tunt, aut polTunt obtinere. Quondam fi quis dominos teftibus convincere
poterai in tres operas continentes non mifilFe follores, eos jure iodinæ pnvabat
magifter metallicorum, & ejus jus accuriton petenti dabat. (Quanquam
autem metallici eam confuetudinem bodie fervant, veteres tamen iodinp domini,
qui dederunt fymbola, inviti &recurintes jus partium non amittunt.
Præterea quondam fi aqua non exanclata ex akiori alicujus todinæ puteo
per venam aut fibram fundebatur in alterius fodinæ puteum, & labon erat
impedimento,tum domini fodinæ damnum ficientis adibant ad magli trum
metallorum, & conquerebantur de damno, qili ad putcos mittebat duumvi-
ros, juratos : hi fi ita ie rem habere comperiflent, jus lodmæ damnunt danti^
dominis damnum facientibus dabatur. Sed mos ifte quibufdam in locis elt
immutatùs. Nam magifter metallicorum, fi id i Turn de duobus puteis com-
pertum habet,dominos putei damnum dantis jubet fumptum ex parte fuppe-
ditare dominis putei facientis damnum. Quòdfinon fecerint,tumeos privât
jure fodinæ. Contri domini jus fodinæ obtinent,fi foiloresmilerint in operas,&
aquam ex puteis exáclaverint. At alicujus cuniculi jus domini quondam
obtinebant, primùm fi in ejus folo canales locarent, & expurgai ent g e nos
cceni & arenæ, ut aqua fine omni impeditionc elflueret, atque rehccrent
cos canales qui vitium fecerant : deinde, fi puteos vel foramina, quæ luppedi-
tarent fpintum folToribus, facerent, & reftituerent ea qua- corriierant ; tum
fitresioifores cuniculumagerent. Contràverò domini,qui noncurarent,
uthæctriafierent,jus cuniculi amittebant: maximè autem fi perodiauum
nullus fofl'or eum ageret. Ubi igitur quis domines cuniculi teftibus cÓvince-
re poterai id c5mifiirc,rem deferebat ad magiftrum metallicorum : qui poi t-
quam de oppido exill'et in cuniculum, & cófideralfet canales & Ipintalcs machinas
, aliaque omnia, atque ita fefe rem habere comperillet, jurejurando fidem
indias ftringebat & interrogabat : Cujus nunc eft cuniculus? refpondcbatindex,
regisvelprincipis. Itaq; primo petenti magifter metallicorum dedit
jus cuniculi : dura ifta ratione ciomini ciuondam jus cuniculi amittebant;
quæ nunc non paulò eft mitior : fiquidem domini ftatim jus cuniculi non a-
mittunt, propterea quòd canales non expurgàrint, & non reiecer int puteos
vel foraminafpiritalia,quæ vitium fecerunt,fed id pra-fccmmlacere jubet
magiftermetallicorum. Quòd fi dicfloaudiens non iuerit,eumprætedura
f o d i n æ mulcTiat; quinetiam litis eft unum folTorem agere cunicu um. Præterea
fi dominus cuniculi figno in faxum incifo panfyt términos, & cuniciilù
agere defiftit ,ufq; eò jus ipfius obtinere poteft,modò cxpurgentur canales &
reficiantur foramina fpiritalia. Verùm aliis dominis licitÌi eft à termino coii-
ftituto ordiri & cuniculum ultra agere: fi veteribus cuniculi dominis dederit
tantam pecuniam, quantam ipfis in fìngulos tres menfes dandam effe magifter
metallicorum dccreverit. Rcftat etiam de partibus fodinarum & cuni-
ctilorCi : quibus fi quis quondi donabatur,femelq; dedilTct fymbola,donatori
ftandum erat promifsisiquæ confuetudo hodie vim legis obtinet.Quòd fi donator
fymbola data eflè negaret,donatus verò partibus,diceret fe fymbola de-
dille aliis dominis, teftibus convincere pollè, cauffa in judicium deducn,dominorum
teftimonium plus valebat,qj donatoris jusjurandum. Hodie donatus
partus
partibus fcripto, quod præfecftus fodinæ vel cuniculi unicuiq; dare folet,
