eft. vivat tamen. idque precari
Vel fine amore licét. quid enim commifit Iafon?
Quam, nifi crudelem, non tangat Iafonis *tas,
Et genus, & virtus? quam non, ut cetera defint,
Forma movere poteft? certa mea pedora movit.
A t , nifi opem tulero, taurorum afflabitur ore :
Concurretque fu* fegeti tellure creatis
Hoilibus : aut avido dabitur fora prada draconi.
Hoc ego fi patiar, rum me de tigride natam,
Turn ferrum & feopulos géftare in corde farebor.
Cur non & fpedo pereuntem ? oculofque videndo
Confcelero ? cur noil tauros exhortor in illum,
Terrigenafque feros, infopitumque draconem?
Di meliora velini, quamquam non ifta precanda,
Sed facienda mihi. prodamne ego regna parentis,
Atque ope nefeio quis fervabitur advena noftra,
Ut per me fofpes fine me det lintea ventis,
Virque fit alterius 3 poen* Medea relìnquar?
Si làcere hoc, aliamve poteft praponére nobis,
Occidat ingratus. fed non is vultus in ilio,
Non ea nobilitas animo eft, ea. gratfe form*;
Ut timeam fraudem, meritique obiivia noftri.
Et dabit ante fidem : cogamque in feedera teftgs
Efle Deos. quid tuta times ? accingere 3 & omnem
Pelle moram. tibi fe femper debebit Iafon,
Te fece folenni junget fibi : perque Pelafgas
Servatrix urbes matrum celebrabere turba,
Ergo ego germanam, fratremque, patremque, Deofque,
Et natale folum ventis ablata relinquam?
Nempe pater f*vus, nempe eft mea barbara tellus,
Frater adhuc infens: ftant mecum vota fororis.
Maxim^s intra me Deus eft. non magna relinquam;
Magna fequar : titulum fervat* pubis Achiv*,
Notitiamque loci meiioris, & oppida, quorum
Hic quoque fama viget, cultufque, artefque virorum :
Quemque;ego. cum rebus, quas totus poifidet orbis,
^foniaep^miit^fle relim : quo conjuge felix
Et Dis cara ferar, & vertice fiderà tangam •
Quid, quod nefeio qui mediis concurrere in undis
Dicuntur montes, ratibufque inimica Charybdis,
Nunc forbere fretum, nunc reddere3 cinétaque Ìasvis
Scylla rapax canibus Siculo latrare profondo?
Neinpetenens quod amo, gremioque in Iafonis h*rens,
Per freta longa ferar. nihil illum amplexa yerebor :
Aut, fi quid metuam, metuam de conjuge folo.
Conjugiumne vopas, fpeciofaque nomina culp*
Iipponis, Medea, cu«? quin afoice quantum
E » Aggre