H Y O S C Y A M U S nigcf.
Zwart Bilsenkruid.
Gewoonlijk. Hyoseyamu».
Hoogd. Bilsenkraut, Schlai krant, Tollkraut.
Eng. Cofnmon Henbane.
jyèderd. Bijnamen. Dolkruid, en in Romars Catalogus , trialle Willempjes Kruid,
Bloeit in Hooimaand,
P e n t a n d r i a / M o n o g y n ia j V i j fm a n n ig e n , E e n w ijv ig e n .
Natuurl. Rang volgens L i n n. X X V l i l . Luridae, Vuilbloemigen.
. 'G e s la c h t* K e nm . Corolla infondibuliformis , obtusa, irregularis; Bloemkrans trethbèr vormig, stoftipy
onregelmatig. Stamina inclinata. De Meeldraden hellende. Capsula operculata, a-locularis; Zaaddoos
met een Deksel, st-hokkig.
S o o r t e l. K e nm . Foliis amplicaulibus, sinuatïs ; met dén Steel omvattende y bochtige Bladen.
Floribus venosis, sessilibns; geaderde, vastzittende Bloemen.
Eene Kelk a. Geopende Bloemkrans, met Meeldraden en Stamper b. Een Stdmpér afzonderlijk c.
De overgeblevene Vrucht-kelk met de Zaaddoós d. - De Zaaddoos afzonderlijk e. Heb Deksel
dat hiervan is},'afgenomen f. De Zaaddoos horizontaal doorgesneden, om het tweehokkige
derzelve aan te wijzen g. Een Zaad afzonderlijk h.
De Wortel heeft men om de groo’heid van de Riant niet op de P la a t kunnen brengen: dezelve
is penvormig. Stengbladen en Kelken zijn kleverig, zachtharig en wanriekende. De Steng
rechtstandig. ■ De Bladen langwerpig, met inhammen getand. De Bloemen in eene gebladerde,
topmakende, zich ombuigende A a r in de Oksels der Bladen geplaatst. De Kelk 5-tandig: de
Vrucht-kelk bovenal ruigharig, bekervormig. De Bloemkrans bleek geel, netsgewjze met paarsche
aders geteekend: onder aan bijna geheel paars. De Helmdaden harig. Groeit ter hoogte van
^ .. ij , èine Ned. Elle.
Het Bloesemblad, de Bloemen en Vruchten zijn bjna altoos naar eene en dezelfde z jd e gekeerd.
( F a v r o d de F e lle n s .)
G r o e ip l a a t s e n . Langs wegen, bij boeren woningen en op mestboopen.
Volgens L i n n e n s , Fl. snee. zon dezelve het meest hg -woningen gevonden wórden, hetgeen echter in
ons vaderland zelden plaats heeft. Volgens De G o r t e r zou zij overvloedig groeijen in de duinen, waar
ik ze mij echter alleen herinner gevonden te hebben, bij Katwijk aan Z e e Door M e ese gevonden
aan de Hoorder Dwinger, te Franeker, en tusschen Oude Schoot en Mildam, in Vriesland, door
De B e i je r , bij Nijmegen; door F a v r o d d e F e l l e n s , te Scheveningen; door- N. M u ld e r ,
te h e jd en , op de vest, tnssehen de Witte- en Koepoort; bij het Pesthuis en aan den Leijderdorper-weg,
en door mij buiten Bergen op Zoom, langs den dijk bij de Schelde, overvloedig, en in het Spoel,
bij Kuilenburg.
K r a c h t - en G e n e e s k u n d ig G e b r u ik . Schoon deze Plant een allergevaarlijkst vergift is en
derzelver onvóorzigtig gebrnik, ijlhoofdigheid, bedwelming, sluipen, verlamming, koude der ledematen en
eene meer of min sebielijken dood kan veroorzaken; zoo verstrekt dezelve echter, met omzigtigheid
gebruikt wordende, tot een voortreffelijk geneesmiddel.,— Het Kruid uitwendig aangelegd in weekmakende
pappen en stovingen, is pqnstillende en verdeelende. Het verdikte Sap heeft een uitmuntend vermogen
om krampachtige hoesten te doen bedaren. In de BataafseTic Apotheek wordt de Plant onder de meest
noodzakelijke aangeteekend, en ook de Olie nit het versche Kruid en de pleister daarvan bereid , als
geneesmiddelen opgegeven.
H u i s h o u d e l i jk G e b rn ik . De Wortels zijn wel eens bij Verzinning Voor Pastinake, witte Wortel
gebruikt, hetgeen devmenschen krankzinnig maakte en anderen deed sterven, t i n n . , M a t tu s c h k a en
anderen. De Wortels in woningen neergelegd, verdrijven dé muizen, mnggen en ander ongedierte.
/TMat tli.) De Plant wordt door geen Vee aangeraakt. De Paarden, met de Bladen ingewreven, of met
een aftreksel hiervan gewassohen wordende, zijn Beveiligd voor het steken der Vliegen en andere
Insekten; ( S c h r e b c r ) Pb. M i l l e r verhaalt, dat men den Wortel somwijlen onvoorziglig voor g8
Apotheken opzamelt, in plaats van den Gentiaan-Wortel.