30
(corolla Lou».) : laciniæ sex, ovato-lanceolatæ, patentes. S tamina novem, planiuscula, quorum
tria interiora biglandulosa. S tylus longior staminibus, stigmate obtuso. Bacca oYoidea, parva,
fusco-rubra, monosperma. — Cortex et radix rubro-fusca, odorem et saporem Caryophyllorum
amboinensium imitatur (L oureiro.).
3. CINNAMOMUM s in to c (Spurium), b l . tab. 12.
G. foliis ovato-lanceolatove-oblongis obtusiusculè acuminatis (floralibus ovatis obtusis)
basi vix acutis triplinerviis glabris subtus obsoletè reticulatis, nervis lateralibus ad basin
sæpe bifidis apicem versus evanescentibus, paniculâ (s. cymâ compositâ) terminali
patentissimâ fusco-velutinâ, laciniis periantbii basi deciduis. Cinnamomum Sintoc Bl.
Bydr. Flor. N ed. In d .p . 671. — J. B. F ischer deutsch. Uebers. von W aitz. Javan. Arzn.
p. I 7. — H atne Ârzneyk. Gew. V o l. X I I . tab. 24. — Bl. in Tydschr. N at. Gesch. I.
p. 63. (excl. Synon. Valent, et Rumph.)
Habit. Exemplum ejus fructibus ornatum, quod Leschenault in monlibus Nellygerry (gates) in peninsulâ Indiæ
orientalis 1819 collegerat, in berbario viri amicissimi Kunth, professoris Berolinensis celeberrimi, servatum vidi,
et aliud floribus et fructibus non plané maturis ornatum in Herbario Musei Horti Botanici Parisiensis. Olim hæc
ex Java oriunda credideram : meliorem nunc me sententiam edocuit commentatio de Cinnamomo Zeylanico
(Leschenault de la Tour, Notice sur le Canellier de Viele de Ceylon in Mémoires du Muséum d’histoire naturelle,
tont. V I I I , p. 436) cujus hæc sanè ad illud exemplum fructiferum C. Sintoc referenda videntur : « J’ai trouvé dans
les montagnes de Nellygerry une autre espèce, qui se rapproche aussi du Laurus Cinnamomum, et dont l’écorce
est légèrement aromatique. » Ego eam in Java insulâ non nisi in silvis montium altiorum reperi, ex. gr. satis
frequentem per declivia superiora montium Burangrang et Tankawan-Pràhu in provinciâ Krawang, ubi mensibus
Julio et Augusto floret. Specimina sterilia inter plantas a V. Cl. R binwardt in summis montibus provinciæ Tjanjor
collectas, et, loco non commemorato, in K uhlii et Hassbitii herbario Javanico continenlur.
OBSERVATIO I.
Forma foliorum cum C. Culilawan ferè plané congruit, licet semper in acumen obtusiusculum terminentur
eorumque costa media in pagina dorsali usque ad acumen satis conspicuè promineat, cum in specie istâ affini superne
parenchymati foliorum magis immersa est. Hue accedit, quod nervi latérales foliorum majorum in exortu aut paulo
superius sæpe emittunt ramulum lateralem tenuiorem, eâdem ferè ratione ac in C. Zeylanico, quod in nullo specimine
C. Culilawan contemplatus sum. Faciliorem etiam rationem utriusque speciei discernendæ major minorve foliorum
pelluciditas præbet. Hujus scilicet speciei folia, flammæ lucemæ clarissimæ opposita, plané sunt impellucida, cum
eadem lux in C. Culilawan peculiarem omnium nervorum distributionem satis conspicuam ostendit.
OBSERVATIO II.
