9« D E R E M E T A L L I C A
Quidam veròm eniòresjutratioaltitudinis putei dimetiendas certior Et,
quinque funiculis extends utuntur ; prim o oblique delcendente, duobus, fecundo
icilicet & tertio, quibus eft cuniculi longitudo, duobus, quibus putei
altitudo ; quo fine modo conftituunt quadrangulum , in duos triángulos a:*
quales divifùm: qui magis ad veritatem dirigit.
FmkuU extenti Brimus A . Secundus B. Tertius B.
Quartus C. Qtiintus C. Qmdrangulus D.
Atque hæ rationes altitudinis putei & longitudinis cuniculi, dimetiendæ
tunc veræ funt, cùm vena atque fic etiam puteus vel putei uno eodcmque tenore
reftà vel oblique ufque ad cuniculum defcendit:fi'militer cùm cuniculus
reA A d puteum pertingit: at cùm uterque modò m banc,modò in illam partem
fe fleAlt, fi neutrius fjpacium fuerit perfofTum : ncmo omni Ci mortalium
tam acri eft ingenio, ut quantum de red o curriculo defleAant, animo pofsit
cernere: fin totum alterutrius,de alterius quidem longitudine, de alterius verò
altitudine facilius pofTumus cxiftimare : itaque locus cuniculi, qui eft fub
puteo jam prim ùm fodi coepto,exdimetiendo fie difcitur. Ados cuniculi prim
o figitur typus,itemque ad puteum,qui fodi corpit, aut ad locum in quo fo-
dietur puteus Tripus autem fit ex tribus palis in terram infixis, & aíTcrculo
quadrangulo, fuper quem inftrum entum , partes mundi indicans, ftatuitur
in palos impofi'to&adipfôsaffixo. Deinde ab inferiori tripode red à in terram
demittitur funiculus pondere gravatus : juxta quem fumculfi iterum palus
in
L I B E R Q j i l N T U g .
fus in terra defi'gitur ; ad quem alter funiculus alligatus * afftxus FeAà duci-
tu r in cuniculum ulque ad eum finem, dum nullum fundamenti vcl ted i venæ
angulum attingat : poftea à funiculo, ex inferiori tripode pendente fimi '
culus tertiu s,item affixusrcAà furfum verfus per declivem montis partem
ducitur ufque ad palum tripodis fupenoris, atque ad eum alligatur & affigi-
tur : ut autem altitudinis dimenfio certior fit, unum & idem latus funiculi ex
intcriori tripode pendentis, contingat tertius ifte funiculus, quod fecundus,
m cuniculum du dus, contingit : his omnibus ritè fadis, menfor cum jam fu-
nicufos,reda in cuniculum dudus,angulum five fundamenti five ted i tadu-
rus elt, in folum cuniculi collocai afferem,* fuper eum ftatuit orbem, vel inftrum
entum , quod indicem habet,eipeculiare: id circulis ceratisdiffertab
altero,cui item index,libro tertio à nobis defcripto. Ad utrumque autem,tan-
quam ad rcgulam & norm am , deccrnit utrum funiculi extenti re d à tendant
ad extremam cuniculi partem , an modò red à tendant, modò âd fundamentum
vel ted um déclinent : utrum q; inftrum entum in partes divifum eft : fed
quod habet indicem , quem regit magnes, in q u atu o r* viginti: orbis verò
in fedecim. Etenim prim ò in quatbor principales,quarum quæque rurfus in
quatuor: utriquefunt circuii cerati,vcrùm ei,quod habet inclicem,feptem: alteri,
tantùm quinque. Hos circulosceratos menfor five hoc five ilfoutatur
inftrum ento, pungit,ipfis pundis ordine notanspartes,in quas funiculi diverfis
modis extenduntur. Scd orbis præterea foramen habet,ex ejus extima
partectrculari adpundum ufquepertinens: in quod cochleam ferream ,ad
quam fecundum funiculum al igat,im m ittit,*verfando in afferem infìgit:
u t etiam orbis maneat immobilis. N e verò funiculus fecundus & dcinceps a-
lii extenti, dc cochlea detrahantur, cavit ferro gravi, in cujus foramine coch-
feæ caput indtidit : at alterum inftrum entum , cui index eft, quia caret fora-
mine, tantum m odo ad cochleam apponiti
Inftrumenti, cui index eU, feptem circuii cerati
A B C D E F G;
1 z
it