4 d e R E M E T A L L I C A
partim probare argumentis, & exemplis, partim convitio à nobis extorque-
rc. Utuntur autem primó his argumentis ; Terra non occultât & ab oculis re-
movet ea,quæ hominum generi utilia funt & necefl'aria;fed,ut benefica beni-
gnaque mater,maxima largitate fundit exfefe, &in afpedum lucemque pro-
fert herbas, legumina,fruges, fraidus arborum ; At fofsilia in profundo pcni-
tus abftrudit:Eruenda igitur non funt. Quia vero ipfa eruunt homines fcele-
rati,quos,ut Poetæ loquuntur, ferrea ifta ætas progignit, Ovidius earn auda-
ciam meritò infequitur his verfibus:
N e c ta n t im fegetes alimentag debita dives
Bofcebatur humus, fed hum eU in vifcera terra,
Quasquerecondiderat, Stygiisg admoVerat und'ts,
, Ejjodiuntur opes, irritameli ta malorum.
° jamque nocensferrum, fe rrog nocentius aurum
'Prodierat,prodit helium.
Alterum eorum argumentum eft:Mctalla nullum utilitatis frudum ho-
mini præbent: Ea igitur fcrutari non debemus. Cùm eium homo conftet ex
animo & corpore,neutrum eget fofsilibus:animi namque paftus luavifsimus
eft contemplatio naturae , optimarum artium difciplinartimque cognitio,
perceptio virtutum, in quibus optimis rebus fi (è exerceat,laturatus bona-
rum cognitionum epulis,nullius rei dcfideriotenetur. Corporis verò natura,
quamvis vidu veftituque neceflario contenta fit, fruges tamen terra: atque
divertì generis animantes,ipfi fuppedittint mirabilem cibi & potionis copiant,
qua commodilsime alitur,augeicit,vitam adniultum temporis pro-
ducit. Linum autem & lana,multorumque animalium pelles, corpon vefti-
tiini dant copiofum ¶bilem ac minimè carum ; delicatum verò nec dif-
ficileminventu arborum lanugo, quod lericumappellatur,& bombicis tela,
ut nihil prorfus ipfi opus fit metallis penitus in terra abditis,* maxima
ex parte pretiofis. Qijare, quod ab Euripide didum eft, ferunt probari in
omni dodorum hominum coetu, atque id meritò femper in ore habuiife
Socratem :
Z^oii opera funt argentea atque purpura
V ita hominum, fe d magis tragoedu ufui.
Laudant etiam lîocTimocreontisRliodii:Utinam,cæce Piute,nec in terra,
nec in niari,nec in continente appareres; fed habitares in Tartaro & Achárente
: ex tc enim omnia oriuntur mala,quæ liibeunt homines. Ad coelum
laudibus extollunt veriiis Phocylidis :
yiurum atque argentum damno eU mortalibus, aurum
D u x fc e le rum ,v ita pe ftis ,re rm n g ruina,
0 utinamcladesnon dekflah dis ejfes,
Tepropterfiuntraptus, homicidia,pugna,
Fratribus in fen f fratres, natisqueparentes.
Placet præterea eis illudNaumachii:
-argentum pulvis isr auriùn.
Bulvisareno/ópelagiquicunque lapilli
L itto re, quiquejacentJluviorum marginejfarfi.
Contra
^ L I B E R P R I M U S . q
Contra vitupérant hos Euripidis verlüs:
Llulusiíetis Japienlihustjunt catera
Tfuga.l'imulqiie Verborum pra/ligia.
Item hos I heognidis;
J ep uU h e rnm e ís 'ó p la c ilifiim e B lu t e deorum
Dum teneam,pofliim Vel malus effe bonus.
Iníedantur Ariftodemum Spartanum, quòd dixerit: Pccuniæ vir, pauper
iiullus ñeque bonus eft,ñeque honoratus. Reprehendunt hæc Timo-
,«lis carmina :
Mrgcntum isr anima iyfinguiseTimortalibus,
Cujiis ¡ib i qui non cungefsit copiant,
V a g i tur lile Vivos ínter mot luus.
Accuftnt denique Menandrtim, quòd Icriplcrit :
E p u h an n u s e jfe p ra Jic a t Déos, aquam,
Ventosque e s ignem, terram,Jolem,Jydera.
j i t ipje ¡udico e f e Déos Miles
Murum argennimque nofirum, nanque f i domi
Bonens tua k ca v e r is hos, quicquid Voles
Betas licet, tibi ¡ ontingent omnia:
M 'f r ,d o /n u s ,frV iq . ísr opera argentea,
I f ’c non am u rja dic e s , teíles,modó
L irgire, nam Veosniinifirospo/iides.
Hæc prætei ea premunt argumenta,Metallorum foísionibus agri vaftan-
tur ; quocirca quondam Italiæ cautum eft lege,ne quis metallorum causa terram
foder et,& agros illos ubérrimos, ac viñeta olivetaq; corrumperet. Syl-
væ & nemora íucciduntur,nam lignis infinitis opus eft ad íübftrudiones,
ad machinas,ad metalla excoquenda: íylvis autcm & nemoribus íhccifis,
exterminantur volucres & beftiæ, quarum pleræque homini ílint cibus lau-
tus & fuavis. Venæ metallicæ lavantur, quæ lotura, quia venenis inficit
rivos 8c fluvios, piíces autnecat,aut ex eis abigit. Cùm igitur incolæ re-
gionum,propter agrortim, íylvarum,nemorum,rivorum,fluminum va-
ítitatem,incuirant in magnamdifficultatemrerum,quæ lûppeditant ad vi-
dum,parandarumi propter lignoruminopiam,majoremimpeniàmfaciant
in aedifi'.'ia extnienda: palàm ante oculos omnium eft, plus in foisione detrimenti
cil'e,quàm in metallis emolumenti, quæfoisione pariuntur. Deinde,
exemplis acriter pugnantes,contra metalla clamant,Prgftantiisimum quen-
qtie vii um virtutibus contentum ea neglexiflè : laudantque Biantem pro-
pterea,quòd ifta ludibria fortunæ,ne £ia qiiidem putaverit : ejus enim patriara
Prienem cùm cepiflènt hoftcs,& fili cives,onufti rebus prcciofi's,de-
diflènt fciè in fugam,interrogatus à qiiodam,cur nihil de lùis bonisiècum
eftcrret, reipondit: Omnia mea mecum porto. Et Socrates '(inquiunt) accc-
pit vigiliti miras ad fe mifl'as ab Ariftippo grato diicipulo , fed cas, Dei
juifu alpernatiis,eidem remifìt. Ariftippus autem,in hac re iècutus præ-
cepioi em,aurum (prévit,ac pro nihilo putavit. Cùmenimiter faceretu-
nà cum iè rv is ,* ii,præauri ponderc,tardiùs irent,julsit eos tantum ipfius
^ 3
Ü i
IR: 1