B
possit Nervus ■ sine Ula substanlia intermedia, se'nsiles affectiones pariter percipere neqtut ac m e
contractili fibra musculari commovetur. Nervus nudus solummodo dotarem sentire yajit. Hujus sgj|staimae
inlermediae momentum plerosque B— I fugit, interdum fortasse ab Ulis ne divmatur g g g D B j -
Species , quibus in variis animaliunt olassibus et in cUversis sensuum organis utraque sensns organi
dementa propria eädstant, innumerae sunt. Simplicissima forma, quae tantum partim in inns orgamsmis,
parlim in sensuum organis minimo gradu evolutis, papilla nervosa est, id est qnalisctmque ammalis superficie!
exteriora speetantis parva elevatio, quae, ex intermedia epidermide tantu® óbtecta, praeterea exterms
reactionibus omnino patente subtili. et ovi.substantiam continente strato atque pone ilium finita « * r mflexa
fibra nervosa primitiva. . .
Ex hujus papillae nervosi» conditione omnes singuläres et altiores sensuum forame otiuntur; urn-
versales atque inferiores, id est illa sensus communis atque tactus, immo illa gustus, hao evolutiono essen,
tialiter circumscribuntur.
Anatomia comparativa ostendit, quomodo edam altiorum sensuum organa, oculus, auris,
olfactus organum, in inferiorum animalinm ordinibus re vera nihil altari « p a p f f la e nervos.ae sint.
Hujusmodi papilla, cujus stratum intermedium tanUim ringoiarla, pellucida, lumen tancentraiffiia tegumenta
et fluidi coacervationes formantferiginem sive primam ¿.culi formam cònstituit. — Similis papilla, m cnjus
fluido panilo rigidiores toma« oriuntur, qnae ad recipiendam undarum sonanfium percussione«! aptae sunfe
auditus organi originerà oonsli.ml , iquml hac de cau.sa ex labyrintbi rudimento principium necessario
imo denique sub forma canalis prominens vrl introrsum «smiconcnva papil'.o organi olinoti» prunonlium co, •
hibebit. Ubicunque et ¡ ¡ | siiigula, in gradu alitare maxime compliciter cOnstructa organa, a primordio sun-
plicissima ratione evolvuntur.
Haec ultima operis nostri pars complures memorabiles metamorphoses, qù|J haec organa m gra-
datim adscendente animalium serie subeunt, exemplis selectis in conspectum Clarmn ducet. •
S INGULARUM TABÜLARUM EXPLICATLO.
T a b u l a ; p r i m a .
Hie formae in conspectiim proponuntur, quibus sensuum organa in animalis regni mferioribus gra-
dibus, in Oozois, Gasterozois atque Articulatis, evolvuntur. Series vero ea est, quod primo sensus communis
organa (in. nniversa corporis superficie molli, ciliis atque tentaculis) formentur, postea puncta ocularia,
tunc re vera altius organisati oculi appareant et denique auditus organa, primo ut subtilia vesicularia rudi-
menta, postea ut verae auditus vesiculae Cvolvantur.
S in g u i a r u m f i g v
Fig. v
. Prima, magnopere ancla, juxta cilias simpliciter oblia puncta
ocularia in nonnullis Infuroriis (secundum Ehr enbergium). Fig. I in
Microglena monadina. Fig. II in Microglena volvocinà. Fig. IH
et IV in Euglena acu, rtijus specimen sese dividens Fig. IV exhibet,
ita ut individuum unum hie jam duo puncta ocularia praebere videatur.
Fig. V in Ophryoglena flameante, ubi punctum oculare (a) magis
evolutum atque ciliafe (5) clarius apparent. Pigmenti ocularis color
liic ubique ruber est.
Fig. VI et VII.
Organorum oculis similium prima lineamenta in Pelecypodibus (secundum
D uvernoy, Mémoire sur le syst'eme nerveux. Paris 1853.)
