ñis fymbola graviora,at,fi ea dare noluerintyel non potuennt,omne juspof-
S U an J t a n t , ipfe, conerà quàm fas eft, amiffum
præfes fodinæ venam , qua parte abtm dat m etallo, oblinit lu to , vel tern s, fa-
L aifere, palo teg it, ut aliquot p oft annis, cum dom ini fodinam , putantes
exhatiftam, deferent, ipfe m etallum re lid u m fodiat, & ad fe rapiat : p t^ ^ re a
colluviesmetallicorumexfraude,fal aciis,mendaciis,totaconftat. Etenim,
Sdemultisaliisnihildicatur,fedfolùmdehis,quæexvendito&anptoconl
a fidcm fiunt, aut venas effert fiftis cÓment.t.isque laudibus,uttodinarum
partes dim idio can us,q uàm æ ftim en tu r,pofsit divendere : aut contra ali-
quid detrahit dccarum aeftimatione, u t partes parvo precio m ercan pofsit.
Hæc cruninact'un protiileriiu in m edium ,om nem bonam metallicæ exiftimationem
violata., i putant. Omnia autem bona, five bene, five male parta
ffien n t,advcrfoaliquocaia adflida dilabuntur: aut p creu n t& difsipantur
culpà&vitiopolfrlloris,quiea,velmertia&negligentiaaniittit&perdit,vel
p ei4 x u riam effu n d it atque o blig un t: velconlum it largitiom bus& exhaunt:
velludendoprofundit&ejicit;
yelut exhauìLì redñnVus pullulet arca
Nummus, iS- è pieno femper tollatur aceryo.
Nec Igitur mirtini, fi metallici, non memorçs hujm præcepti, quod dedit
Agathocles rex, Fortunam rcpentinam rcverenper eife labendam, iiidcm de
c à fis in egeftatem incidunt; præfertim vero,ctim medmcnbus divitiis contenti
Cile non poflunt : turn enim non raro, quas congefferunt ex metallis, in
aliamctallainVumtint. Veriim nonreguliis aut magiftratus pellit dominos
noflefsione;fed tyrannuS,qui hommes lubditos non bonis modo honcite
Lrtls;fedetiam vita crudelifsimè privât. Attamen, cum folitus firn inqtii-
Fere in eas querelas, quas ifti apud vulgus haben^ de talibus in,unis, femper
reperio,malèaudientibus caufam juftifsimam effe,ciir iftos dcpcllant de fodìms;
malèdicentibusnulIam,curdcillisconqucrantui. Etcnimqiiodnon
dederuntfymbola,juspoffeisionisainifcrunt,vel amagiftì atti ex alieno metal
I o funt pulfi : nam improbi quidam homines, vénulas, próximas ven,s atflucntibtis.
aliquometallo,fodientes,m alicn.am poflcfsionem ^ v a d u n t Itaque
eos, in,uriarum accufuos,magiftr.atus expellit atque cxturbat ex iodinis.
Ifti igitur plerm nq; graves de eo rum ores fpargunt in vulgus. A t aliter, cum q uæ lm ,u t iSlt,intervicinoscontimveiàìaeftoita,iplam aiTitri,a magi-
L a tu dati ,dirimunt: aut de ea judices conitituti cognokunt & judicant:
controvcrfiaergodiremptà,quiautriufquepartis confendo in ea re cxtitit,
neutra debet de injuriis conqueri: judicata,quia fecnndu leges metalhcas ien-
tentia lata eft, altera inferior jute non poteft. Scd ut no m agnopere pugncm
de hac re interdum unum aliquem præ feflum fodinæ ,m aiorem exigere colleffamàdominis,
quàmneceilitaspoftul:,LQumeaamUtcocedam,al™
fodinæpræfidem,venam,quàpartcabundatmcta lis,oblinerelutoyutftruiiuràtegere
; num unius aut àlterius improbitas, plurim is bonis vins notant
fraudisinurerepoteft? Q uid fenatufiitctius& integrius folet efle in repu -
, 1. . . ;„r,...-„l,f„rl.»nrpben(Í'.i')oenasdedcrunt.Numiccirraudismurerepotcìir
bllca? nonnulli tamen, in peculatudeprehenfi,pcenas dedcrunt.Numiccii -
còhoneftifsimusordobonamfamàexiftimationéq;amittet? bedccrtepralectis
iv .'Hs fodinarum non licet lymbola dominis indicere,fine icitu, permifluque
