iècundo cum omnes : tertio, cùm æs aliquandiu fuerit codum. At fi æs fuerit
bonum,recrementa anteaquam opus perficiatur, detrahere neceffe non
eil : ièd detradurus recrementa utriulq; tollis tigillum déprimât, & fuper u-
trunq; flatuat lignum longum cubitum, latum palmum, Iùperiore parte dimidia
excifùm, ut fub ferreum clavum, pofteriori ligno perforato infixum,
fubirc pofsit. Idem agat,cùm æs perfede codum fuerit. Tunc verò minifter
laminam removeat torcipe,longo pedes quatuor, & palmos tres : cujus chelæ
circiter pedem longæ li'nt: etenim carum pars recta palmos duos & tres
digitos,curvatapalmuin & digitum. Idem minifter batilloferreomajores
carbones conjiciat in foci partein, qux eft ad murum ,qui alterum murum
ab injuria ignis tuetur,* eos coacervet, ac aquis aftùfis partim reftinguat.
Verùm magifter a-s bacillo colurno,etiam in catinum immiflb bis agitetrpo-
ftea recrementa detrahat rutro : quod conftat cx fpathaferrcalata&acuta,
&alni ligno;fpatha fit lataièfquidigitum , longa pedestres: manubrium ligneum
, in ejus p.irte cava inci ufum, longum totidem pedes. At alni lignum,
inquodípathacftinfixa,ípeciemquann:iin gcrat rhombi, longum verò fit
palmos tres & digitum, latuin palmum * digitosduos, craflum palmum.
Moxfcopisfumptiscumpulvcrccaibonum, &carbunculis catinum totum
converrat,neæs,priu(quam ci conducat,reírigeretur: tum tertiaIpatharcfe-
cet recrementa.qux ad marginem catini adira-lèrunt: ca longa fit palmos duos,
latapalmum & digitum. Ejus manubriiparsferrea,longa pedem* palmos
tres,lignea ièx pedes. Deinde iterum recrementa detrahat de catino:quæ
minifter nunquam aqua afFufàreftinguatjUtaliarecrementareftingui folet,
ièd eis paucam aquam infpergat,* finat refrigerari: fi æs bullaverit, bullas
ipathadeprimatttumaquámuro * fiftulæ aflundat, ut tepida defluat in catinum.
Etenim æs,fi frigidaiti ipfum calidum ftatim fuerit infufr,diisipatur.
Certè fi tunc lapillus,vel lutuin,vel lignum, vcl carbo madidus in id incide-
rit,catinus æs omne,magno cum fonitu,qualis eft tonitru, evoniit, & quicquid
tetigerit,lædit,* incendit. Poft hæc aflèrculuni excidendo curvatum
ad priorem catini partein apponat. Is longus fît pedes duos,latus palmum *
digitos duos, craflùs digitum. Mox æs, quod ineft in catino, cuneo ferreo
in panes fecare debet :is longus fît pedes tres, latus digitos duos, priore parte
ad digitos duos chalybeatus : cujus manubrium ligneum item pedes tres
fìtiongum. Hunc autem cuneum aflèrculo curvato imponat,* in ære infixum
agitando déprimât : quo modo in vacuumæris ipacium aqua influit,
&panemàreliquoejuscorporelèparat. Si æs fatis pei ie<fte coelum non fuerit,
panes fiunt nimis crafsi, *n o n facile ex catino exinii poflùnt; qucnque
verò panem mox minifter forcipe prehenfum * fublatum in aquam, quam
contineat labrum,immcrgat;*huncprimuni feorfim reponat, ut magifter
eum ftatim reco8uat:nam,quia aliquid recrementi ad eum adhgret,tam per-
feèlus non eft,quam qui ipfum fubiequitur. Quin lì æs non fuerit bonum,
duos priores panes reponat; tum iterum aquam muro, * fiftulæ affundens
fecundum panem excindat ; quem minifter item in aqua immerium, in offi-
cinæ iblo reponat, eique reliquos omnes, eodem modo exciiòs, iìiperimpo-
n.rt. Qui fi æsiùeritbot}um,erunt tredecim aut plures; fi non fuerit, minus
multi;
multi : atque etiam fi æs fuerit bonum, unam operæ partem, nam in quatuòf
partes diftributa eft, duabus horis magifter perficit; fi mediocre, duabus*
dimidia : fi vile, tribus. Alternis autem in uno catino, alternis in altero panes
torrefados recoquat ; ièd minifter quàm primum panes omnes, ex altero catino
exciiòs,aquàreftinxerit,laminam ferream, quæ eft in priore fornace,
forcipe reponat in fuo loco, & carbones batillo in catinum rejiciat : dum hoc
fuum munus exequitur magifter, interea removeat ligna à tigillis follium, ut
in aliis panibus recoquendis tertiam operæ partem confirmât. Hoc præ-
tereundum non eft: fi particula alicujus inftrumenti ferrei cafii in catinum
inciderit, aut ab homine malevolo injeda fuerit, æs, anteaquam ferrum con-
fumatur,confici non poteft: quomodo duplicatus labor in idinfumitur. Ad
cxtremurn minifter carbones candentes omnes extinguat: & malleo lutum
ficcatum ex ore fiftulæ æneæ decutiat. Is altera parte culpidatus (ìt, altera teres.
Manubrium habeat ligneum quinquepedes longum. Quoniam verò pe-
rkulum eft,neæs,fi pompholyx&fpodos,quæ adhæfèrunt ad murum &
parietem ei fiippofitum,decidant in catinum, difsipetur,eas interdum abftcr-
gat: fed fingulis hebdomadis florem æris ex labro aquis effufi's eximat: in id
cnim de panibus, cùm reftinguuntur, decidit. Porrò folles,quibus magifter
ille utitur,ab aliis differunt magnitudine: nam eorum tabulata iùnt longa pedes
ièptem & ièmiflèm, pofteriore parte latapedes tres, priore, qua caput attingunt
, pedem &palmos duos actotidem digitos. Caput verò longum eft
cubitum & digitum,pofterioreparte latum cubitum &palmum, deinde paulatim
anguftius ; follium nares conftringuntur catena ferrea, quam coercet
batillum craflùm, cujus alterum caput pénétrât in terram ad iècundi muri
longi tergum : alterum iùb tignum, quod prioribus tignis perforatis eft impofitum
, iùbit. Eædem nares fìc collocantur in fiftula ænea, ut ad palmum
unum abfint ab ore : quod latum eflè debet digitos tres, ut flatus eo vehemen-
tius per anguftias eludetur.
Catinus A. AfferculusB. Cuneus C. Panes ex are, cune»
évi/o,fadi D. Forceps E. Labrum F.