Epißola ad
CofmumMe-
dicctn Florentin
1481.
T E R E ^ V S G E S T I S , S C R I P T I S , E T I T I O N I B V S Q V E
SANCT I EPHRÆM SYRI
Tificentïomm lAuïïorum Judicia.
AM BRO SIU S C A M A L D U L E N S IS . A
PEregrinum nuper offendi e Syria ( ut
ajebant) profcdum ad nos , «täte
longa?vum, ftatura procerum, fed
jam fenio incurvum, vultu placi-
dum atque decorum, afpedu ipfo
denique&habiru fanditatis infignia prafeferen-
rem, fuffufum oculis lacrymas: fed ita ut ex eo
ori, & nihil dignitatis detradum, & plurimum
auctoritatis & gratis videretur adjectum. Sic- B
que ex ea perpetua fere profufione lacrymarum
faciei nihil fceditatis, nihil fqualloris infederat,
fed evaferat tota ferenior,nitidior,comptior; om-
niumque intuentium in fe provocabat affedum .
Ego , cui fenedus non ignava fumma? femper ve-
nerationi fuit , quique ( quod tu minime ignoras )
ex inftituto meo jam pridem fenibus optimis &
obtemperare prompte, & libentiffime obfequi ,
feduloque miniftrare confuevi, nadus hujufmo-
di hominem, captufque tanta oris gratia, & di- ^
gnitate , ardebam eum alloqui, ejufque farni-
liari frui contubernio, fperans id, quod erat fane
veriffimum, ex ejus collocutione me& utili-
tatis plurimum, & voluptatis percepturum . Po-
fita itaque paulifper verecundia, accedo propius,
fenemque officiofiffime faluto. A quo viciffim
blande refalutatus , inter falutationis verba fo-
lemnia, animadverto Graca; locutionis gnarum.
Tum vero majori conftantia in ejus amplexus ef-
fufus, & fan da ofcula libans , apprehenfa illius D
dextera, impctravi non multis precibus haud ab
invito,ut cellulam noftratn inviferet, noftroque
aliquandiufruereturhofpitio. Secutus eil fpon-
te , votifque meis hilariter annuit. Quid multis
immorer? Ubi confedimus , ab ipfo ftatim fer-
monis exordio animadverti fenem meum divina-
rum rerum peritiffimum, flagrantem eximia? pic-
tatis affedu, ardorc divina: caritatis incenfum,
follicitum , intentum , pcrvigilem , torporem
atque defidiam omni fermone lacelTentem, com- E
pundionis amiciffimum, id quod illae ejus adeo
illuftres lacryma? haud obfcure lignabant remif-
fionis ac noxia? fecuritatis inimicum, lenem, pla-
cidum, mitem , vitia ubique refecantem, lau-
dantemque virtutes, affedus deniquc noftros ad
amorem Dei, feculique contemptum, atque ad
ambienda a?terna premia, formidandaque fup-
plicia potentiffime moventem. Deus bone I quid
gaudii, quid folatii, quantumque emolumenti
ex hofpitis adeo infignis ore percepi, cum me F
dies ac nodes plurimas perpetua oratione allo-
queretur 1 Nihil ejus vel afpcdu gratius, vel do-
drinafalubrius, vel confuetudine charius, ju-
cundius, la?tiu$ did , aut fingi poteft. Verum
inter ha?c gaudia noftra, quibus plurcs dies in-
credibilirer affedus fum, ut quem maxime dili-
go , cuique omnia debeo, fa?pe in mentem ve-
niebas, cupiebamque te feftivitatis noftra, tan-
tsque ketitia? paiticipem fieri, tantique hofpitis,
fi fieri ulla ratione poffet, guftum aliquem ca-
pere. Sed cum perdifficile id videretur, quod
effet ille penitus noftri fermonis ignarus, induxi
placidiflimum fenem, ut commodi tui atque con-
folationis caufa, Latine quoque loqui difceret.
