arboribus, five in montibus latuerint, ea de cauia verno tempore deplum«,
folent confpici.Satis multa,&fortalsispluraquàm inftituta ratto poltulabat,
dixi de Ids animantibus quæ caloris frigorisVe vitandi caufa non fubcunt
terræ neq; rimas neq; foramina,neq; fpcluncas. Quanquam quæ diiRa lunt,
ita apte natura cum his quæ fequuntur cohærent, ut diltradla vix polsint latis
commode explicari.lgitur animantium, quarum gratia potifsimum hunc
fcribendi laborera fufcepi,triafunt genera. Quædla enim vel nocRuyel interdiu
lùbeunt terræ cavernas,atq; in eis delitelcunt ,dormiunt've : led pleræq;
omnes etiam-hyeme egrediuntur ad paftum capelccndum : quædam ceno
anni tempore fubterraneas fuccedunt cavernas,* in eis gravi fomnopreiiæ
aliquot menfes confumunt : quædam ferè perpetuo occulte in terra latent.
Primi generis non folùmterrenælùnt, fedetiamvolucresiverumterrenas
primo pei fequar. Earum autem in numero habentur homines cavernas luc-
cedentcs, qui ex eo nominantur Troglody tæ ; quorum alii eas cavernas wb-
cuntcaloris vitandi caufa,utquiin Africahabitantad mare rubrum , &Syr-
ticæ gentes : alii frigoris,ut qui in Afia polf Caucafum montem incolunt,pla-
niciem feptentriones verfus fitam,* Scythicæ gentes,* fyl veli res hommes,
qui in Scandiæ regione Scridinnianodu nantis infcfti funnquos 11 rogis ardentibus
abigunt.In Armenia etiam majore, ut Xenophon optimus author
fcribit,funt domusfubterraneæ,quarum oftium pUtei inftar anguftum elt,
inferior pars lata,aditus jumentis lùnt fofsiles,bomines defcendunt gradibus.
Quin in Tenedo infula,pifcatores hodie rupium fpeluncis prodomibus utù-
tui :ut qupndà Cacus latro fpelunca inter Aventinum montem * falinas -Facies
quam dira tegebat So is inaccelTam radiis: ut SybillaCumæa antro ilio
ad Avei num lacum t.im mufivo opere infigni quàm v.aticinationibus nobili.
El Circe,mulier cantionibus clara,habitavit, ri yXuÇvfim, ut Homerus
canit.InSedunis etiam intrafluSittenfìadBremifam pagum ex rupe excifa
fine ullis tign is* trabibus ligneis formatum eft integrum coenobium, hoc
eft,témplum,cubicula,conclavc,culina,cella vinaria.Similitcr in altis montibus
confpiciuntur arces lùbterraneæ : ut quæ in Alpibus Coyolum nomi-
n.uur,in quam nec équités ncc pedites poflùnt afcendere, fed cùmhomincs,
tu n omnia ad vivendumneceflària ad ipfam attrabuntur ; quæinpræcipiti
Sidhæ rupe,non longe ab Eryce monte exiftit, cum Drepano promontorio
conjuncRaponticulo, quo foto adiri poteft: quæ in Saxonia inter Blanchcburgum
& Halberftadum eft : quæ in Toringia inter Vimariam * Blanchenhainam
prope Mellingum pagum: illius nomen eft Reinefteinum vet
u s ,hujusPuthardum,atq;eadiftataVimaria quatuor milibus paiTuum: u-
traq; ab habitatoribus nunc deferta eft & vacua:utraq;habetinfaxo inciri
hypocauft.a,conclavia,fcamna, ftabula, præfepia, januas,feneftras: Saxo-
nica verò etiam templum,lùpra quod incolæ extruxerunt Ipeculam, quæ fola
fubjeèta fuk fub afpedtum. Hoc tcmplum teftudinis figura,* pila media
.rotunda infigne eft : cætera omnia funt quadrata. Ipfe mons Saxonicus prg-
cepseftexomnipatte,prætereamquaafcenditur: in cujus planicie excelfus
collis clementer aflùrgit,qui quaparte planiciem IpedtaTolfafatis alta & lata
cir cumdatur : ex hujus collis faxo arenaceo,nonnihil rubro, excifo formata
eft
ta eft arxilla,cui multæ & magnæfeneftræ,quininpede ipfius montis cellæ
lìint lùbterraneæ cum equorum item ftabulis. Utraq; arxhoc ænigmapepc-
rit ufitatum Saxonibus & T oringis,
Die quibus in terris arxalto condita monte,
Mille ubi per tedum pofftmt errare bidentes.
