
^ m
r r
/ ' ^ o n f f l t f a m ^« r c ^ c l t i / jc.
fÄuMU DMir 5?uMs ,on juf nt Äffrcu? S in DÄc r ^ n . WÄ ä l ß uÄ l Ä T ir T if h . S Ä !
fiilf sC>. JTo h1a nnis un(fJt"T" ' 6"cf"m Äirc{M)m» iI/@Vic i)aß
auifqcbobm trirö. ©er Urfprunq Dciff^
bcn (ofl |cr ünjn; Sdef um D06 3at ) r 12s s . & <
Henricus Prohus, ^fi-eog in ed)iifu-|l ni
bTOaUuUSnni} i 'Di Ui " 3>llict)fSnju S. nßartho'lomao . fl(i t)Or »uracu ccs in baffe'n / DDC- Db ffi üll^»
m iairm/ unDMV|r2öur(jclni.Ucineru- n a r i i r i . d j a K Ä n ^^^^^^
tifip g , funt )m n>orDcn / t)abc f r n(cf)r m t pflm't inögt.n . § r d fSKiöS^^^^^
^ipon !ir (EbtTii Mffe« ^ccuijog bcn anbcrn m k n / roflrf,' • a u e 0 m ft 1
. Cur. Oif,
150- 2S 7 . unter Siugcn gciegci ivirb.
r ®« i f " « b c r b i f f d b c o bm cuenäbd ^i)eefio(ib(}bf'bi oubinf cjru niiiSd)m apfl.S-art. S itfldn
h ^ O V • ^ a^ i i n g o n Ärifg un= rm / bug (olcbce auch naiüriicfier ober v k
lDf)rfn tt)orb?n/ bat? nidjrö mc5r baüon / b"if'm-b rcfrifntii Vclbi rbfKi fra nnrÄ/ abafSi DSie m^ ^
H . « W äurc&on/birfnfi. bL-iiignjbiH «udKi i fid) nicbcr üu icafn ilnb
S S f ' K ' i ^ ' . h ^ au e s j u r u b c n p i i e U I X o V u ^ ^ S
iic mnti m m m / m v m m m m\b tvcid)
iii/ mc aik^ von obbciobrm A ©ac^feti
im Crfiftt iytt \ Dec. Mfceäm,
Acad. N^t. CurioJ. Où/h-o. CXTL p. 236, htf
fcOmbm mtbcn ift. J c r n c r ifi nicfct w u i q n * bcfannf / bag foU
Tjtyre tu pamla; recubans fub tegmine
fagi.
(fie t'cute um bic gcir jü vci rnnbcii / oiftrrö
K , t>cr(;lt'icl)cn uiiD aWocvc cJiijiircii in Mc 'öaw
^ fiftnciDm uni) n'^en : ©obero eben bc
tì)cn Jtgurcn in Dmcn 23aumm/ obfon^ ^ '
i ^ Z ^ f J l ^'^"rc ^ ^^^^ i» vìridi miper qu^ cortice fam
3. mJd)iCi)Cm ejrcnipcf m Denen vkt kt^^ Carmma defcrini] ^
tcit J a o c g ang t r i betet oift aHegiitcn
f m ^c a d e^u ©ann nun bie (^rfa^runa bficuaer / bnfi
.Tn Ä n t in feiner Äräutcc^ Ana omic bin
fin Partner 3U'2iu|rpui-9 ftd) bnrcf) einen unb wieba-lehret ; S o ift e i fein Sßunber /
¡Ool^auec Sucfeen^i^olebabefpaiien fafTen/ ba§ e n b Ä b S i q e l u & a b e n SiieSb^-/
inemetii^sertefben einCrucfix mi i bem S u d ) , fo e^cni i l e n ä i e i n a l l S r?et nS> fi^
£aben H unb unten brei) giàgcf gfunben nb icö im e t S n S e X ?
