est aut C nililum nisi qutudam species seolionis Caviplmm ei substituatur. Itaque cum I r a ™ » . Zttmies,
ubi’ primum tu Amboinâ exemple videtuut, quibus ad Di.gnosin meam usus sum, Eenen Arlonm Culilawan
aunovere oui tarnen nibil est commune cum ramulis quibusdam speoiei Tavanic* Cinnamomi, (vtd. C.
HooK. var. oblony,folium) deeenuio ferè abhiuc ad fralres Nies a. Esten*« missis, de quibus cf. desenptio tu
Disputation eurum de Cinnamomo, p. 02, et über inscriptus : Eanib. der medio. Botanik von F». Nets vo« Esbebick
, t Ee.MA.ea ,v . 429. Jure itaque addubitat C. G. Nees A. E s . .. .« in splendtdisst.ua ed.Uone Laurmoarum a Wall.cb.o
in India oriental! repertarum, au illud Cinnamomum Jaranicum (quo non in dtagnost meu srnptus etlaUv usus lut)
revere sit Arber Culilawan Berbarii Amboin. Eo minus intelligimus, qui fieri potuerit, ut egregtus die botantous
in disputatioue breri post in Innern edit» (rid. Rogonob. Allg. Bot. Zeit. 1831. N- 34. p . 602.) sententiam donne
mutaret et C. meum Culilawan, (quod ille cum rarietate ist» C. n iliii confondit) cum plant» Walltchtana oonjungendum
esse censeret — Hæc pluribus adeo verbis disputavi, ut natura; investigatores regtones minus cogmtas perscrutantes
boc exemple dooerem, quant facile plantis non determinatis communicandis eoufusio uomeuclaturse botamcm onatur,
id quod hoc sanè loco obtinuisse nemo est, qui negare possit.
Qua cum ita sint, planta ab 111. Naas ab E s .» ..« descripta, utpote a nostra procul ullo dubio divers« novo nomme ent
nuucupanda, nisi forte ad unam reUquarum speoiérum a Gl. Wau. . . repertarum sit referenda. Hoc statuere ut
possem, vollem sanè, ut unicum exemplum e summi hujus viri Herbaria, quod ipsum, an Laurus Cul,loba,, Lisa, esset
habendum, addubitasse mihi »noter est vir Cl. Kaarn, cujus ilium auxilio in plantis suis », coati, dtstrtbuendt. usum
fuisse nota res est, — boo vellem, inquam, ut mibi lioeret inprimis sum C. albißoro Nass ab Esaaa. dUigenter comparare.
Mira sanè res est, Herbarium Wall,eau, varüs ejusdem planta; speciminibus ceteroquin ditissimum, arbons, quern
corticis" usus eo magis commendat, unum tantummodo, neque illud pulcerrimum ostentare exemplum, ex quo
delineatio in Planii. officinal. Fa. Naas a. Es.aa.ca adumbrate fuit. — Huic disputation, e Rearm. Manusoripto dues
delineation« primitives, e qnibus Tab. XIV. Vol. II. Herbarii Amboinensis confiaient esse apparet, et fidelem
adumbradonem ramuli sterilis a Cl. RatswAatmo ex Amboinâ deportati naturali magnitudine adjicio.
Dasca. ÀRBoa trunco alto crasso, cortice crasso, intus saturate-cinnamomeo, epidermide albido-
cinerascente, subtessellato-rugosâ, coma haud latè extensâsat densè foliosâ(ex Valeht. et Rraraio).
Ramuli, ut petioli ac folia, pubescentiâ nullâ, teretes, recti, longitudine obsoletè striolati,
sæpe furcati; novelli e compresso tereüusculi aut etiam obscure telragoni, glabri. Corticis horum
ramulorum triti odor admodum aromaticus, carÿopliyllorum aromaticorum similis, licet minus
acer et suavior, manducati sapor subamarus ac mucosus. Folia decussate, rarissimè solitaria,
petiolis vis semipollicaribus, semiteretibus, latere interiori obsoletè canaliculatis, siccando in
colorem palUdè croceum transeuntibus instructa, 3 uscpie ad 6 pollices longa, 1 usque ultra
2 pollices lata, oblonga, aut etiam ovato-oblonga, nonnulla lanceolata, supemè acuminata,
utpote plerumque in apicem longum argutum leviter falcatum, ætate sphacelatum et abruptum,
attenuata, basi acuta, rarius ad rotundato-obtusatum vergentia, non altè triplinervia, nervis prope
basin fbliorum quodammodo confluentibus, venulis reticulatis subtransversabbus, tenerriuus,
supra vix aut iie vix quidem conspicuis, nervis, inprimis intermedio, in pagina superiori intensius
viridi ferè elevatioribus, quam in paginâ inferiori virescenti-cinereâ, lateralibus infra apicem
evanescentibus, plana, coriacea, rigidiuscula, supra nitida, sæpè verrucis bullatis irregularibus
insectorum punctione effectis obsessa, odoris intensè aromatici, acrioris quam ramulorum
novellorum et simul thymini. Si Valentyni et Rumphii figuras pedunculorum fructiferorum
spectes, inelobescentia coustare videtur racemis longé pedunculatis pæne simplicibus paucifioris,
oppositè in axillis foliorum supremorum sitis, quo fit, ut post horum foliorum lapsum
ejusmodi ramulus paniculam braebiatam compositam exhibeat, qualem in compluribus aliis
speciebus hujus generis, ex gr. in C. Sintoh, C. merti, quin etiam ex parte in C. Zeylanico
conspicimus. Floues calyce e sex apicibus instructos esse refert Valent™. Quæ de euuctibus
memorise prodidit exactè cum Rumphii observationibus congruunt, cujus figura ostendit ferè
totum calycem, magnitudine valdè auctum, cupuliformem, sexfidum infra baccis ellipsoideis
monospermis, tumoribus fungosis vulgo difformibus persistentem, apicibus modo laciniarum
lato-ovatarum commortuis decidentibus.
