'j;i[ r i i » .
T'":•Ài-;'*: ::
'I-,
\
558 D E R E M E T A L L I C A
let •& fimul coqucrctantulo temporis fpacio,quantulo quis quindecim paf-
fus ambulare pofsit : tum catillo forcipe prehenfo hauriendum eft aurum, *
in vas oblongum, quod aquam frigidilsimam contineat, ex altomfunden-
dumpaulatim,ne globuli nimis crafsi fiant: quanto enim magis fuerint mânes
&tenues,minusrotundi, tanto magis funt idonei:quadecaufabacillo,
ab imo ad medium in quatuor partes fciHò,aqua fæpius eft cómovenda. Sed
bradea fecetur in particulas & in jiciatur,ut etiam globuli argentei,in ampullam
vitream ; & tanta aqua eis affufa, quanta & digiti altitudinem fuperet ar-
aentum,ampulla tegaturvefica, vel linteo incerato ne exhalet; mox calefiat,
donec argentum diilblvatur; cujus rei fi'gnum eft aqua cbulliens.Refi'det autem
in fundo aurum colore nigricans, argetum cum aqua permiftum fupcr-
natat ; quam alii effundunt in catinum æreum,& ci aftundunt frigidam,quæ
ai-wntum ftatim congelât; id aqua cffufa exemptum ficcant;ficcatum coq
iu itin catinofidilidonecliquefcat;liquati'iinfundunt in canaliculu ferrei'i.
Aurum verò,quòdinampullaremanfìt,eluunt calida, colant, ficcant, cum
pauca chryfocolla,quam boracem vocant, in catino coquunt; liquatum item
infundunt in canaliculum ferreum. Alii in ampullam, quæ continet aurum
&ai-gentum,&aquam,quæeamfcparavit,calidamilliusvalentis duplamvel
triolam infundunt,* in eandem ampullam, vel in catinum, in quem omnia
eftufafuerint,conjiciuntbradeolas plumbi n ig r i* æris; quo modo aurum
ad plumbum,argentum ad æs adhærefcit; atq; fcorfum plumbum ab auro,
feoriùm æs ab argento feparant in catino cinereo.Sed neutra ratio nobis probatur,
quod aqua, aurum ab argento fcparans,pereat, ci'im rurfus ufui effe
lofsit. Itaq; ampulla vitrea interius in fundo in metulam afiùrgens, exterius
uto inferiore parte,ut fupra dixi,obducatur, * in cam injiciatur argentum,
quodpendatRomanaslibrastres*dimidiam:atqueaqua, quæ alterum ab
altero fecernat,infundatur & imponatur in arenam,quam catinus fidilis aut
capri continet : leniq; igni primo caleficat.Ne verò exhalet aquam, ejus fuperiori
extrèmitati undiq; lutum illinatur,* tegatur operculo vitreo : cujus nari
lùbjici.atur altera ampulla,quæ guttas deftillates recipiat : ea fimiliter in ca-
)ra,qiiæ contineat arenam,collocetur. CocRum autem rubeicit: fed ci'imru-
jor amplius non apparuerit, ampulla ex catino vel capià exempta movea-
tur : quo motu aqua incalefcens iterum rubefcit. Quod fi bis aut ter fadum
fuerit,antcaquam alia aqua affùndatur,* opus citius perficitur,* aqua minus
multa confumitur. Sed cum prima omnis deftillaverit,in ampullam injiciatur
tantum argentum,quantum prius : nam fi tam multum femel fuerit inje-
dum,aurum ab eo difficulter fecernitur : at(|; infundatur altera aqua, fed calefada;
utipri&ullaparitercaleant,utq;hæcfrigore non difsiliat : quæ
quoque,fi vento frigido affletur,difsilircfolet: deinde tertia aqua infundatur:
atque etiam,fi res hoc poftulaverit,quarta,hoc eft aqua alia atq; alia infundatur,
donec lateris codi color auro inièderit. Artifici autem fint in promptu
duæ aquæ, quarum una fit altera valentior. Efficaciore primò utatur, deinde
minus potente, poftremò rurfus valentiore.Sed cùm jam fulvus color fuerit
auro,aqua fontana affùfafubditisignibuseffervefcat : quater eadem abluatur
: ufq; eò coquatur in catino dum liquefcat : aquæ, quibus abluitur aurum,
reriim,
