
4 4 ■ ïf àM T I C ^ Ï IT f otEXP L . f c * 4 1V. I.
:Ôü50éS*-peut faire. Nous avons' déjà vU'Un.eîgmnde d ii^ fité tdânsda<ÇGfëifure
•desfetn fries SK des 1 mperatËOsÇpeltee €pi^Dt{ît'eüiarque ga'core fur lev çÆ-
daiJkj. Les môdfes^rajigepïent'p'eur IJ t&oins auffi fouVeïit' j e-m eês rems-là
qu’su jourd’hui. Dans les dtx-neuf- ans de régné de Marc-Aurele, fa femme
Fauftir.e paroic avec trois OU-quatre coëffures differentes , dont l’.une approche
■allez de la fontange ; chacune de ces modes- Svoit apparemment fon nom';
comment trouver tous ces noms aujourd'hui, ou nous aurions peutêtre bien
de la peine à trouver ceux de toutes les parties qui compofcnt préfentementla
côëffiire d'une femme ? Il nous relie peu de noms pour marquer les coëffures
anciennes nous fommes allez embarraffez fur leurs lignifications. Nbusifii-
vonsque ce qu’on appelloit calantica étoit un couvre-chef de femme; vous
•accommodiez la calantiquc à Jk tête -s dit Cicéron parlant à Clodius : mais-nous ne
fav-rins pas en quoi la calantica differoit de çe qu’on appelloit calyptra, nom qui
félon l’étymologie marque auffi un couvre-chef. La mitre des femmes étoit,
dit Servius, la même çhofe que la atlantiquef un couvre-chef de femme , qui
plus anciennement chez les Grecs lignifioit un ruban, une bandelete & une
>i ceinture ; d’où vient le mïtram folvere, qui métaphoriquement vouloit dire
faire perdre la virginité à une fille. Un autre couvrerchef des femmes, qu’on
appelloitflammeum ou flammeùlum, fervoit aux nouvelles mariées pour le jour
des noces : quelques-uns croient qu'il fervoit auffi aux Flaminiques ou Prë-
treffes , & veulent que flammeum vienne de Flamïni i mais le double m de
flammeum femble réfuter cette étymologie. Selon Nonius les matrones fe fer-
Voient du flammeum ; il'paroit pai ’'cè qu’etujlf Tertul lien’ 7qqc .clçto j t unsqjne-
mènt’^fioeairéj dont fesfeçames chreiitsnhes'fefërvo'i'&gatiffi.WmMlàncbruin
d ont fait mention Hprace, .&îq2ns-les-i'éms,pfflterieur-s A'rmqbe', erolt'uî&o'ur
de cheveux que les femmes ajoutoient à leur chevelure naturelle, apparemment
pour faire de. plus longues treffes.
Pn. ; y . Avant que de fortir de ce traité deshabits , j’ai cru pouvoir donner ici 1
jjjpllp une image du grand Theodofe tirée d’un manuferri dé la-Bibliotheque du Roi,
1 écrit du ictus de l’Empereur B ilile le Macédonien qui régnait avant la fin du
neuvième fiecle. Ce n’eft pas que je croie que cet habit foit de la forme de
ceux que portoient Theodofe bc les contemporains ^qhd’aui a appare^ ^ tSi't
habillé à la maniéré des Empereurs du terns où le manuferit a .été écrit, ou à
peu près de même. L’image ne peut fervir ici qu’à faire remarquer le grand
non human® eJfet facültatis : eorum magffänidiv^:|u^
Tatem jam -vidimus in ftatuis atque, protomis Augu-
ftarum aliarumque mulierum. Id etiam in nummis
obfervatur : fub Marco Aurelio qui imvemdecim •
annis imperavit, ejus uxor Fauftina in nummis comparer
cutn ttiplici quadruplic-ivc eoque vario capitis
Cultu, quorum un usadhodiernam acced i t rat-ioncm.