Nomen huic speciei semel inditum, licet exiguä mutatione, servandum mihi videtur, cum præsertim Sundæ sive
incolæ montium Javæ occidentalis hanc arborem Sintoh aut Sendok ejusque corticem Culit Sintok, sive etiam simpliciter
Sintok, Sendok, aut Sintuk appellant. Neque tarnen Corticem Sindoc, a Ruhprio descriptum, cujus longé major et
vulgatior in Indiâ atque inprimis in Javâ usus est, progignit; quocirca eum Cort. Sintok spurium nuncupavi. Est sanè
ei cum Cortice Culilawan Papuano (quocum prius eum commutaveram) quædam similitudo, sed aroma multo minus
acre et longé jucundius, ad nucum myristicarum aliquo modo accedens. Neque dubium est, quin bac arbore magis
uterentur indigente , nisi in montibus altissimis locis ferè inviis nasceretur. Qui montes Nellygerry incolunt, ut in codice
MS. observavit Leschenault , nomen ei Beloré imposuerunt.
OBSERVATIO III.
Rei gravitas postulare videtur, ut hoc loco varios cortices, qui nomine Corlicis Culilawan vénales prostant et inter
se confunduntur, prout characteribus peculiaribus differunt, paulo accuratius describam, ut Pharmacologus eos discernera
queat.
Cortex Culilawan genuinus, sive Culilawan albus Rumphii in frustis usque ad duos pedes longis, 2-4 poll ices latis,
magis minusve, ut plurimum, obiter concavis, 3-8 lineas crassis, coloris cinnamomei occurrit. Ramorum est magis
concavus, quin etiam convolutus, 1-2 tantum lineas crassus, extus pallidior, texturæ paulo magis compacité. Superficies
fissuris flexuosis longitudinalibus ac tenuibus transversis est subtesselata, inprimis in locis epidermide cinereo-ochroleucâ
hic illic cretaceâ adhuc obtectis ; epidermide nudata est læviuscula aut sulcis levibus irregularibus longitudinalibus et
foveolis dispersis obsoletè rugosa, in ramulis novel lis coloris cinnamomi zeylanici, in frustis crassioribus intensius
cinnamomea. Latus corticis interius est e cinnamomeo-ochraceus, subæquabile, sub lente vero tenuissimè atque
arctissimè aciculatum : ubi ungue digiti crebro scalpitur, lineæ obscuriores inunctæ in eo apparent, quod idem in
ceteris corticis speciebus obtinet. Longitudine fractus hic cortex est inæqualis, obsoletè fibrosus, recens abrasus ferè
unicolor, cinnamomeus, ac interiori tantum latere sive in strato alburni angustissimè spadiceo marginatus : fractura
vero longitudinalis inveterata externè (ad strata corticalia propria) ferè duplo intensius colorata apparet, introrsum
sensim in colorem pallidè cinnamomeum transiens. Eadem ferè ratio est fracturæ transversalis, quæ longitudinalis,
nisi quod in stratis interioribus paulo magis sit fibrosa : plané lævigatæejus color in frustis vetustioribus crassioribusquc
est cinnamomeo-unicolor, qui color etiam est frustorum tenuiorum, nisi quod hæc latere interno colore fusco quasi
adusta videantur. Saporis est initio acris, amaritudine quâdam admixtâ, odoris caryophyllacei grati intensissimi, et
manducando mucilagineus. Huic C. (caryophylloides) rubrum simillimum videtur, at, teste Rumphio, magis est rufescens,
tenuius et fragilius.
Cortex Sintoc (idem qui Sindoc Valent, et Ruairn., et Sintok Waitz, Javanische Geneesm. p. 15,.) qui vulgo priori est
intermistus (1), subinde purus advehitur, cum modo descripto maximè convenit a quo tarnen colore rufiore, duritie
ac fragilitate facilè distinguitur. In Indiâ frustis similibus, licet paulo nngustioribus, quibus Cortex Culilawan genuinus
in Europa vero non adeo magnis, occurrit, quæ crassitudine æquali, leviter concava, epidermide deradendo nudata
videntur, cujus vestigia quædam coloris pallidè fusci hic illic supersunt. Superficies est rufa, aut lævis, aut longitudine
obsoletè flexuoso-rimosa, subinde aliquanlum gibbosa. Latus internum est fuscius et vulgo subnebulosum, fibris
alburni haud ita rectelinearibus ac in cortice prius descripto. Fractura longitudinalis parumpor fibrosa, satis æqualis,
statu inveterato aut plané intensè rufa, aut, ubi satis crassa strata alburni, versus supèrficiem internam in colorem
cinnamomeum transiens : leviter abrasæ color fracturæ longitudinalis est rufescens, striolis brevibus teneris dilutio-
ribus subirroratus. Fractura transversalis admodum fibroso-fissilis, cultro adhibito lævigata ferè fusco-unicolor, versus
externam superficiem paulo languidior. Sapore C. Culilawan genuino non multum est absimilis, identidem aromatico,
licet minus grato, sapore magis amaro subséquente : manducando quoque est siccior et granulosior. Odore etiam est
minus jucundo, haud ita pure caryophyllaceo, sed graviter nuces moschalas redolente.
