Lxii D E S . E P H R A E M G
men plenius fieri id poffc, fiqiiis omnia Epiirae-
mi fcripta evolvat & expendat.
Georgius Cedrenus a i t , multa eum utili-
ter confiripta reliquijj'e. Multa, inquit S. Hieronymus
lib.de illuft. Eccl. Scriptor. Syro firmo-
ne compofuit opufcula, & ad tant am venit clari-
tatem , tit poß IcBionem fcripturarum publice in
quibufdam ecclefiis ejusfcripta recitentur. Ea veto,
Nyffeno tefte , in Græcum vcrfa fermonem , ean-
dem vim eiegantiamque rctinent. Subfcribit
S. Hieronymus : Legi , inquit , ejus de Spiritu
fanBo Grcecum volumen , quod quidam dt Syria-
ca lingua verterat , & acumen fublimis ingenii
etiam iu translatione cognovi.
In I.atinam quoque linguam nonnulla ejus
translata funt fcripta . Vincentius Bellovacen-
fis , qui ante CD. annos fcripfit , Speculi hi-
ftor. lib. 14. cap. 87. ifta habet : Hujus Ephraem
feptem opufcula extant apud nos , fcilicet de poe-
nitenda , de luBaminibus feculi , de compunBio-
ne cordis , de beatitudine anima, de reJurreBio-
ne , de die judicii. Eadem ex Vincentio récitât
S. Antoninus par.2. tit.io. cap. 5. §. 6. Sed &
ipfe fex foluin reccnfet, cum feptem dicat ex-
tare . Trithemius de fcript. eccl. eadem, aliaque
infuper feptem enumerat, quæ apud Latinos in-
veniri ait : de Spiritu fa n B o , de contritione cordis
, de cogita tionibus, de pradicadone dura, de
celebratione myfieriorum, planBum fuper Edeffe-
nam urbem. Horum opufculorum quædam, alia
item ab Ambrofio Camaldulenß Latine verfa e
Grceco, edidit Colonia anno 1547. Melchior No-
vefianus, dicavitque Guilielmo Hittorpio ve-
teris-montis Abbati , a Carthufiano quo-
piam recenfita , ut conjicimus ex S. Brunonis
elegia & epitaphio ad calcem adje&is. Ephraemi
opufcula aliquot ( ut notât. 3. ad Ufuardi Mar-
tyrolog. i. Febr. fcribit Molanus). édita funt
t>ilinga anno 1562. Tandem Gerardus Voffius
Belga, Borchlonii, primario Comitatus Loffcn-
fis oppido , in dioecefi Leodienfi natus , Præ-
pofitusTungrenfis, quæcumque fan&i Ephraem
opera in infignioribus Italia; bibliothecis, præ-
cipue Romanis, inveniri potuerunt , Latinita-
te a fe donata , fcholiifque illuftrata , atque
in Tomos très diftributa , Romæ edidit ; pri-
mum Tomum anno 1589. , fecundum 1593.,
tertium 1597., ætatis fuæ 50., urbicæ manfio-
nis 25.5 ut ipfe fcribit. Quæ omnia anno 1603.
Coloniæ ab Arnoldo Quentelio recufa funt. Ipfe
demum laudatiffimus Interprcsôc fcholiaftes anno
1609. 25* Mardi, Leodii mortuus eft, ut
fcribit Valerius Andreas in Bibliotheca Bel erica
. Duo tarnen in hoc præclariffimo opere op-
taremus a Voffio obfervata. i_, ut quæantea
Latine extabant S. Ephraem opera, five ab Ambrofio
Camaldulenfi , five prius ab anonymo
verfa, addidiflet, ad calcem faltem vel operis
totius, vel tomi illius, in quo fingula extant
i S T l S S C R I P T I S Q U E
A ex ipfius interpretatione. II., ut Græco latine
potius, quod illi facile erat, omnia edidiffèt.
