quemadmodum magifter metallkorìiiùpra terram ealHé fìnib.defìnivit, tue
primò locò cuniculi vel follie latentis,q eft lùbftipite terminali,ex dimetien-
do,eo qué lùprà explicavi modo,dilcit : ultra cum locum, in cujus fixù exifti-
mat fi'gnum eflèincidendum,funiculii extendens. Deinde iiiHem funiculis in
arquatapianitie extentis ab eafuprcmi parte, quac ftipitem terminaient defì-
gnat,orlùs infimú verlùs redà lècundù Icxtà inftrumenti,cui index eft, parte
tendit tranftcrlàrium: tum infimi funiculi parte, quæ eft ultra eam, ad quam
tranfverlàrius pertinet,ablata demonftrat quo loco fi'gnum terminale & liæ-
reditarium fi't in ftxu cuniculi vel foflæ latcntis incidendù. Inciditur aùt idp-
fentib.duum viris juratis,utriufq; fodinæ præfedo & præfide. Ut cnim magifter
mctallicorù, iifdem prælêntibus, ftipites terminales in terram infigit,ita
menfor fìgni caulfa plagam infligit rixis, quæ ipri etià iccirco terminaba no-
minàntur. Si Vero in puteo venæ, nuper fodi cccptæ, términos areæ pangat,
primo ejus putei obliquitaté inftrumento,cui eft index,vel alio ad funiculum
applicato, metitur & pundis notât. Deinde omnes foflàs latétes ufq; ad eam,
in cujus rixis Tigna terminaliafontincidenda: ejus verò foffy latentis fìngulos
ángulos dimetitur: tù funiculis in planicie extentis fimiliter tranfverririm,ut
dixi,tendit,& fìgna in faxis incidit. Quod fi rixum terminale Si hyreditarium
etiam in fofla latente, quæ fob bac eft, incidendù fuerit, menfor àb hoc fi'gno
orfus,fingulos ángulos notans metitur : & in inferiore fofla látete, funiculum
tendit ultra eum locum,in cujus faxo exiftimat fignum efle incidendum:mox
funiculos,ut fæpius dixi,in planicie extédit.Etfi verò vena ri in inferiore foiri
latente aliter ac in foperiore, in qua primù fignum terminale in rixo eft inci-
fom,tendit, tamen in inferiore fignilin redà in faxo incidendum eft. Etenim
fi fi'gnum inferius fècundù foperius incident, obliquum fiet : quo modo in ju-
riosè alteri fodinæ aliquid de pofTefsione detrahitur,alteri datur. Si præterea
acciderit, ut fignum hæreditarium in ángulo fit incidendù, menfor ab eo or-
fìispafllim unum priorcm fodinam verfos metitur, alterumjpoftcrioré ver-
fus:atq; exliisettìcittriangulum,eumq;mediùtranfverririofuniculodividés
ad illuni rixum terminale in rixo incidit. Poftremò menfor interdum rei in
veritatis lucem proferendæ gratia, areæ terminum pangit iniiis locis, in quibus
jam ante multa figna terininalia in rixis font inciri. Tùc verò à ftipite terminali,
fob dio in terram infi'xo,orfos primò ufq; ad proximam fodinam metitur
: deinde dimetitur unum & alterù puteum : tum ftipitem terminalem in
æquata planicie fìgit:& ab eo initium faciens,iifdem funiculis extétis fimiliter
metitur; atq; iterum ftipité,qui ipfi cum dimetiendi iì'né fìgnificet, in terrà infigit
; pofteafob terra ab eo loco,in quo dcfitù eft,rurfos incipit metiri tot puteos
Se foiris latentes,quot meminiflè poteft. Mox redit in planiciem; & iterù
à fecundo ftipite orfus metitur : atq; idfacit ufq; ad foirim latentem,in qua fignum
terminale in rixo eft incidendum : ad extremù à ftipite terminali, pri-
nium in terra fixo, orfos tranfverririum funiculum rcélà intendit verfos ulti-
mum, qui infimæ foflæ latentis longitudinem demonftrat : & quaparte cum
attingit,ea vere judicans fi'gnum hæreditarium in rixo incidit.
De re Metallica Libri F . F i n i s ,
G E o r GEORGI
l AGRICO"
L A E D E R E M E T A L L I C A
l i b e r S E X T U S .
I x I de venarum fofsionibus, deputeorumftruauris,
de cuniculorunyfolTarum latentium,cavcrnarum fob-
Rrtfononibus, de .irte menforis : nunc dicam primò de
ieri amcntis, quibus venæ rixaque excinduntur : deinde
de vafis' in quæ conjiciuntur glebæ terrarum, rixorum,
meta forum, aliarumque rerum fofsilium, ut ve!
extrahi,Yòl evehi,yel effcrri pofsint : atque etiam de va-
. - , ‘''» ^ “ '■“'«^«nalibus.-tumdediverirgenerismachidus
I K fiu* «mnia dum deferìentur accuratius,
Iterum multæ Iaborandi rationes explicabuntur. Ferramenta autcm
font e,1, quæ proprio nomine metallici fic appellant, cunei præterea, lamine
braTeæ,mallei,kiciIla,conti,ligones,verncula,batilla. Sedeorum,quæpro
pno nomme ferramenta font, quatuor exiftunt formæ, quæ ferè non figLâ
macftIata&quadrangula,utmalleo.percuti pofsit: imainmucronem defi-
nit,ut rixortim*venarumduricKim aciediffindat: omnia quoque præter
gum eft dodrantem: .itum^fefquidigitum: crairum,digi/um. In fecundo eft
e.foemquæ 111 primo latitudo,.temouccrariitudo, fediongumcftduos do-
dr mes, quo folfores durifs.mas qu.ïlque venas fic findunt, ut rimis fat,riant.
Tel num eandem quam fecundum longitudinem alfomit, verùm pauló Ja-
lus & crafsius eft : quo fodiunt folum eorum puteorum, qui paulatim colli-
mnt aquas. Quartum fere iongumeft palmos tres&d,gitumunum- cr.iC
lum, dígitos duos :foprema parte latum dígitos tres, media palmum,ima, ut
cætcra cufpidatum. Hoc venas duriores excindunt. Verùm primi ferramcn-
n foramen a fomma parte diftat palmum: fecundi & tertii, digitos ftptem
Quodque vero circa foramen hincillincqueextuberat,inid ild u n tn L u -
brium hgneuni : quod altera manu tenent, cùm ferramentum, ad faxa appli-
catuni, malico feriunt. Hæc ferramenta majora vel minora, prout res hoc
poftulat, fabrican folent. Omnia returi fabri ferrarli rurfus, quoad fieri potei
facuunt At cuneus plerunque longus eft palmos tres & digitos duos ■ Ja-
tus,digitoslex: fomlna parte ad palmi .lìtitudiriem craíTus digitos tres, deinde
paulatimtenuior,utimafi'atacuff.Sedlaminaalta&lataeftdigitosrix-fominapartecKilri
dignos duos, ima lefquidigitum. In bra&a verò eft eadem,
quæinrimma.iltitudo.&latitudo,fec!admodumtenuiscft. Hisomnibus ut
proximo hbro exphcavi, utuntur cùm venas durifsimas excindunt. Atq; eti.i
cunei,lammæ,braacæ,modomajores,modôminorcsfolcntconfi'ci.
Ferra*
f