Hoenfteini ctiam,qug arx eft Milènæ trans Albim,equorum ftabula in rixo
inciri funt. Et Præneftinæ foflæ fubterrancæ literis celebrantur, in quarum
una Cajus Marius oblèflùs,extinifì:usq;occidit. Græcasquoq;midie-
res,quæ meretricium quæftum faciebant publice, in cellulis lùbterraneis ha-
bitalTe ex comicorum Icriptis apparct : à quibus xis-yuurvitsia nominantur. Et
pmeuin 7îç>îf,quôd elfet in terra, didum putat Terentii intcrprcs. Ta-
es etiam cellæ Romæ fuerunt, & frequentiores quidem iùb circo maximo,
qua pertinet ad naumachiam, &invico Suburano, &Summæniano atque
'fhulco: quin Romæ fubterraneæDitisaræfuerunt,*lùbterraneum Confi
templum : ac antiquos diis inferis effbdillè Icrobes lùbterraneas , nymphis
antra legimus. In maritimis quoque Germaniæ quibuidam urbibus, fi'cut
in PrulsisDantilci,*in Saxonibus Lubeci, bona vulgi pars fub terra habitat
in tcftudinibus, lùper quas exftrudæ lùnt magnificæ domus, qüæ à dominis
incoluntur. Eodem modo cuniculus,vulpes,fiber, lutra, metès, * for-
talsisaliæquædambeftiælùbeuntcavernas, fed egrediuntur ad paftum ca-
pelcendum etiamhybernotempore.Ac cuniculus quidem multos fodit Ipe-
cus, & in colles terrenos agit cuniculos: ex qua re nomen invenit. M ane*
velperi egreditur,reIiquo tempore ferè latet. Aliquos autem Ipecus operit
)ul vere,nc deprehendantur. Sed eum viverra atq; parvi quidam canes, qui-
■ms eft ad inveftigandú rigacitas narium,in Ipecus & cuniculos immiisi, aut
liquor fcrvens in eoidem infufùs,fugatum & exturb.atum pellunt inrctia,
quibus capitur. Cuniculis .autem non unus eft color : vel enim in cinereo fu f
cus, \'el lepori nonnihil fimilis, vel maculofus : quomodo candidi ni gris vel
rutilis maculis ftell.antur. Vulpcs vero in primis ad fraudem callida,non ram
ipri lodit lpecus,quàm ab aliis animantibus cffollòs occupât. Et melem à ipe-
cu proerepto, quia ejus os ftercoribus inquinar,fetore abigit. Venatur lepo-
res,cuniculos,mures,gaIlinas,aves,pilciculos. Dolori autcm agit omnia. E-
tenim fepe lepores* cuniculos,dum fimulat fc cum eis colludere velie, c.i-
pitincauto.s,muribus,utfelcs,infidiarilólet:gallinas nocRu,c!amingreíriín
caris,prehendit&a(portat:.aves,duminfidiorifc lìngit mortuam, ad iplàm
advolantes, captas n e c a t*devorar : aquilæ impetumlupina jaccns in terra
pedibus arcet donec comprehenrimlaniet. Cauda, quam huic animali magnam
* villis denrim natura donavit,à ripis in flumen demiflà, piriiciilos in
eam innatantes capit: & cum paululú deripa ri lùbduxerit,illam conquaflàns
pifciculos captos excutit in terram ac devorar. Retrorfum etiam gradièdo ad
nidulum velparum accedit, quòd libi ab earum aculéis metuat:ac cauda in
nidulumimmiflà,velpasexcipit:mox bis ipfis refertamextrahens proximo
l.apidi,vcl arbori,vel parieti,vcl maceriæ illidit : omnibusq; veljjis ifto modo
opprefsis & interfcètis nidulum vaftat atq; exinanit.Eadc cauda cane,cum eà
inri(flatur,hac&illacperipfiusricRumducRa,eludit. A terinaceum,quòdob
S 2