i iiagiftri metallicorum & duumviriim juratorum.Quare ejuimodi dolos adhibere
non poffunt. Præfîdes autem fodinarum,fi fratidis cóvicTti fuerint,cæ-
duntur virgis : fin furti, íiiípendüñtur. Fraudulentos áutcm effe aliquos par-
tium vénditores & emptores clamant: concedimUs; ièd num fallere poi lint
alium, quàm hominem ftolidum,hegligentém,imperitum rertim htétalli-
carum ? vir fané prudens, impiger, gnarUs hujus artis, fi fides venditoris vel
emptoris ipfi in dubium venit,mox fi confert in fodiham,ut venam tantope-
re laudatam aut vituperatam iubjiciàt iùb aipecfltim. Se confideret,fibi emenda
vel vendendæ fint partes,nec'ne. Scd dicuht,ut is fibi à dolis cavere poisit,
fîmplextamen,&quilèpræbetcreduluna,decipitür. At non raro videmus,
cum,qui hoc modo alium circumvenire volebat,ièipiiim deciperc,* meritò
omnibus ludibrio eflè:nàmplerumq;, tam qui ftudet alium fallere,quàm qui
falli videtur,rei metallicæ eft igharüs. Itaq; cùm vena,præter opinione frau-
datoris, metallis abundaverit, turn is, qui putabatur dece^itus efiè, lucrüm facit
; qui deccpiffe,damnum. Verunf amé ip fi metallici raro vendünt,emúhtvé
partes; íed frequenter jur;itivenditores,qui eas venales tanti emunt vel ven-
dunt,quanti emere vel vendere fuerint julsi. Cùm igitur magiftratus ex equo
& bonO judicet res côtroveriàs, bonus metallicus neminém dccipiat, improbus
fallere non facile poisit ; aut fi fallat, non ferat impune, iêrmo eorum, qui
de honeftate metallicorum detrahere volunt, nihil momenti & ponderis habet.
Deinde, metallici quæftus nemini eft odioiùs. Quis enim, non natura
malevolus & invidus, odium habebit in eum, ad quem opes quafi divinitùs
delatp funt? quiq; boc ampleòfitur geftus amplificandi rem familiarem,quod
Omni caret crimine? Sed faner ator, fi uiùram cxercet immùdicam,inodia
hominum incurrit : fin modi cam & civilem, ut non fît invidiofùs ad plebem,
quòd earn non exhauriat,ex ipià dives admodum non efficitur.Tum,qugftus
metallici non eft fordidus. Qui enim talis effe poteft,tàm magnüs,tam cOpio-
iùs,tam piüs? Turpe vero & illiberale eft lucrum mercatoris, cùm vendit fu-
cofas & fallaccs merces, atit parvo emptis, nimis magnum precium côftituit,
caquede caüía mercátornon minori in odio, quàm Fanerator, effet apud viros
bonos,nifi babérent ratione periculorum, in quæ pro mercibus ie infert.
Verùm, qui hoc loco contumeliose dicunt de metallica,detrahendi causa, a-
juntjquondamfacinorum&icelerumconviiflos homines, eflè dalnnatos ad
metalla, eosque ut fèrvos venas fodifle : nunc verò metallicos eflè mercena-
rios,utq; reliquos opifices in fordida arte veriàri.Pf ofe(fl:ò,fi metallica ob hac
caufàmpudcnda&inhoneftaingenuohomini judicatur;quòd forvi quondam
foderint metalla ; nec agricultura erit iatis honefta; quòd màcipia agrOs
coluerint,* nunc apud T urcas colant : nec architeàura; quòd forvi quidam
in ea artifices reperti fint : neq; medicina; quòd non pauci medici fuerint forvi
: neq; plures aliæ artes ingenUæ;quôd manU capti cas exercuerint. At agricultura
, & architecflura, & medicina, nihilò minus in numero hònéftàrum
artium habentur. Nec igitur metallica eà causa ipfàrUm à choro exclüdctur.
Concedamus præterea iftis, quæftum mercenariorû metallicorum eflè for-
didüm,nos certe' non intelligimus foflores modô,cæterosque operarios; led,
b j