íH, î
vandus ; tum rurfus fi'ccandus. Si verò terrafueritcummetallohiiifa, lava-
lurinalveo,atq;idquodreièditficcatumigniexploratur : etenim omnes res
fofsiles, qüæ lavantur, ruriùs ficcandæ font : at vena cujufq; metalli dives no
uritur,neq; tunditur,neq; lavatur,iêd torretur tantum,ne il tis prgparadi modis
aliquidmetallipereat. Succenfîsverô ignibus torreturinolla,quæ luto
obitruda eif,inclulà. Vilior autem vena etiam in foco uritur carboni impo-
Ìita ; non enim màgnam metalli jaduram facimus,fi quid ex ea perdamlis.V e-
rùm deomnibushis venarumpræparandarumrationib. & patilo poli & m
ièquenti libro uberius diiputabo: nunc explicare deci evi ea quæ metallici ad-
ditamcnta folent noininare,quodadjiciantur ad v'enas, non modo cxperien-
das, fed etiam excoquendas ; in quibus magna vis ccrhitur,icd non omnium
eundem eife videmus effecRum,* nonnulOs eli varia multiplcxq; natura : nì
quando cum venis permiif a coquuntur in fornacula vel in tornace,ex eis
quædam,quia facile iqueícüt, illas quodammodo liguant ; alia quod aut valde
calfaciant venas, aut pénétrent in ipiàs, igni font magno ad purgamenta
à metallis feparanda adjumehto,* liqucfadas cum plumbo côinifcét, partim
ab igni tuentur venas, quarum metallum vel ipfe coniìimit,velvnà cum fumo
foblatum ex fornace evolat : quædam metal a t ómbibunt.In primo genere
font plumbum, idem in glóbulos redadum,aut ignis vi in ciñere refolutú,
minium lècundarÌLim,ochra ex plumbo fada,iÌ3uma argenti,molybdcna,lapis
plumbarius,æs,idemufrum,ejus bradeg,ejuldemicobselimata,ixcrcmé-
tumauri,argenti,æris,plumbi,nitrum,ejusrecrementum,halinitrum,alumé
codum,atraaientum nitorium,io! toílüs,idem liquefacRus,lapides qui in ardentibus
fornacibus facile liqueicunt,arenæ ab eis reiôluiæ, tofus mollis, ià-,
xum quoddamfiisile album. Sedplumbum,cjus cinis,minium fecundarium,
ochra,ipumaargenti,utiliora font venis quæ facile liqueicunt : mOlybdgna
iis,quæ difficile : lapis plumbarius iis,quæ difficilius. In iècundo genere font
ferri fquama,ejuiHem recrementum, fai artificiofos ; (îccæ feces vini, aceti,a-
quarum quæ aurum ab argentò fecernunt : atq; hæ feces & lai artificiofos habent
vim penetrandi in venas: & qtiidcm permagnam feces vini,ièd majorem
aceti,maximamaquarfi,quæaurü ab argentoiècernunt. Ferri verò iquamis
& recrementis,quia tardius liquantur,venarù calciaciendarii vis efi:. In tertio
genere font pyrites,panes ex eo conflati,nitrum,ejulHérecrementù,fil,ferrò,
ejus fquama,ejus fcobs elimata,ejus recremétum,atramentum futoriù,arenæ
à lapidibus facile igni liquelcentibus refolutæ, tofus. Sed in primis pyriteS
& panes ex eo conflati venarum iorbent metalla : atq; ipià ab igni, cohfom-
ptore eorum,tuentur. In quarto genere font plumbum iSc æs, atq; eis cognata.