Cortex Culilawan Papuanus (quo nomine ejus meminit Ruhphius, quique idem videtur ac Cortex facie Agoho odoris
et saporis Caryophyllorum Camell. Frut. In s. Luzone in Raii Hist. Plant. I l l App. p. 69.) quandoque nullis priorum
corticum admistis invenitur, sæpissimè autem genuino Cortici Culilawan intermistus est : hic jam colore fusciore, densitate
majore ac texturâ magis lamellosâ distinguitur. Prostat frustis 1-1 f pedes longis, satis latis, ferè planis, 4-8 lineas
crassis, in quibus strata interiora libri et alburni magis minusve lamellosa saltern ad margines conspicua sunt et hic
etiam parumper inter sese sejunguntur. In frustis e ramis desumtis, magis fistuloso-concavis et longé tenuioribus, hoc
non obtinet, utpote texturæ magis compactæ. Externè Cortex Papuanus fissuris longitudinalibus irregularibus est rugosus,
epidermide cinereo-fuscescenti, satis crassâ, suberosà, quæ vetustate quasi in squamulas irreguläres solvitur, vestitus :
hæc vero in cortice minus rimoso verrucoso-lenticellato ramorum est tenuior, magis cinerascens atque arctius adhærens.
Reperiuntur etiam frusta, præter istas fissuras longitudinales, transversalibus quoque inscripta, quorum tarnen superficies
speciem haud ita tesselatam ac genuini Corticis Culilawan præbet, et Jn quibus loca epidermide nudata minus lævia sunt
quam amboinensis. Latus internum est fuscescens, maculis obscurioribus figuræ incertæ adspersum, læviusculum.
Fractura longitudinalis vetustate est fusca, versus latus internum paulo pallidior : recens vero, sub epidermide lividâ
ferè ad diraidium usque crassitudinis umbrina, qui color colore fusco multo lætiore libri circumscriptus est. Hæc fractura
longitudinalis si cultro probè lævigatur, stratum ejus corticale externum, satis crassum, umbrinum ac introrsum magis
minusve undulatum apparet, stratum vero medium sive libri pallidius, scilicet fumosum, introrsum fontibus alburni
tenuissimis marginatum. Fracturæ transversalis inæqualis, superficie interna magis fibrosæ, si lævigetur superficies,
eadem variorum colorum stratorum est ratio, nisi quod corticale obscurius hic figuram magis inæqualiter dentatam,
intermedium vero fumeosum eo latere, quo dentes isti in illud penetrant, figuram magnam crenatam exhibeant, et
stratum internum alburni hic magis in frustis corticis novellis ac tenuioribus, quam in vetustis et crassioribus sit
conspicuum.
Facie est ferè eâdem, quâ Cortex Massoi, at hoc minus solidus, epidermide ac latere interno coloris fusci pallidioris,
et odore etiam diversus. Hic enim in frustis minus diu asservatis huj’us Cort. Culilawan Papuani est fragrantissimus,
(1) Non tantum Rwnnn» ejusmodi corticis Kulilawan gonuini
'list. vol. II. part. 2 p. 337) ita de on loquitur :
• Do bast van den Boom, Syndok bij de Indiaanen genaamd,
> is zeer dik en heeft een kaneelaohtige kleur, maar de reuk en
1 smaak trekt naar kruidnagelen, zynde, zo ik bevind, heel en
I colore cinnamomeo, sed odore et sapore ad caryophylla
ergente, in lingua, ut experior, urens et aeer minimèque gralus.
ic cortex in Indiâ sæpe cum Cortice Coelilaban conunutatur.