56 d e R E M E T A L L I C A
Longa areaßye demenß duplicati forma.
XIIII
x u n
Quoniam verò areæ fodinarum in formisdifferunt^ro venarum varie-
tate,res ipfà poftulat,ut copiofius diilèram de eis,earumq;dimenfionibus. Si
igitur vena profonda fuerit,area capitis fodinarum conftat ex tribus demcn-
lìs duplicatis,ideft,paiIùscomple(fliturIongitudinis XLI I . latitudinis VII.
quibusnumcrisinfcmultiplicatis fiunt paìlus CCXCI I I I . atq;his terminis
magifter metallicorum circumfcribit jus domini capitis fodinarum.
Area capitisfodinarum forma.
XLII
C C X C I I I I
XLII
Sed alterius cujuiq; fodinæ area ex utra capitis fodinarum parte erit, *
quota,id eft,an proxima capiti, vel iècùda,vel tertia, vel alia deinceps,compo-
nitur ex duob.demenfis duplicatis.Paflùs igitur habet longitudinis X X v 1 1 1.
latitudinis V l i.paiKis autcm longitudinis cum paßibus latitudinis mul tipli-
candoefficiemuspafTus c x c v i . quos fuocóplexurecipitarea:*histerminis
magifter metallicorum definit jus domini vcl iòcietatis cujuiq; fodinæ.
Area fodinarum forma.
XXVI I I
X X v H I
Verùm,venae partem, quae p r im o inventa foditui,caputfodinarum appellamus,
quod ab eo & reliqua: fodinac procedant,ut nervi a capite,* magifter
metallicorum ordiatur dimenfìonem ; hac autem de caufa capiti afsignat
aream capaciorem quàm aliis fodinis,ut primo venæ inventori merita gradi
referat,* cgteros metallicos excitet ad ftudium qugrendarum vcnarum.Scd
quia fodinarum areæ iicpenutnero pertinent ulq;adtorrentem, autrivum,
aut amnem, ultima fi abfolvi non poteft, lùbcifìvum vocatur. Quod fi de-
menfum duplicafum fuerit, ejus jus magifter metallicorum dat illi qui primo
petiit : fin demenfum fimplex vel pauloplus,adipfom in proximas ui
trinq;
L I B E R Q^U A R T U g. 5 7
trinq; fodinasdiftribuittmoris verò eft metallicorum,utultraflumen primus
habeat in venæ parte adverfa aream novi capitis fodinarum,quòd ad-
verltimnominant:alii verò tantummodo aream fodinæ. Quondam una-
quæq;area capitis fodinarum conftabat ex tribus dementis duplicatis * uno
fimplici, id eft,paflushabebat longitudinis XL1 X.latitudinis vi i . Itaq;bas
duasfummasinfèmultiplicato, & fient paflus quadrati cjc CXLIII. quae
fumma eflicit aream veteris capitis fodinarum.
Arca Veteris capitis fodinarum forma.
XLIX
XLIX
Veteris verò cujusq; fodinæ area demenfifimplicisformam habebat, id
eft, paifus longitudinis &latitudivis vi i. eratq; quadrata: quam refpici entes
metallici vcl hodie latitudinem cujufq; areæ, quæ eft fodinis venæ profundæ,
quadratimi nominant. Hîc autem fòlennis ritüsdimétiendæ venæ
olim fuit : Quamprimum foflor repcriebat metallum, eam rem magiilro me
tallicorum & decumano indicabat,qui vel ipfi de oppido cxibantin montes,
vel eò mittebant fidei bonæ viros, ad minimum duos, ut confpicerent venam
metallis gravidam. Itaq; fiipfàm dignamdimenfionisputaflènt,magifter
metallicorum rurftis ftato die egreflus,priiiiùm venæ illius inventorem
ficinterrogabat de vena * fedina : quæ tua vena eft." quæ fedina metallo
foecuVida ."tunc ipfe digitum ad venam fuam fodinamq; intendens,eas com-
monftrabat: mox jubebat eum accedere ad fìiculam machinæ tracfloriæ,*
imponere capiti duosdextræ digitos, claraq; voce jurare hoc jusjurandum.
Juro per Deum divosq; omnes,* teftorcofdem,hanc venam meam eflè: atq;
adeò fi mea non eft, neq; hoc meiim caput,neq; hæc mea manus pofthac fuù
officium faciat. Deinde magifter metallicorum orfus à media fuculæ parte,
metiebatur venam funiculo , dabatque venæ inventori dem-cnfom,primò
dimidium,tum tria integra : poftea unum regi vel principi,alterum ejus uxo-
ri,tertium magiftro equitum,quartum pincernæ:quintum cubiculario, fèx-
tum fìbiipfi: fimiliter orfùsabaltcrafuculæpattedimetiebaturvenam. Sic-
verò primus venæ inventor nancilcebatur caput fodinarum,ideft,fèptem
demenfi fìmplicia : at rex vel princeps & ejus uxor ac infignes ifti aulici, ma-
gifterquemetallicorum, fingulibinademenfà,five duasareas veteres: quac
caufa eft cur in Mifèna Fribergi unius venæ tam multi tainq; inter fé ,con-
jundi putei folent inveniri, quos partim vetulias obruit : yeruntamen fi magifter
metallicorum jam anté in alterutra putei parte alteri inventori & bis
quos modò nominavi,conftituiflèt arearum términos, quotquot areas in ea
t are non potuit,in altera duplicabat : fin in utraq; putei parte jam ante terminis
definiviflèt jus arearum,libera tantummodo venæ parte dimetiebatur:
quomodo interdum illud accidit,ut aliqui exbis,quos nominavimus, nullas
areas
’ ‘^'1
1t r1ì1fI
A- .Uri«''li- '“f
■1^
iü iil
li