Itaq; de additamentis liquet quædam efle nativa, alia in recrementorum
numero,cætera à recrementis purgata. Certe quidem cùm venas experimur,
exiguam additamentorum cjuoruncunq; portionem ad eas adjicere fine magno
impendio poflumus:cum verò ealdem excoquimus, grandem adjun-
gere fine magno nequimus ; quocirca confideremus impeniàm quanta fit,
ne in venas excoquendas faciamus majorem, quàm ex metallis conflatis ca-
piamus frucRum. Color autem fumi quem emittunt venæ,batillis vel laminis
ferreis candentibus impofîtæ, docet nos de additamentis, quibus ad eas
experiexperiendas
vcl excoquendas præter plumbum nobis opus eif .Etenim fi Riè-
ritpiirpureus,cftoptimus,*venæ p cruna; non indigent fingularis alict»-
jus additamenti,ficæruleus,ad eas adjici debet panis ex pyrite vel alio quodam
lapide æroÉiconflatus; fi luteüs,ípuma argenti * folfur ; fi rilber,vitri
recrementum* rii: fi viridis,panis ex ærofis lapidibus cOnflatüs, * Ipuma
argenti * vitri recrementum : fi niger,ril liqUetacRus,vcl ferri recrementum
& ipuma argenti, atq; rixum calcarium candidum : fi candidiis,fulfur * ferrum
quod vitio æruginis infeflatur ; fi in viridi candidus,ferri recrementurrì
& arenæ à lapidibus facile liquefccntibus refolutæ : fi media ejus pars lutea
fuerit & denlà.extimæ verò virides,eædem arenæ & ferri recrementum. Ve-
rùm color fumi non modò nos docet de remediis,quæ cuique venæ font ad-
hibenda,lèd etiam ferè de foccis concretis cum ea permiif is , cmi talcm fumù
emittunt: nam plerunq; cæriileus fignificat venam cæruleo elle infeèfam: lu-
telisauripigmento :ruber,iàndaraca: viridis,chryfocollà : niger, bitumine
nigro:candidus,candido: in viridi candidus, eodem eum chryfocollà per-
milfo: cujus mediapars eif lutea&extimævirides,folfure.Quanquam terræ
aliæq; res foisiles cum metallis permiif æ, interdum afsimilcm fumum emittunt.
Quod fi venæ participes fuerint ftibii,ad eas adjicitur ferri recrementum
: fi pyritæ,panis ex lapide ærofo conflatus, & arenæ à lapidibus facilè li-
quefcentibus refolutæ : fi venæ ferri,pyrites & fulfur : ut enim venæ cum fol-
fiire permiftæ additamentù eft ferri recrementum, ita contrà auri vel argenti
venæ,ferri vena infe(Ræ,à qua non facile feparantur, folfur : fed etiam areng
à lapidibus facile liquefcentibus refolutæ. Sal autem artificiofos ad venas ex-
’ periendas aptus multis modis conficitur. Primó ex paribus portionibus
aridæ vini fecis, aceti,hominis urinæ fimul deco<Ris,donec in rilem vertan-
tur. Secundó item cxparibus portionibus cineris,quo infeètoreslanarum
utuntur,calcis,aridæ vini fecis purgatæ, rilis liquati : etenim fingulorum libra
conjicitur in hominis urinæ libras viginti. Deinde omnia decocRa ad tertias
colàtur: tum adrefiduum rilis non liqüati libra adjicitur,* ejuidem unciæ
quatuor,atq; lixivii libris ocRo foperfufis fimul in olla,argenti ipuma in-
triniecusobduèfa,coquuntur ufq; dumexiccatafalfiant.Tertiô fic conficitur:
rii non liquatus, &ferrum , quod rubigine infeftatur,injiciturin vas:
cjüod hominis urina foperffiri opercufotegitur, ac triginta diebus reponi-
tur in loco tepido : poftea ferrum urina lavàtur * ièponitur,reliqua vero tá-
diu coquuntur quoad in rilem mutantur. Quartô,fal artificiofos hoc modo
fit.In lixivio ex calcis & cineris,quo infeiRores lanartlm utuntur,paribus portionibus
facRo, pares portiones filis, riponis, aridæ vini albi fecis, halinitri
coquuntur,uiq; ad eum finem,dum in rilem abeant: is ramentum lotura col-
I ecRum miftum, liquefacit. At halinitrum ifto modo præparatur,ut ad venas
experiendas aptum fit : ipfom in ollam,argenti ipuma intrinricus obdutRam,
in jicitur, * lixivium ex calce viva facRum iæpiùs foperfunditur * coquitur,
ufq; dum ignis idconfomat. Quod fi halinitrum non inflammatur igni a
quo ipfom r ii, ex lixivio, quod calcem combibit, ortUS,tuctur, præparatlim
eft. Sed inprimis laudanturièquentescompofitiones, quæ omnem venam
cxcoquunt, quam ardor ignis difficulterdiflblvit*dilïùndit; quarum u n a
q 3