Cctju - Ular Malaicorum. — Caju -Nassi Timorensium aliorumque insulaiiorum.
Caffu-Bidara -pait sive laut Javanorum.
Habit. In insulis Timor, Roily, Pulu Kambing aliisque, in regionibus liloralibus in solo calcario, præcipuô mensibus
Octobri, Novembri et Decembri florens. In Javd ipsâ hanc arborent non reperi, licet earn in quibusdam partibus
hujns insulte' ad orientem sitis, aut eerie in Madurd aliisvc insulis rninoribus nasci suspicer, cura ob vile pretium ligni
in foris Javanicis , turn quod ibi venale adspectu ndmodum recenti gaudere solet. Specimina, qnce in Herbario nostro
servantur, partim ab Hortulano Zippelids sunt relicta, partim cum figura a Viro præstantissimo S panoghe mecum
communicata.
OBSERVATIO I.
Hanc arborem quidam auctores eandem ac Slrychnon colubrinam Linn. censuerunt, similibus virtutibus medicis radicum
et ligni utriusque arboris in errorem, ut videtur, inducti, quamquam Lirnbds in Amoen. Academ. I I . p. 116 jam dixerit :
« Rumphius etenim Ligni Colubrini speciem edidit, quam vocat Cajuular, admodum a ceteris diversam. » Vir iramortalis
in parte botanica hujus commentationis notiones confusas de tribus diversis speciebus nomine Ligni Colubrini, a longo inde
tempore ortas, illustrât et postquam omnia, quæ de eâ re inde a Garsias ab Harto memoriae fuerant prodita, ad examen
vocarit, de plantis, unde varice illius ligni species colligunlur, sequenlia statuit :
1. Lignum colubrinum verum.
Opuioriiiza Fl. Zeyl. 402. Mat. moi. 79. t. 1.
Mungos radix. K aempf. amoen. 677.
Lignum Colubrinum laudatissimum Garz. arom. 163.
Clematis indica, persicoe foliis, fructu periclymeni. La un. pin. 301.
Radix serpentuih Ehawerya diet. Grim. lab. zeyl. 116.
Grescit in Zoylond, Javd, Sumatrd.
2. Lignum colubrinum officinale.
Stryciinos foliis ovatis, cirrhis simplicibus. Linn. Mat. med. 78.
Solanum arborescons indicum, foliis napaeoe majoribus magis mucronatis. Breyn. prodr. 2. p. 301. ( est p. 98 ! )
Clematis indica spinosa, foliis luteis. Bauh. pin. 301.
Arbor magna serpentum Grim. lab. 116.
Modira-Caniram Reed, malab. 7. p. 10. t. S. ( legen dum 8. p. 47. t. 24 !)
Lignum Colubrinum. Dal. Pharm. 388.
Grescit in Timor, Zeilan et Malabarid.
3. Lignum colubrinum peregrinum.
‘Periclymenum zeilanicum herbaceum, foliis variegatis diversieoloribus maculis omatis. Herm. prodr. 363. Pluk.
almag. 287. t. 2 1 2 . /. 6.
Clematis indica foliis lentiscinis, candidis maculis adspet'sis. Bauh. pin. 301.
Ekatoerya Herm. zeyl. p. 37. -•
Grescit in Zeylond.
Non erit difficile probare, Linneum hoc loco ex parte perperam applicasse synonyma, et errasse in eo, quod priorem
speciem Ligni Colubrini ab Ophiorhizd quâdam derivaverit. Hoc ipse postea intellexisse videtur, siquidem in Spec, plant,
p. 180 ad Ophiorhizam Mungos citata ex K abmpfer, Garzias, Bauhinio non amplius commémorât, illud autem Clematilis
indices, persicoe foliis, fructu periclymoni. Bauh. pin. 304. (leg. p. 301) ad Ophioxylon serpentinum ibid. p . 1043. refert,
quo summo etiam jure citata ex K aempfbr, Garzias et Grimmio sunt referenda, denique etiam Ehawerya Pauli Hermanni,
quod manifesté probat exemplar ex ejus Herbario, cui et literis vulgaribus, et Gingalesium, adscripta est vox : « Ekawerië»
Alteri ejusdem plantce specimini ex Herbario a Van Royen collecto, cui Ehaweri adscriptum est, duo tituli adjacent ab ipso
Van Royen soripti. Alteri inscriptum est : « Reperi et in Herb. Zeyl. Herm. titulo præstantiss. Ligni Colubrini. Ophioxylum
» serpentinum L. Sp. 2 . 1478. » — Alteri : « Rauwolffia Colubriua Royen addit ad Prodr. 413. » —Hinc igitur manifesté
apparet, Lignum Colubrinum laudatissimum, cujus, quod maximè dolendum, nullus amplius in Materid medied nostrâ fit
usus, etiamsi magnam ejus virtutem peritissimi superiorum temporum medici agnoverint summisque extulerint laudibus
(inter quos cf. K aempfbr Amoen. p. 877, de eo ita prædicans : « Ego radicem (cujus copiam ex Java asportavi) in febribus
» putridis morbisque malignis redux féliciter utor, et multis successibus infallibilem experior virtutem adversus canis
» rabidi morsum, in brutis æquè ac hominibus) » et quamquam inter Indos eadem semper radix efficacissima adversus
morsum serpentium venenatorum et egregium anthelminticum habeatur, a solo Ophioxylo serpentino Linn., quod est
Tsjoranna-Amel-Podi Rheedii nostri Hort. Mal. 6. tab. 47. et Radix Musleloe Rumphii Herb. Amb. Auct. lab.X V I , obtineri.
Altera species sive Lignum Colubrinum officinale a L inneo a Strychno Colubrind sua Sp.pl. p. 189 desumitur. Quamnam
vero plantam potissimum intelligat, difficile est judicatu, quod ad Madira-Caniram Horti Malabarici in tomo 8. tab. 24.
iS