Neque fane abnuit fenior fandus, ut mihi tibi-
que morem gereret j atque in primis fand# cari-
tati fatisfaceret ( eft quippe mecum tui amantiffi-
mus ) prater a?tatis confuetudinem fe mihi in di-
fciplinam dare, meque docente paucis diebus ita
linguam noftram confecurus eft, ut ( meo qui-
dem judicio ) Latine melius & erudirius loqua-
tur, quam Grace . Hunc ergo tu tantum talem-
que hofpitem, Cofme, unicum virtutis ac nobi-
litatis decus, nominifque tui ornamentum, &
ex merito fuo, & ex inftituto tuo, & ex com-
mendatione noftra, grate revercnterque fufci-
pies , habebifque in honore apud te, omnique officio
ac veueratione tradabis . Ca?terum nullus ei
abs te honos. major, nullum quod pluris faciat
officium dcferri poteft, quam, fiillo fruaris af-
fatim, fi omiflis ( quantum licet) publicis priva-
tifque negotiis, te ad eum fa?pius conferas, ho-
fpitique tuo remotis arbitris congrediare . Cupit
enim ille te liberum ac expeditum fecretius alloqui
. Quod cum alias femper utiliter faceres, tarnen
hoc facri folemnifque Jejunii tempore, nc-
cefTario tibi faciundum effe cenfeo. Debet hoc
fibi non immerito vindicare fandorum reveren-
tiadierum, 11t folitis bonorum operum ftudiis
aliquid adjiciamus, nofquc ipfos atque confcien-
tias noftras diligentius difcutiamus. Quod minime
implere poffumus , nifi mortalium occupatio-
num paulifper cura & cogitatione poftpofita.
Nam quo pado hujufmodi curarum pulvere tur-
batum oculum in cordis penitiora infigere poflu-
mus, & fubtilius abdita qu^eque rimari j cum ne
ea quidem, qux fnnt ante oculos plane difccrnc-
r e , ac dijudicare valeamus ? Ad hoc nempe ho-’
fpitem noftrum, ut ad te maturius proficifcere-
tur, oravi, quod omnis ejus fermo totaque do-
drina tempori congruat.
R E C E N T I O R
Nihil enim ille humile , nil abjedum, nil
I molle, nil infimum, aut fentit, aut loquitur, fed
I omnis ejus oratio de Deo eft ,rebufque divinis,
■ de poenitentia, de judicio futuro, de zeterna vi-
I ta, gaudioque juftorum, de reproborum poenis,
■ de acquirendis confummandifque virtutibus, de
I veilend is radicitus vitiis. Jam vero laudatiffi-
I mam illam Platonis fententiam, qua fummam
■ philofophiam, meditationem mortis effe diffini-
■ vi t , itaprobaffe dcprehenditur, ut omnis ferme
■ ejus fermo in ea tuenda verfari videatur. Terret,
■ refovet, blanditur, hortatur; ac per varia dif-
■ putationum genera nufquam fere , nifi lajta ac
■ renidenti facie cernitur, etiam dum vitia objur-
I gat, lenitatis in ore gratiam fervat, feipfum de-
' jicitfemper, nunquam infolenter attollit. Sed
BH quid ego de hofpite noftro tarn multa > Facies
ipfe periculum, ipfequc integerrime judicabis ,
■ ac de eo quid fentiendum fit, ftatucs. Qui fi vi-
■ dcbitur interdum horridiorc generc dicendi uti,
■ omnemque fere cultum orationis omittere, par-
■ tim xtati concedendum eft ( fenex quippe pri-
■ fcam illam ditflionem imitatur) partim materia?
■ imputandum , qux profedto ea eft, ut non capiat
■ orationis ornatum, partim immodicce fcftinatio-
■ ni mea? acceptum referendum . Dum enim ilium
■ ad te mittere, tuilque votis morem gerere, pra-
■ propere ftudeo, minus fortaffe limarus evaferit,
■ quam fi plufculum temporis fuiflet apud me. Ma-
1 f gnam tarnen ubique copiam licet admirari, mi-
I rumque in modum illa ipfa negligentia orationis,
■ ut de induftria affumpta, plus placet. Sed ne ego
■ nimium impnidens fum, qui ultra te protrahain
■ fermone noftro, cum in prafentiarum fit hofpes
■ ille nofter, ad quem tota intentione audiendum
■ praparare te ftudui ? Habenda illi reverentia, ne-
■ que committendum , ut diutius vacet apud te .
■ En adeft, ilium amplc&ere, illique potius aures
■ atque animum applica. Jam enim tecum ilium
■ relinquo . Vale.
I P E T R U S F R A N C I S C U S Z I NUS
C a n o n i c u s V e r o n e n s i s .
m T N maxima ac incredibili hctitia, quam patria
num J i mea celebri civium atque ordinum omnium
gratnlatione pra fe tulit, cum te fibi a Pio IV .