•Qoaeque ratio fuum habuit -nomen : quomodo h®c
omnia nomina hodie colligamus, quandö partium
omnium, quae ad- hodiernum muliebrem capitis cul-
tum fpe&ant, nomina diccre vix poflinftis? - r aiica fu-
perfunt nomina huju fm o d ian tiq u a, quorum etiam
lignificationem &: ufum proprium vix ac ne yix ^iti,-
iem aflequimur. Scimus quidem id ,* quod calanci-
cam vneabanr, fuifle tegmen capitis 'muiiebris , cum
calanticam capiti accomnodarcs , in qUk' ^ u l l I us in
'Clodium ap u d .^ q n itfn f Marcellum : atnefeimus in
quo calantiea differreta calyptra ,qu® fecundum ety-
•mblbgiam nominis tegm enajpitis f ig n if a t; Mitra
mulierum, inquit Servius dkieid. 9. id ipfttm erat
quod calantiea, tegmen fciljcet capitis muiiebris : fed
antiquitus mitra apifd' Gr«cos ’fignißcabat fafefam ,
n u t taeniam, aut cifigtilum \ uud<3 mitram folvt^t,
^iq0 ^rf^ë'taphoriG&<
'bere.;.'Aliud tegmen muliebre flammeuM&yfócabatur 1
>Bf'é?flamraeolum, quonliptiarum die muHerés conte-
gebantur. P utant etiam'^lii'dam iff:ufu-flu ^ F la tn i»
n ic k feu Sacerdotibus feminis, nomenque ipkiiii dcri-
vant a^lammicä 5 at duplex Jrn Ä n am m ep ’c u m p ^
etymologia non confonat. T efle Nionio matron® flam-
mco utèbaritur.^ exqüe T e r a l k n i de flieh Virg. dic-
to 'videtur 'Ornamcntum folitufri4 fuifTe, ^quo uteban-
tu r iCtiam mulieres Gh$Mkaa& -Caliendrum • quod
rnemorat HoratiuS’* lib^ivj Sat. .tf . 8c > po'fterioti ®vq
ArnöBiUSjlib. ,6. erat cnnittó''additamentum, quod
mulieres in capillitiumtfubrrpjnferebant, W videlicet
longiores cincmbös pararent.
V. Antequam rei veftiarl® valfc ^icarnus, non abs
.re fore p u tav i, fi 1 Tfoe.ddo®i magni imagineiq
ex manulcrfpto Regi® B’ibliothec® edudtam hie re-
pr®fenfdtem , qui codex tempore B afilii Maccdonis,
in fine • fe iu c e tfitc u fi-{ e rip jb u s •• e ft.:■ N o n quod
putem veftem ilia forma efle, qua utebantur Theo-
do flus illiufquc temporis principes: veftimentum epim,
u t y idetur, concinnatum fuit eo modo, quo Imperator
res noni/f®culi utebantlir« Imago itaque hie apponi-
‘-MA'B-lTiS D E S i f ^ t j ^ ET D'ES' ROUMAINS/] 4 r
" c i a^ § ^ n<jn t ù Ip s l h p i t y j s l t ^Äj Li e jGe d e s . ' ^
T ||oBH fc porte unc^courbnnc p i lèfgftfffe rrmunn, af i k ï
. m V " ■ ■ ^
■ Dans llr ^ e in e ^ Ù u k h Q j l ^ ^ n 1’Iffiix n t ifcc I %
on’lavojL d cjJ fois n n l^ h illo ir c H 1 f ^ c n -
K j o .? 'erq-ife- q 1rs .Lift-. mu5r ourtSTa
fô fm è î^ l^ q r o n i i é , , e HjueiKrobehlt oirvAre fie h a ù t l i basfuy Æ arefet
' ® s ’ ^>aS 3 e ^ 'u n fie^c t i ç c q p îq r j i w & g u c }
I de s S^ßM^^SPWc gi «offic cil cxrr tordjp.u- i
re^U p p a r em m en r fit^ fflé e -^ irh ftliie 'q ix i-^ ^ h H M | L n s tm plt&Vs
tejfes. mnCcriptio^I'^q t S I flip ^our V B i'u -Untie. S -RÎÆe
a fitea de rap|qr^Æ ffigure^^WAu, q‘u Jll’^ ^an'csmabfé J Snb ïrr'iff^r \
P ^ W W ' teb ^ illn’^ y o ir .p is heu- d.ëfer'çii.r,c,nUL' ^ i j
cela'part d’une;iqtagjnâti'oniî'Ç.êufçi,
tur lit inteft g itur quanta i vc (tes Romanorum Im
f f f nimm i îveôta mutât 0 fît, It ngo itlo annorum
fpatio, quod a quarto fæculo adnonum cIHuxit. Thco-
dofius eoronam gefl it margariti! oimafeuri & gemmis:
reliqua candidtts letter óbfêwaïiit; '''
I Jj n codera oo'dijedëfiitgitut ÎIt c aaffVÀugufta mater
Cönftantini magni, qua: iitOH.ff.'yi^t'tViir til
l‘ ftotia ip;vcn tot is fan 1 1 C rilt.' * Pi rr r cèt n tm
cujus forma oblbrvattv dlgnaj hic yèftisiî&Ecrioris
genus fufpiçitiir , quæ utrinque a fcaptilis.. ad pedes
ufque aperta elk "
lentiBii ni:tér-di Xm erato s -x eorum gc qt ,
Co»ro™«foj vocant .pofteriei: H faiculis ï , tiros : co-
1™ '1 pjlls infolita; formte eft, eatnque commentiis
efle videtur is, qui nummum fculpfir. J’f e n j . i ' tm :
in inferiptione legirui pro; Ptee« S. Vein , qua:; in- ■;
Icriptiö cum ea quæ rcpræfeiitamr figura nuliran ha-
6eC affihi rate n , 1 got 1 • iqt c R ccl cret, nifi com-
pertum haberemusliguram ex fola arfffieis imagina-
tione profeótanriêiFê,. 71