A S P A R A G U S öfficinalU*
Gemeene Asperfte,
Gewoonlyk. Aspa ragus .
Hoogduitich. G emein er Spargel.
Nngelsch. Sparagus o r Sperage.
Eederd. Bynamen. S p e r f ie ; K o raa l-K ruid.
Bloeit in J u n y 21.
H e x a n d r i a M o n o g ï e i a . Z e s m a n n ig e n L e n w y v ig e n .
Natuurl. Rang volgens l in n . xi. Sarmentofe, Rankachu^en.
G eslachts Kenmerken. C o ro lla 6*partita, e re c ta : petalis tribus interioribus apice
r e f le x is , Bloemkrans in 6 gedeeld, regt opflaande: zjnde de drie binnen/le Bloembladen aan hun
top omgebogen.. Bacca 3 lo cu la r is , 2 fp c rm a ; ^-bokkige, z-zadige bezie
Soortelyke K enmerken, C a u le herbaceo , te r e t i, e r e f t o ; met een kruida&digen
ronden, regtjlandigenjleng. F o liis fe ta ce is , borstelachtige fyladen. Sü p u lis p a r ibu s , gelykejjoppcls.
Eene bloem afzonderlek a. De 6 Bloembladen zyn van onderen zoodanige/ereenigd, dat
de bloemkrans byna uit één Bloemblad bejlaat. Eene Bloem van bove/y gezien b. De
Bloemjlelen zyn meest by paren: elke bloemfieel heeft in het midden een knoopachtig
leed je-, zie by a. Een gedeelte van den fleel met de Jloppels, vergroot by c. Eene ge-
•- fc- heel rype Bezie d: horizontaal geopend met hare zaden, hebbende in elk hokje o. za-
11 Ben; zie by e. zonder zaden by f. Eén Zaad afzonder.lyi g. - Hoe zeer door W i e l *
y d e n o w en L e e r s yerzekerd wordt, dat zy altoos twee-huizig is, heb ik ze echter
niet dan tweeflachtig gevonden. De Bladen zijn van 3 tot 4 en 5 te zamen ver-
éénigd. — De wortel maakt een algemcencnJloel uit, diep onderden grond, welke met
zyne neergaande vczelworteltn zich vast in de aarde hecht: uit den Jloel fchieten vele
/lengen regtjlandig naar boven; komen eerst ter hoogte van een voet boven den
grond, en maken verder dat takachtig gewas ter hoogte van 3 en vier voeten, ’t geen
aan deze Plant de gedaante van een Boompje geeft, zoo als het zelve verkleind is
a f geheeld Men zie-ook af geheeld den geheelen Jloel in zyne natuurlyke grootte met
een gedeelte van een /leng, die nog onder den grond is-, alles genomen van eene Plant
in het wild in het Duin groejende.
G roeiplaatsen. In zandgronden.
In de valleijen der D u inen b y de Helder, Alkmaar, Bloemendaal, Overveen en V o g e le n z sn g b v
Haarlem, b y Waasdorp, in d e Du inen achter Schuddegeest en Zorgvliet buiten den Hjsg.
K racht en G eneeskundig Gebruik, D e w o r te l d e z e r Plant is voorh een en n ie t
ten onregte onder d e v y f openende worte ls g e f ie ld , h o ew e l z y thans in d e Bata affche
A p o th e e k niet v o orkom t. M en kan aan de u it fp ru it fe ls , d ie w y als A sp e r fien e te n , d e
k racht niet on tz eg g en van open en d e en p isd ry v en d e te zyn .
Huishoudelyk Gebruik. H e t is b e k en d , w e lk e e en e aangename fp y z e de (lengen
van d e z e P lan t, z o o lang z y n o g n ie t b ov en den gron d z y n , v o o r o n z e ta fe l u itm a k en ,
wa ar to e z y algemeen en o v e r v lo e d ig g etee ld w o rd t . D e ervaren P h . M iL L E R d e l t h e t
b u iten allen tw y f f e l, dat de a an g ekweek te d a d e ly k d e z e lfd e i s , die in Engeland in h e t
w ild g r o e it , g e lyk w y van o n z e Inlandfche o o k z e k e r mogen achten ; doch dat z y alleen
d o o r langdurige cu ltu u r to f meerdere vo lk om en h e id is gebragt. — D e B ijen azen z e e r
gaarne op de Bloemen en trekken e r h onig u i t , ( Swed.Abh, M a t t u s c h k a ) doch v o o r
h e t v e e word t de Plant fch ad e lyk g e rek en d . Pb Oecon; Aufz}.
D e z e lv e w o rd t aan g ekw e ek t van z a a d , in w e lk s k eu z e men z e e r zo rg v u ld ig moet z yn ,'
en ’ t g een het best z e lv e wo rd t g ewonnen v an P lan ten , die h e t eers t opfehie ten. H e t zaad
w o rd t eers t ry p op h e t laatst van S ep tem b e r ; moet ron d z y n , en h e t platachtige w e g g
e worpen word en M en zaait in het begin v an F eb ru a r y op e en vruchtbaren , w e l b ezorg den
g r o n d , die ’ s zom e r s z e e r fchoon gehouden wordt.- In O éto b e r fpreidt men tw e e
duimen w e lg e ro tten mest o v e r d e 'P ia n ten . In de daaraan vo lg en d e L e n te verplant men
z e op b ed d en , die te r d iepte van 6 duimen e v en te vo ren r y k e ly k met ge zegd en mes t
b e zo rgd z y n , en voora l d ro o g moeten lig g e n ; w e lk e bedden w ed e r b ed en d ig van on k ru id
g e zu iv e rd moeten wo rd en . D e paden tusfehen de bedden word en met Paardemest bed
e k t , en in O c tob e r u itg e g ra v en , en op de bedden g eb ra g t , w e lk e h ierd oor to t 4 o f g
duimen word en a an g eh o o gd : als dan kunnen z y in h e t voorjaar van h e t d e rd e ja ar to t g e b
ru ik g ed o k en w o rd en . D e ja a r lyk fch e b emesting u it de paden en ïch oo n houden o e f
b edden b ly f t altoos n o o d z a k e ly k , en zo o d an ig e bedden kunnen to t 10 en ïst jaren g e b
ru ik t werden.- L a n g e r A lperfien te d ek en dan to t h e t b eg in van Jun y z o u de (loeien
v e r zw a k k e n , en v e rvo lg en s dunne r A fp e rg ien doen v o o r tb ren g en , — Meerd ere b y zon d e r -
h eden van d e z e kw e e k in g , als o o k hoe men g edu rende den win te r A fpe rfien kan w in n en ,
v in d t men in Mi l l e r s Gard: DiSfionary op d it w o o rd , en in h e t w e rk over het a a n leg g en
v a n landhuizen, A ° . 1 7 6 3 . b l. 323 to t 326.