Pont. Opt. Max. ex lediffimo totius Reipublic<c
w t " ^ cnetx Hobiütatis flore datum effe Sponfumat-
P | j M Paftorem intellexit 1 qgo fummum animi mei
Jm gaudium tantifper ca?lare conftitui, dum fandiffi-
■ mum quemdam fenem, qui multis jam feculis
B pene mutus ac fordidus in tenebris jacebat, ex-
H citarem: ut a me Latine loqui edo&us, & vefti-
I mentis paulo elegantioribus exornatus, tibi meo
I nomine gratularetur. Hic eft Ephraem ille,
I quem Nifibis clara Mefopotamia? civitas gcnuit,
I Edeffa Diaconum habuit, Gracia fufpexit, uni-
I verfa chriftiana Refpublica eft admirata . Hunc
A Bafilius Magnus unice dilexit. Hunc Divus Gregorius
Magni Bafilii frater luculenta ac bene longa
oratione fummis laudibus in ccelum extulit.
Hujusdo&rinatampia, tarn fyncera, tarn dul-
cis , tarn gravis atque frugifera ab omnibus femper
eft habita, ut ejus opera mille ducentis jam
annis e Syra in Gracam linguam converfa poft
facrarum Scripturarum ledionem Beatus Hieronymus
in ccclefiis legi confuevilfe teftetur. Per
hunc ego divinum fenem ad te, Pater optime,
B tamquainad numen aliquod (quandotu in hac
dioecefi Dei perfonam ac vicem geris ) gratula-
bundus & fupplex accedo . Ad Deum autem qui
adeunt, &donare, &petcre aliquid confueve-
runt. Dono igitur tibi non aurum, non gemmas
, aut aromata, cujufmodi munera Regina
Saba attulit Salomoni : fed cum Vidua illa pau-
percula veluti minuta duo-, quæ tu pro eximia
animi tui magnitudine , auro , & gemmis , &c
aromatibus antepones: nempe praclara ac divina
C quædam hujus viri fandiffimi Ephraem monu-
menta, quibus & tu non mediocriter delederis,&
gregis, filiorumque tuorum animi ac corda , qua:
viva veri Dei funt templa, decorentur, & bonus
ac fuavis odor fiant D eo, & Angelis, & ho-
minibus. Atque hoc quidem eft munufculum
noftrum . Quod fi tibi, ut fpero, & opto, non
ingratum accidiffe, & prodeffe ceteris intèlle-
xero ; alia complura tum ejufdem Audoris, tum
aliorum Sandorum opera , quæ Grace fcripta
D apud me confervantur, labore ac ftudio noftro
in lucem I atina prodibunt. Quod autem abs te
peto, ejufmodi e ft, ut & tibi largienti, & ac-
cipienti mihi, patriæque mea?, atque ipfi Deo fit
futurum longe gratiffimum : nimirum ut fponfam
ipfam tuam, quæ & pulcherrima e ft, & tui , in
quouno virtutes omnes amabili quodam man-
fuetudinis ac morum fuaviffimorum vinculo con-
jundas cernit , amantiffima , quemadmodum
amas , conftanter ames , ut earn nullo unquam
E tempore déféras, fed præfens omni officio ac
pietate & amore perpetuo compledare. Vale .
Quatuor hi fandi viri ( Ephraem, fe i lie e t ,
Nilus, Marcus , & Bfaias, ) Auguftine Pontifex
humaniffime, quos ego e Gracia? tenebris , in
quibus multis jam feculis delituerant, in Latii
lucem fuperioribus annis eduxi, & variis Epi-
fcopis commendavi, poft eorum obitum incer-
tis fedibus vagabantur, magno cum periculo,
ne tenebris rurfus involverentur. Quamobrem
F meo addudi confilio nunc ad te fimul omnes
confugiunt. Sperant enim , quam finguli apud
alios benignitatem funt experti , earn conjun-
dos apud te , in quo virtutes, quæ in illis
fingillatim elucebant, omnes efTe confpiciunt,
facile confecuturos. Quæ fane fpes ( tanta eft
humanitas tua ) eos minime fallet. Neque vero
ipfi Epifcopatui tuo erunt indecores. Sunt
enim homines fru g i, exigui fumptus , & ma-
g 3 gn«
Ejufdem Zint
Epißola
ad tAugußi-
num Vale*
riura Verona
Epifco-
pum. Edit.
/^fwet.1574.
Ni