Non.omnia tarnen illius opera affecutus eft
Voffius. Nam quern legiffe fe Græce verfum
librum de Spiritu fanfto teftatur S. Hieronymus,
hie defideratur. Uti & commcntarii in facram
Scripturam, de quibus S. Gregorius Nyflenus,
nam omnem & andquam <& novam Scripturam
eyolvens , & , ut nemo alius , in ejus contem-
plationem incumbens, tot am accurate ad verbum
B interpretatus efl : atque ab ipfa mundi creadone
ufque ad ultimum gratia librum, qua abdita &
recondita erant , commentariis illufiravit , Spiritus
lumine ufus. At neque interpretatio ilia, ne-
que commentarii ufquam comparent. Sozome-
nus quoque lib, 3. cap. 15. TÀi Tear At
«.uz) tis rex xomtu/xvexiS'ttf ivur <ri/yy^ct^-au : Dicitur 'Oero
univerßm circiter tricies centsna millia carmina
conßripßjje. In his nimirum erant bymni ad Har-
monii mimeros fafti , de quibus Thepdaretus
2 lib.. 4.. cap. 27. TXUT* tUy Tec Ctl/JUTCI ÇcuS'fOTÎg<t( TUP
YiKH^efuvfxci(TJ(xtTafTrutnyvfHt7ioiH:Iß^ & nunc cantilena
fplcndidiores reddunt inviEtorum Martyr um
folennitates . Atque hæc quoque vel delitefcunt,
vel omnino perierunt fcripta : uti & alia quam-
plurima : nam Photius Tmemate 196. ubi Paræ-
ncfes49. , aliaque enumeravit, fubdit : Quam-
quam alia quoque quamplurima fanffi viri in
Gracam converfa linguam opufcula circumferuntur,
dicendi vi ac venußate referta. Syri vero affir-
D mant orationes fupra mille fcripßjfe vquibus etiam
teflimonium reddit, ( cujus gravis eß in hißoria,
non item in dogmatibus fides ) Eufebius ille Pam-
phili cognomento. At qui potuit feriptorum E-
phraemi meminiffe Eufebius ? nifi , quod fupra
§. 2. num. 15., jam clarus erat eruditionis fama
& lucubrationibus Ephraem fub initium imperii
Conftantii. Quamquam in iis libris Eufebii,
qui in manibus funt , nulla ejus mentio eft .
Fortaffis Ecclefiafticam hiftoriam Sozomenihic
E pro Eufebiana accepit , aut aliter memoria la-
pfus Photius,
De ftylo Ephraemi, præfertim in Exhor-
tationibus , é b f fw , quæ habentur to. 2 .,
ita idem cenfet Photius. In his admonitoriis
fqnfti virifsrmonibus, jure quis admiretur, quant
alte penetret perfuadendi v is , quantumque ab his
fluat jucunditatis , quam denique affcÙuum copia
referti f in t . Oratio tarnen ejus ac figura nihil mi-
-, rum , f i ad confuetum homiliarum ufum, & ine-
laboratum dicendi genus vergant. Non enim in
auclorcm fenfuum , fed in horum Interpretern ea
conferenda culpa. §hri namque Syriaca funt. lingua
bene periti , verbis adeo ac tropis excellere
norunt , ut ambiguum f i t , ab hifne , an a fen-
fu recondito , tanta ejus dicendi vis , atque ele-
gantia profiçifcatur. Quamobrem non tarn diftio-
nis humilitas admiranda, quam illud fufpiciendum,
quomodo .per tantam verborum vilitatem tanta
R E C E N T I O R
falus atque utilitas in le gent es velut ejfunda-
tur.
De iis opufeulis, quæ anno 1547. édita Coloniæ
diximus, pronunciat Bellarminus lib. de
Scriptor. Ecclef. magispia, quam doBa ejfe. Nimi-
rum fuavis ille & benignus Dei Spiritus, ut fe
ipfe in libro fapientiæ deferibit , non eget ad
cmollienda hominum corda vel reconditæ fei-
entiæ , vel elaboratæ facundiæ machinis, quas
tarnen , fi adfint , abjici minime jubet. Sed
neque Ephraemo divinitus conceffæ fapientiæ
latices defuifle, neque rede ornateque dicendi
artificium, ejufdem divini Spiritus magifte-
rio hauftum , teftatur S. Gregorius Nyflenus ,
& alii infra.
Hac ergo præditus eruditione , omnes ,
qui ad eum videndum veniebant, ut fcribit Vincentius
lib. 17. cap. 87- , per annos plurimos
docens , vel adificans , ut loquitur Palladius ,*
ut pluribus prodeffet , Græcæ linguæ peritiam
S. Bafilii precibus obtinuit , ut fupra ex Me-
nologio Bafilii Imp. retulimus. Unde confici-
tur , quod Combefis annotavit , gratiam hanc
in eo perduraffe , neque folum ad illud cum
S.Bafilio colloquium fuiffe collatam. Elevat
ejus rci fidem Baronius tom. 4. ad ann. 370.
num. 5 6. duabus potiflimum rationibus : qua-
rum prima eft, quoniam nihil de his \pje Ephraem.
