mittcntes femifcxtulas, mox binas fextulas dividunt in duodecim quaternas
filiquas, nec has partiuntur in quatuor filiquas. Itaque prima & maxima particula
quæ bes eft, pendit quatuor & viginti binas fextulas ; fecunda, duodecim;
tertia,fex ; quarta,tres; quinta,duas ; fexta, fingulas five quatuor lemilex-
tulas ; feptima, cluas femifcxtulas ; odiava, unam, five tres quaternas filiquas ;
nona,duas ; decina,unam. Quinetiam monetarii,qui fignant argentum,bel-
fem minorem fimiliter atq; majorem partiuntur : noftri quide m lemuncias
fedecim,femunciam verò in decem & odio quaternas filiquas. Ipfis aute par-
ticulæ funt decem,quibus in altera libræ lancem impofitis,pondérant argen-
tum,quod,ci\m igni experiuntur mifturam,fupereft ære jam c5fumpto:qua-
rum prima eft bes, & pendit femuncias fedecim ; Iecunda, odio ; tertia, quatuor;
quarta duas ; quinta unam, five decem & odio quaternas filiquas ; fexta,
novem quaternas filiquas 5 ieptima,iex; odiava, tres 3 nona,duas j decima, u-
nam. At Norebergii monetarii,qui cudunt argentum,beffem etiam dm-
duntin femuncias fedecim,fed iemunciam in quatuor drachmas, dracnmam
in quatuor nummulos, quibus funt novem particulæ, quarum prima pendit
femuncias fedecim;fecunda,odio; tertia,quatuor;quarta,duas;quinta,unam .
Belfem enim non .aliter ac noftri diftribuuntifcd quia femunciam partiuntur
in quatuor drachmas, fexta particula pendit duas drachmas ; feptima, unum,
five nummulos quatuor ;odlav.a, nummulos duos; nona unum. Verum A-
grippinenfes & Antuerpiani dividunt beffem in duodecim quinas drachmas
&fingulafcripula, quæ pondera nummos appellant. Qupdqueverò rurfus
diftribuunt in quatuor* viginti quaternas filiquas, quas nominant grana:
eis autem funt decem particulæ, quarum prima eft bes, & pendit duodecim
num m os ; fecund.a,fex; tertia,tres; quarta duos; quinta unum five quatuor &
viginti quaternas filiquas ; fexta, duodecim quaternas filiquas ; feptima, fex;
o(Rava,tres ; nona,duas ; decima,unas. Itaque his æquè ac noftris bes dividitur
in quaternas filiquas ducentas odloginta odio : Norebergiis vero in nummulos
ducentos quinquaginta fex. Poftremò Veneti beffem partiuntur m
uncias odio: unciam,inqtutuor ficilicos: ficilicum, in filiquas fex * tn g in -
ta : qui duodecim particulas facere poffunt, quibus utantur, fi quando miftu-
. ras argenti* æris experiri velmt: quarum prima erit bes,*pendet uncias
odio: fecunda,quatuor: tertia,duas; quarta,unam,five ficilicos quatuor:
quint.a, ficilicos duos ; fexta, ficilicum unum : feptima, filiq^uas decem * odio:
odiava, novem ; nona,fex : decima, tres ; ujideciina,duas ; duodecima, unam.
Quoniam vero Veneti diftribuunt beffem in filiquas mille centum quinquaginta
d u a s,* quaternæ filiquæ ducente odloginta odio,in quotnoftri
dividunt beffem, efficiunt totidem filiquas, utrique idem fentiunt : etfi Vene-
ti beffem minutius concidunt. AtqUe ponderum tafia majorum quàm minorum,
quibus metallici utuntur, hæc ferè ratio eft : itemque minorum,quibus
monetarii & mercatores cùm metalla & monetas experiri folent. Majores
verò beffes, quos adhibent cùm magnas earundem rerum maffas pondérant,
explic.avi libro De reftituendis menfuris & ponderibus infcripto , &
fecundo De precio metallorum & monetis. Tres autem minores libræ
funt,quibus venas,nietal!a,additamehta ponderamus ; prima, qua plimb^i^m
* additamenta,ea inter minores iftas libras èft maxima, * odio majoris ponderis
unciis in ejus alteram la n c em ,* tôtidein in âlteram impofitis vitiuni
non facit. Secundafubtilior eft,quaponderamus vehas experiendas vel me-
tallura: ea centumpondium minoris ponderis bene ferré poteft in altera lance,
atq; in altera venam vel metallum tain grave quàm tantulum centumpon-
diuin eft. T ertia eft ihbtilifsima,quapQndcramus maffulam auri vel argenti;
quæ experimento perfedlo in cati li cinerei fundo refedit. Q uod fi qtiis fecunda
libra pondera'bit plumbilm, vel tertia veiiam, milltum eis nOcebit. Q uod
autem metalli pondus minus ex venæ yel metalli mifti centumpondio minóre
conficitur, idem metalli pondus majus ex venæ vel metalli mifti centum^*
pendio majoré conflatur.
Brima libra minor A. Secunda B;
Tertia in loculamento po/tta C.
De re Metallica Libri F I L F i nì s.
f 2