reponantur, in eisenim paululum argenti ineft : qua de re in ampullam
infufæ coquantur: fed guttas prius deftillantes altera ampulla recipiat, alte-
ra eas quæ pofterius excidunt, cùm Icilicet operculum rubefcere incoeperit :
hæc aquà ad experiendum aurum utilis eft, illa ad abluéndum : prior etiam
rebus,ex quibus aqua illa valens conficitur, affondi poteft. Verùm aqua cum
argento permifta, quæprimô deftillavit,in ampullam inferius latam infuri
eodem modo coquatur, ut ab argento ièparari poisit : cujus fuperiori extre-
mitati item lutü illinatur,* tegatur operculo. Quod fi aqua acleò multa fue>
rit ut feratur ad iùperiora, vel injiciatur paftillusunus * alter exeis qui conftant
ex ripone,in tenues particulas fe d o ,* arida vini fece in pulverem contrita,
atq; fi'mul in olla leni igni codis&commiftis: vel argentum commo-
veatur virgula è corylo defeda * inferius diffiiri, utroq; moda aqua effèrve-
fc i t * paulo poft rurfus refidet. Sed cùm jam halitus valentifsimi apparent,
aquaoleifpeciemoffèrt,operculum rubefcit: ne verò halitus expirent, ampulla
& operculum ea parte, qua eorum oræ inter fe c6mittuntur,tuto proríús
obducantur,* aqua continenter acriore igni coquatur : tot demum carbones
in fornacem imponantur, quot ardentes catinum attingant: ièd quàm
primum omnis aqua deftillaverit,* folum argentum ignis calore ficcatum,
in ampullaremanferit,eaeximatur:decutiatur argentum : injiciatur in catinum
fidilem : coquatur donec liquefcat : filo ferreo inferius recurvato extrahatur
vitrum liquatum,ex argento conficiatur panis : at vitrum ex catino ex-
tradum teratur in pulverem : addatur ipuma argéti,fex vini ficca,vitri recre-
mentum,halinitrum,& in catino fidili coquatur : maffula, quæ refidebit, in
catinù cinereum translata recoquatur.Sed fi argentum non fatis ignis calore
fuerit ficcatum, id, quod fuprema ampullæ pars continet, nigrum videtur:,
quod liqua tum,cóburitur. Qupcirca ampulla luto,quo eft inferius obduda;
ablato reponatur in catinum,* recoquatur ufq; ad eumfinem, dum nullus
nigror appareat. Quinetiam fi priori aquæ altera, item cum argento permi-
fta,affancfenda fuerit, affùndatur priufquam halitus valéntifsimi apjareant,
aqua olei fpeciem offèrat,operculum rubefcat : nam qui poftea aquà affude-
rit,damnum faciet : quod aqua foleat exilire,vitrum diisilire.Quod fi ampulla,
dum aurum ab argento,aut ab hoc aqua fecernitur, difsiliat, & aquam vel
arena,vel lutum,vel lateres combibant,fine ulla mora prùnis ex fornace exemptis
ignis reftinguatur : arena * lateres comminuti conjiciantur in ahe-
num,& eis affundatur calida,atq; duodecim horarum fpacio reponàtur:pòft
aqua in linteum,lini xylini contextu fadum,infuri coletur : id, quia continet
argcntum,folis vel Ignis calore ficcatum conjiciatur in catinum fidilem, &
coquatur,donec argentum liqueicat : quod effundatur in canaliculum fei-
reum. Aqua verò colata infundatur in ampullam, * ab argento, cujus exigua
quædam portio in ea ineft,feparetur : fed arena cum fpuma argend, vitri re-
creméto,arida vini fece,halinitro,fale mifceatur,* in catino fidili coquatur:
L l C l i l V l '- 'j a J . l E i a V i r a i — -----------
quo modo maffulain fundo refidebit: quæin catinum cinereum trans ata ,
re-
coquatur, ut plumbum ab argento feparetur : fed lutum adjedo plumbo,
coquatur in catino ficRili,deinde recoquatur in cinereo. At argentum fepara-
mus ab auro cade ratione, qua id ipsù experimur : etenim pnmò iccirco attcritur