2. quia hie tefiatur , febi Bafilium per Interpretern
ejfe locutum. Principio certe interprète opus
fuit. Quid vero mirum , fi omnes humilian-
di fui occafiones follicite aucupans, illud reti-
cuit , quod videbat in fuam gloriam plufculum
cedere ? Alia quoque filentio preffit, quæ illo
cum Bafilio congreffu accidiffe Nyffenus teftatur
. Congreffum ilium ita ipfe Ephraem deferibit
Encomio in S. Bafilium. Ubi ergo Dominus
miferendi occafione fe offerente , in quadam
cjvitate , mifericordia motus eß fuper me , illic
vocem ad me dicentem audivi : Surge, 0 Ephraem,
& comede cogitationes atque fententias. Cui ref-
pondens dixi in magna anxietate : unde ego , Domine
, come dam ? Et ait ad me : Ecce in domo
mea vas fplendidum ac magnificum , quod tibi
fuppeditabit cibum. Super diftis autem multum
admiratus , exurgens perveni ad templum Altiffi-
mi : & cum fenfim ad veßibulum afcendißem , Ó1
pra defiderio in introitum profpexiffem , vidi in
fanBis fanBorum vas eleBionis coram armento
ovium pra dare extenfum , verbifque majeflate
plenis exornatum atque dißinBum , omniumque
oculos in illud defixos. Vidi templum Spiritu végétât
urn ab eo , ejufque in viduas ac orphanos
potifßmum commiferationem. Vidi ibi apud eum
fluminis inflar lacrymarum fluenta, & vellus vita
cunBis quafi aureos radios diffundens j ipfum
autem Paßorem pennis Spiritus furfum pro nobis
preces fußollentem , filumque orationis deducentern
. Vidi ab ipfo ecclefiam ornatam, 0 “ dileBam
U M J U D I C I A . lxiii
A aptißtme compofitam. Profpexi ab ipfo manare do-
Bnnam Pauli, legem Evangeliorum, cb' timor em
myfieriorum. Profpexi ibi utilem ac falutarem
fermonem , ad ipfum ufque ccelum fideliter f i at-
tollentem : atque , ut rem paucis compleBar, uni-
verfum ilium coetum fplendoribus gratia renitentem.
His vero cunBis ita religiofi ex eleBo vafi regni
effiorefeendbusy laudavi fapientem & benigfium Dominum
, qui fie ipfum glorificantes glorificat. Per-
aBo autem auditorio , Spiritu fanBo revelante ,
B me adeffe cognovit. £)ui me am vilitatem accer-
Jendam cur ans , per Interpretern interrogabat me,
dicens : Tu ne es Ephraem y qui praclare collum
inclinatum jugo falutaris verbi fubjecißi ? Et ref-
pondens dixi : Ego fum Ephraem , qui meipfum
a coelefii curfu fequefiravi. Cumque me apprehen-
diffet , fanBo fuo ofeulo confalutavit : inflruxitque
menfam epulis Japiends- ac fanBa & fidelis anima
ijfius , non quidem corrupdbilibus conditam fe r -
culis , fed immortalibus refertam fentendis. En
C ut allegoricis ambagibus involvit , quæ alii
fplendidius narrant ab ipfo vifa ac gefta ? Illud
.vero de lingua Græca vel omnino texit filentio
, vel alias aperuit ; neque enim in uno eo
Termone omnia explananda judicavit. Nam &
de XL. Martyribus alia oratione, quæ a S. Bafilio
didicerat , expofuit : fortaffis & hoc ipfum
de linguæ Græcæ dono alibi feriptis mandavit.
An eo non. videntur fpe&are ilia in eodem Bafilii
Encomio paulo ante medium :Jubtrahenfque
D mihi viriditatem ac immaturitatem fermonis, amu-
ladone me cepit , demerfetque me in pocula do-
Brina fua $ Imo quod cap. 10. in illud , Attende
dbi , Yitam S. Antonii per Athanafium
feriptam citet, fufpicatur Voffius Græce feri-
ptam legiffe . Petrus de Natalibus lib. 3. cap.70.
ita fcribit : Extat liber de Spiritu fanBo , quem
de Syra lingua verdt in Gracam. Hune B. Hieronymus
legiffe f e d icit, & acumen ingenii illius
etiam in translatione notaffe. Non ait S. Hierony-
E mus eum librum ab ipfo Ephraem , fed a quo-
dam verfum de Syriaca lingua , uti num. 2 6 .
diiftum.
P E T R U S L A MB E C I U S .
N Atus fuit hic Ephraem, five Ephraim, Nifibi,
in Mefopotamia ; Edeffæ autem, quæ B™lioth.C*-
eiufdem regionis urbs eft, fuit Diaconus , varia- mmj } *x*
mquÊe mfubmlmmums i ngénu•• opera S^ yro rle rmone corn- mnmusm
F pofuit. Qua de re præter S. Gregorium Nyfle- Tag. 117.
num in Vita S. Ephraemi, Sozomenum Hift. Eccl.
lib.3. cap.15., S. Hieronymum de Script. Eccl.
cap. 115 ., & præter complures alios antiquos
autores, confulendi quoque funt ex recentiori-
bus Eminent. Card. Bellarminus lib. de Script.
Eccl., Aubertus Miræus in Scholiis ad S. Hieronymum
, R. P. Philippus Labbe in diflèrtatione
hiftorica de Script. EccL, & Gerardus Voffius
Præ