tcfti ficatur fe lymbola dediffe. Si verò nullam pecuniam cótribuiiret,non ne’
ceffe erat donatorem ftare promifsis : quondam autem fingulis hebdomadis,
ut fupra dixi,domini contribuebant pecunii,nunc fingulis annis quater dan-
tiir fymbola. Hodie igitur fi quis menftruo Ipatio non poftulaverit donatore
dcpartibtisdonatis,juspoftu andi amittit.Sed cùm jamfcribapartesdonatas
aut emptas retulillèt in codiccm; propter pecuniam non contributam, quam
præfeètus fodinæ vel cuniculi à domino aut ejus vicario non exegillèt, nemo
ex dominis jus partium amittcbat, fed fipræfecflo exigenti pecuniam, eam n5
darci dominus aut ejus vicarius, rem deferebat ad magiftrum metallicorum,
isjubebatdominumautejusvicariumcontribuerepecuniam. Quod fi tum
etiam tribus hebdomadis continentibus non cótribueret, jus partium' primo
letenti dabat: quæ confuetudo hodie eft immutata;etenim fi' domini fymbo-
a,quæipfis præferius fodinæ vel cuniculi indixit, menftruo Ipacio non de-
derint, ftato die eoru nomina magna voce pronunciata eximuntur de dominorum
numero: præ lènte magiftro metallicorum,juratis,lcribà fodinarum,
itemq; partium:q^uoriim uterq; eos refert in profcriptos. Attamé fi triduo,ad
fumniumquatriduo,dederintfymbolaprætcôî:o fodinæ vel cuniculi,* Icri-
bæ partium pecuniam,quæ lolet dari,numeraverint:corum partes eximit de
profcriptarum numero;poftca non reftituuntur in intcgrum,nifi reiiqui domini
conlènlèrint : quaparte còlìietudo nunc trita eft à vetefi diverlà : n i hodie
fi domini partium paulò plus dimidiæ fodinæ de prolcriptis reftituendis
con(ènferint,reliquis,vclint,nolint,eftc51èntiendum: quondam nifircs eflèt
affenfionedominorù centum partium c5probata,profcriptinóreftituebant
in i ntegrum. Sed ratio contendendi de parti bus quondam liæc fuit.Is qui vo-
cabat alterum in jus, & intendebat ei litem partium, fi partes erât veteris fodinæ
per triduum fingulis diebus lèmel : lì capitis fodinarum,per offiduum ter
loflèflorem accufabat apud magiftrum metallicorum, five domi eflèt,live in
oro,five apiidfodinas. Quod fi eum in bis locis non invcniflèt, eundem poft
lèflorem partium acculare apud familiam magiftri metallicorum ratum atc;
fìrmiim erat. Cùm autem tertiò acculationem faceret,publicum fignatorem
iècfi adducebat,quem magifterintcrrogabat: meruirie argentù? qui relpon-
debat,meruifti:moxmagifter jus partiù dabat acculàtori, accufator verò magiftro
ufitatam numerabat pecuniam. Ariis his rebus,fi ifte,cui magifter ade-
merat partes, habitaret in urbe, unii ex dominis fodinæ vel capitis fodinarû,
mittebat ad eum qui facflfi illud ipfiindicaret:fìn alibi habitaret, in foro vel a-
lud fodinam, multis metallicis audientibus, palàm &maxima voce præ dicala!
tir. Hodie reo de pecuniis debitis aut partibus donatis dies ftatuitur ; quod
ipfi, (ì pf ælèns eft, famulus fìgni ficat : fin ablèns,litcræ ad eum millæ: nec ulli
partium jus adimiturfelquimenfi's Ipacio. Hæchacflenus. Nunc,anteaquani
abeam ad ratiories,quàs in laborando habcre convenit, dicam de officiopræ-
fecùi metallorii,magiftri rrietallicorum,juratorii,lcribæ fodinarù,lcribppar-
tiù,p' æfc(iti fodinæ vel cuniculi, præfidis fodinæ vel cuniculi,operariofiim.
Vcrùm,prcfecfl:ometallorum,quérexvel princeps dat vicariù,omncsómniù
generum,ætàtù,ordinum, homines pariunt* obediunt. Is omnià gubernat
* modcratur prudétià fuâ,imperâs ca,quæ utilitatis frudù rei metallicf præf
Î
f;