Fi»-. VI. E Pedine maximo desumta fimbriarum marginis palli! ex-
tremi partícula, microscopio aucta delineata, a pupilla ocularis in^
ter lias fimbrias, b pallii fibra nervosa peripherica, cui accedunt quatuor
nervosi ramuli c. c. c. c. | i ^ m ;quibus tenuiores nervorum fihräe ad
fimbriarum tentacula d. d. et ad oculos gerentem papillam (a) de-
currunt. Fig. VII. Singulum oculare papillae oculos gereniis punctum
majori modo auctum. a cornea pellucida. b lens crystallina.
o integumenti cutanei, hunc bulbum ocularem circumdantis, margo
et d hujus integumenti segmentum. e terminus inter f corpus
vilreum et lentem crystallinam. g cylindri cutanei oculum geren-
tis cavitas aperta.
Fig. Vffl.
Unionis pidorum organum, quod in Molluscis inferioribus pari-
ter ac vesicnlae auditoriae rudimentum haberi polest, ut figurae illud
antecedentis pro oculi rudimento (secundum Duvernoy l. c.). a pedis
ganglia, b vesícula acustica corpusculum densius continens cum filis
illud nervosis accedentibus.
Fig. IX.
Altera Cythereae chionis (secundum Duvernoy 1. c.) anato-
'.rarum explication
f portione exeat, quae ante fauces sita est), h posticum ganglion.
I i e pedis ganglio excedentes massae pedalis nervi, e quibus idcirco,
\ ut nervorum ramuli particulares duas vesículas auditorias accedentes
\ (t) originem ducunt.
\ Fig. X et XI.
| Ilelicis pomatiae oculus, aucta magnitudine, in figura XI mi-
( croscopio auctus, in conspectum positus est. In figura X tentaculum
) majus alterum relatis atque repositis integumentis externis (b ), ut
bulbus oculi parvus (a) libere appareat et cylindrus muscularis, vasa
atque nervum opticum continens, libere separatas sit. In figura XI
magnopere auctus oculi bulbus separaiim delineatus est; ita ut choroidea
miao pars. In concha explicata nervi praeparati sunt et pes ad latus
repositus est. a xiclus oris. b intestini 'récti-portio. c apertus
luhus respiratorius. d pes. e lamina tentacularis interna, e' externa.
f medullaris collaris ganglion laterale, g pedis ganglion (revera hoc
inferius collaris medullaris ganglion est et ea de causa revera nervi
auditori! analogon, cum etiam in supremis Molluscis, Sepiis quidem,
ncrvus audìtorius, ut ex figura XXIV patebit, ex illa collaris nervosi
(a), interne pigmento obscuro obducta, ejus apertura pupillaris
(5) et lens ciystàllina (rf) emissa in conspectum veniant. Bulbi ocularis
pedicellus (o) ñervos opticos et vasa continens.
F ig . x n .
Loliginis sepiolae facies iotalis, ut bulborum ocularium insignia evo-
lulio atque magnitudo in capitis atque tranci proportene clare appareant.
F ig . x m .
Sepiae officinalis caput, ut oculi situs adirne clarius proponatar.
a pupilla remformis. b os cum coméis maxillis rostriformibus. c in-
fundibulum vel tubus exeretorius. d octo breviora et e duo longiora
tentacula.
F ig . XIV.
Odopodis vulgaris oculus externe, ut appareat, quomodo hic sin-
gularis integumenti cutanei plica semilunaris supra oculum membranae
nictìtantis (a) speciem exhibeat. (Oculi magnitudinem, membranam
nictitantem et rostrum corneum insignem cum avium classe similitadmem
constituere liic in mentem esse revocandum videtur.)
Fig'. XV.
I Ejusdcm animalis bulbus o¿üíi demtis integumentis cutaneis, ubi
! pupilla circularis (a) cum pone ipsam sita lente crystalUna (6) omnino
! libera apparet.
| Fig. XVI.
Ejusdem animalis lens | crystallina singula, magnitudine aucta
(spiritus vini ope coagulata). Margo (a ) , cujus ope processibus