m
Qua fìcunB.i vd'im tenui percurrere Ver fu,
Mnte alium revehat Memnonii orta diem.
Bojlremus labor eU,concretos difiere fue eos,
. Quosfertinnumer'isTeutonaterralocis.
Quofal,quonitrum,qüo paño fíat alumen,
Ufibuf arüficis cùm parat tila manus:
Nec non chalcantum,fulfur,fluidumq-, bitumen,
Majfag quo vitri lenta dolanda modo.
Sufcipit hac hominum mirandas cura labores,
(Paupenem ufqueadeó ferrefamemqygraVe eTi,
Tantas amor viñumparvis extundere natis.
Et patria civem non dare Velie malum.
Nec maneí in terra foffioris merfa latebris
Mens,fedfert domino Votaprecesg Deo.
Munifica expeñatffe plenus,muñera dextra,
Extollens animum latus ad afrafuum.
DivitiasCh r i s t u s datnotitiamq.fruendi,
Cuiinemorigrates peñare femper agit.
Hoc quoque laudati quondam fecere Bhilippi,
Qui Virtutishabent cum pietate decuf.
Huc oculos,hucfleñe animum,fuavifitmè Leñor,
Muñoremq,pia no/cito mente Deum.
A G RIC o L ¿me optans operofo faujla labori,
Laudibus eximii candidas eño viri,
lilefitum extollitpatria cum nomine nomen.
E t vir in ore frequens pojleritatis erit. ■
Cunña cadunt letho,fludii monumenta Vigebunt,
Purpurei donec luminafolis erunt.
Miftnæ H. D. LI.
è ludo illuftri.
GEORGI l AGRICOL
Æ DE RE M E T A L L I C A
L I B E R P R IM U S .
U l t i ìiabentbancopinlonem,remmetallicamfor-
tuitUm quiddam eiTe,&lordidumopus,atque omni-
no ejuCtiodi negotium, quod non tam artis indigeat,
quàm laboris. Sed mihi, cùm fingulas ejus partes animo
&cogitatione percurro, res videturlongè aliter fe
habere, biquidê metallicus fit oportet luæ artis peritif-
fimus, ut primó fciat, qui mons, qui collis, quæve val-
leilris aut campeftrispofitio utiliter fodipoftit, autre-
cuiètfoisionem. Deinde venæ,fibræ,commiiîura;q; làxorumipfi pateant.
Mox pernofcat multiplices variasque Ipecies terrarum, litccorum, gemma-
rum, lapidum, marmorum,faxorum, metallorum, miftorum; tumhabeat
coonitamomneraomnis operis iùb terra faciendi rationem. Notadcniquc
ipfi fînt artificia materia: expericndæ, & parandæ ad excoÆonem, quæ
etiam ipfa efi: admodum diverfa. Nam aliam exigit aurum & argentum, a-
I iam æs,aliam argentum vivum, ali-tm ferrum,aliam plumbum, & in eo iplô
dißimilem candidum ac cinereum vel nigrum. C ^m v is autem ars lùccos
liquides coquendi ad Ipißitudinem effe fecreta af metallica poísit vidcri,ta-
mcnquia iidem iùccierfociiuntur etiam in terra deniâti, aut excoquuntureX
quibufâam terrarum lapidûmve generibus, quæ metallici effòdiunt,* quorum
quædam metallis noncarent,ab.ea ßpararinon debet,quæ excodio
iterum non eft fimplex ; etenim alia eft iâlis,alia nitri, alia aluminis, alia àtrâ-
menti iùtorii, aliaiülphuris, alia bituminis. Metallicus præterea fit oportet
multarum artium & difciplinarum nonignarus: Primó Philoiôphiæ, ut
fubterraneorumortus* cauiàs,naturasquenoicat: Nam ad fodiendas venas
faciliore * commodiore via perveniet, & ex eñóísis uberiores capiet fru-
ctus. Secundó Medicinæ, ut foiToribus & aliis operariis providere poftit,
ne in morbos,quibuspræcæteris urgentur,incidant: aut fiinciderint,vel
ipfe eis curationes adhibere, vel ut medici adhibeant curare. T ertiò Aííro-
nomiæ,utcognoicatca’li partes, atque ex eis venarum extenfiones judicet.
QuartôMen£rarumdiiciplinæ,ut&metiriqueat,quàm altèfodiendus fit
puteus, ut pertineat ad cuniculum ufque qui eo agitur, & certos cuique fodi-
næ,præfertim in profundp,conftituere fines,terminosque. T um Numerorum
diiciplinæ fit intelligens, ut ftimptus, qui in machinas &folsiones habendi
funt, ad cálculos revocare pofsit. Deinde Architcduræ, ut diverfas
machinas fubftrudionesque ipfe fabricari, vel magis fabricandi rationem
aliis explicare queat. Poftca Piduræ, ut machinarum exempla deformare
poßit. Poftremó Juris, maxime metallici, fit peritus, ut & alteri nihil iùrri-
piat, & fibi petat non iniquum, munusque aliis de jurerelpondendilùfti-
neat. Itaque neceiTe eft, ut is, cui placent certæ rationes & præcepta rei me