2. CINNAMOMUM ( Caryophylloides) RUBRUM BL. Tab. 11. F ig , 1.
C. foliis oblongis lanceolatisve longissimè acuminatis basi acutis trinerviis siye breyiter
triplineryiis g l a b r i s , neryis subexcurrentibus, racemis compositis (aut potius cymis
trichotomis) terminalibus axillaribusye paucifioris, laciniis perianthii in fructu persisten-
tibus. ( Cbaract. ex icône MS. R umph. ) B l . in Tydsclir. N at. Gesch. I . p. 62.
Cortex caryophylloides ruber Rumph. Amb. I I. p. 66 cum Icon. ined.
Laurus Caryophyllus Lour. Flor. Cochinch, ed. Willd. I. p. 307 B ,
Habit. Cum præcedente (R umph.) et verisimililer in Cochin china. (Lour.)
Hæc arbor an præcedentis solummodo sit varietas, equidem affirmare non audeo : quamquam inter se ita différant,
id quod cuivis, qui duas delineationes summâ fide e MS. Rumphiano descriptas inspexerit, facile erit intellectu
ut hujus folia sint magis in longitudinem producta, ferè trinervia ac nervis lateralibus subexcurrentibus et in priori
specie longitudo pedunculorum etiam floribus obsessorum magis sit conspicua. Hujus porro specie! cortex magis rufus,
tenuior ac fragilior esse tradilur, licet virtute priori vix inferior. Itaque ob indicatam nervorum distributionem in
Lauro Caryophyllo Loureiro Flor. Coch. ed. Wii.ld. I . p. 307. 3. ingenlem cum hac similitudinem agnoscere mibi videor,
licet banc Willdenow in nota adscriptâ non diversam putet a Lauro Culilàban (Cinnamomo meo Culilawan), ad quam
etiam a C. G. Nees ab Esenbeck [Reg. Bot. Zeit. 1831. p . 601. ) citatur. Àt vero Loureiro hæc contra refert : « Ah hdc » —
(scil. Lauro ejus Caryophyllo):—,. « non longe recedit Laurus Culilaban Lins. , quæ èadem Cum cortice Carvophylioide
Rumph. Amboin. I. c. » quæ viri sententia plané cum Rumphii nostri congruit et ut delineatio ejus Caryophylloidis ruhri
ex parte rejiceretur effecit. Propterea non alienum a re esse videtur, quæ auctor Floroe Cochinchinensis dé hàc arbore
prodidit optimè cum inedità R umphii delineatione quadrantia, ad calcem hujus loci subjungere.
Meliorem hujus arboris notitiam a novis investigalionibus sperare debebimus. Ecce quæ de eâ Rumphius l. c. p. 66.
memoriæ tradidit : « sique attendatur accuratè, duplex apparet in Âmboinensi differentia, alba nempe et rubra. Àlba
» species (nempe meum C. Culilawan) istos fert fructus, qui déhiscentes sebum illud exhibent flavum : fructus vero
» rubræ speciei instar parvarum sunt olivarum, sed sunt magis oblongL nec debiscunt, saltern non ita ac in albâ
» specie, utriusque enim fructus ac folia ferè nullum habent discrimen. » Ultima verba hujus periodi descripta sunt
ex Appendice R umphii nostri, ad calcem ipso iinmortalis naturæ investigatoris nomine subscripts;, cyjus autographi
delineationem jam ad calcem commentationis primæ adjiciendam curavi. Ipsa vero Rumphii verba in hoc Manuscripto,
descriplioni Culilawan, pag. 7 addita, hæc sunt, quibus versionem latinam quam accuratissimam juxta apposuimus :
« De vrugten en bladeren van beijden Ambonse
> soorten hebben bijkans geen onderscheit, dog die
> van de Roode worden somtijts soo groot als een
1 trosjen druijven, van coleur botergeel, droog, en
« Fructibus foliisque utriusque speciei Amboinensis
1 nullum ferè est discrimen, licet Rubræ nonnunquam
• in magnitudinem racemi uvarum crescant, coloris
> butyreo-flavi, sicca, et unctiuscula, » cet.
Huic vero Appendici complures etiam additee sunt figurae, quibus editio Herbarii Amboinensis ornata fuit, in bis
C. mei (caryophylloidis) rubri, in Amboina ipsa a Philippo Van Eyck ad naturam delineata. Index barum figurarum
adjectus pag. 26 bujus Manuscripti veram causam ostendit, qua; vitiosaa delineationi tabula; XIV in vol. II Herbarii
Amb. ansam dedit: ibi enim ipse Rumphius ad N. 14 heec refert:
IIn
« Cortex Caryophylloides ruber, vulgo Cortex aro-
■ maticus, Culitlawan mera, Lib. 2. Cap. 22. De roode
• en witte soorte van Culitlawan verschelen in gedaenten
11 niet veel, kan dierhalve, met eene figuur afgesien
• worden. » •.
h Species rubra et alba Culitlawan forma haud multu:
• différant, itaque unâ figura exprimi possunt. »
Descr. Arbor mediocris : Ramis-brachiatis, subpatentibus. Folia ovato-lanceolata, integerrima, trinervia,
nervis terminantibus, glabra, sesquipollicaria, supernè obscuro-viridia, infernè glauca, petiolata,
alterna oppositaque, odorifera, duriuscula. Flores alb i, parvi, corymboso-racemosi. P erianthium