28 d e r e m e t a l l i c a
ftcret & repugnaret, virgulam ferret ad terram ; quod cv'im non fiat, neceflà-
riò lèquitur, traòlationem eflè cauiàm motionis virgulæ. Id verò hinc etiam
perfoicuum eif, quòd callidi ilfi traòlatores reòìam virgulam non capiunt,
lèd furcatam,atq; eam colurnam,aut aliquam aliam ita flexibilem, ut, lì fic te-
netur in manibus,ut eam tenere iòlent,omni homini,quocunque in loco fie-
terit, in orbem vertatur : ncC mirum,fi virgula non verfitur,cùm inertes earn
tenent; etenim cornua ejus acriter comprimunt,.aut leniter firingunt: hoc
autem ipiìim vulgo metallicorum fidem facit, virgula venas inveniri ; quòd
ea utentes, calù aliquasinveniunt,fed iidem multòlæpiusperdunt operam,
& ut venas invenire polsini, nihilominus in folsis agendis dcfatigatiir, quàm
. adverlæ partis metallici. Metallicus igitur, quia eum virum bonum & grave
_elìèvolumus, virgula incantata non utitur; quia, rerum naturæ peritum &
^ prudentem,furcatam intelligit libi ulùi non cflè;fed,ut fuprà dixi,habet natu-
ralia venarum figna,quæobiervat. Itaque ea,fi natura vel calus,aliquo in lo-
co,ad fodiendum apto,patefecit,ibi metallicus agit ioflas; lì non oftendit,crebris
fofsionibus uique eò icrutatur locum,quoad venam crudariam reperii.
Fojfi B.
Attamen venam dilatatam rarò labor hominum aperit;lèd plerumque vis
aliqua,interdum verò venæ proftindæ puteusaut cuniculus. Venæ autem
inventa;
L I B E R T E R T I l l S. 29
inventæ, ut etiam putei & cuniculi, nomina reperiunt, aut ex inventoribus,
quo modo vena Carbonaria Annebergi nominata efl; quòd eam carbonari
us invenit : aut ex dominis,ut Gairica vallis Joachimicæ, à Gairicis, ibidem
partes pofsidentibus : aut ex eftolsis, ut vena plumbaria ibidem,à plumbo
nigro,&SnebergiBifemutaria,à plumbo cinereo: aut ex calli,ut fragmen-
tiiiTi dives vallis Joachimicæ, quam vis torrentis aperuit. Sæpiùs tamen primi
inventores eis,magis verò fodinis,nomina imponunt,aut perlonæ;ut
Cæiàris Germanici, Apollinis,Jani: aut animantis; ut Leonis, Urli, Arietis,
V accæ: aut rei inanimatæ ; ut cilf æ argentariæ. If abuli boum: aut ridiculi; ut
helluomoriontim: aut denique ominis boni causa; ut donumDei. Eandem
autemconilietudinemappel andi venas,puteos,cuniculos,quondam fuiflè
ufitatam, ex Pliniqintelligimus, qui icribit : Mirum, adhucper Hilpanias, ab
Hannibale olim incho.atos puteos durare, ilia ab inventoribus nomina
habentes, ex quis Bebelo appellatur hodi eque, qui
C C C. pondo Hannibali iùbmini-
ftravit indies.
De re Metallica Libri 11. F i n ìs.
GEORGI l AGRICOL
A E D E R E M E T A L L I C A
L I B E R T E R T I U S ,
R o X l.M e ' prudentià informavi metallicos,dixiq; de
eleòtione loci fodiendi, arenæ lavandæ, aquæ coquen-
dæ;fimiliterdeinquifitione venarum. Atque ita perfolvi
iècundum Librum: Venio ad tertium, qui eit de
venis ac fibris, làxorumque commiflliris. His verò nominibus
interdum appellari terræ canales; ièdiæpiùs
ea, quæ in vafis contincntur, alias dixi : ftterâ fignifica-
tione nunc utor. Ipfis enim nominibus declaro res foL
files, quas terræreceptacula ilio complexu coercent. Primò autem dicam de
venis,q
uæ altitudine,latitudine,longitudine multùm inter lè diffèrunt:Nam
alia de
iimmo terrg coriò deicendit in imam ejus lèdem: quam,ob eam ipiàiri
rem, nominare ibleo profundara-
\