^ a ei ju etieöen i|i. ©aö SweiKf ift j u ein ©ieb am ©alacn mit ber ßeiter in cineiii
/ afiroogiei^ Oec.ilAnl y/i. o é f .ooo.mb in ©enne.
J e r ®e|ìalt ein groiic« Sreu? in einem marcf eine iian^e L S , " S f e ?
i)0[i} / neb^ einem unformiicfeen « i f b unb in einem S i L s a u m K w S f S n /
b u Mcyai l^p c aObicrin ber xr.Xiifo 4. »u finben tinb. fflaö e« aber mif
Num vi^ä" crfebcn unb affo in bem r J / l ben figunrtm I j i ri n por e m « e S
' ^ ^ e t t ^ i p i ^ f t t l i i t ^ u n b a n b c m m r m Kraueet i t . 7 7
X V Kapitel
©Ott
« B o n b f i t t g i i D I » © c l M t r . u n b a i i b c r a r a r e n
^ x m u t r u
Ì .
cis \m\)v (fi / t)a0 d n Mak^
barifc^Cr Philofophus in fcht JJC^
nauec ^ c t v adnms Der fubimOcn
il)flart^e / ivfe man fd}vcibn / t)on Den @in=»
tim foiuiueu i\i / fo folte mein ftcf) tx)oi)f
fürchten üon Derfciben üief j u rci)re!ben* ^ilU
Idn wir tvoiien unö ri> ^^eit Darinnen nicfcf
m i e f f c n / fonDeni nur Daejcnt^e/ mi^curiofe
gcute brà Dai)i'c Daran in ad)t genom*
men baben / aiibicr aniiet)cn. giun pUc^t
man p a r im^mmn nur einer herbJì;
SENSITIVA oDer MIMOSE ju gcDeucfen/
allein eö bejeugcn Die 3nDiani|®eScribenten/
Dag unter DicRm Diabme unD (iiiKnfci}afff
mfci)teDene ipiianijen flehen ; mc Dann Der
IXodnfott in Der ^itiorircl)ert lòt^
fcpr«bwng bcc 2 tnt iUcnOi rul e n Derfllben
tvobl Drei)eriei? iSat rung im x i . cap. p. 182,
mit foi^enDen Korten befttreibet : 3 n Der
Snful Zaba^o bat c6 eine 2(rr etncö imnteri
grunenoen ^mtt^ / tveiifee^ noc5 Dabei)
fui)[enDunD empfinDlicf) e^wd c b f e r
obngefebr anDertbalb ©c^tibe bocft. D e r
©tengel ift mit einer grolfen ?Ölc\w Siatter
umgeben/ Die einee guten @cf)ubc0lang/
Drei) J ing e r breit / fa\i wie Die iöiätter Deö
tjai)ren^5vraute geferbt / unD an Den «nDen
von grüner Jarbt finD/Die mit Hmcnbvm
ncn unD rotben Xüprtcfn befprenget ifL Sur
Seit Der ^tùdjtc ivad)(It mitten an Die(er
^PffaniKeme runDe iSfume/ am üieieniöiat^
tecn beiiebenD/ auff eben Die mi f c / wie
^c ^ingcl^^fum. 5iber )te i)abm eine ^eile
UiioU^rti'i'c unD einen fef)r guten ©erucfe /
wann man fic begrciffet. ©ieie ^PHanije i|i
von 5iatur alfo befcbatfen / Daß wo lemauD
von iören iölätternabbricht/ oDer|te mit
unD Uc anDcre Silatter auff Die ^rDe faileit
latTet/ a(6 wann f iemi tDen^iJen ware^e^
tretten worDen ; unD nacf)Dem man vieio&ec
wenig iölattec abgebcocijen / braucfjer f k
aucö mei)r ©Der weniger §eit / btfs fie m
wieDer auffricbtet. wacfefet eine Dcrgfet^
eben in Der Swfnl Madagafcar, welche Die
©nwobnec^e/w, Dae ift/m^ta\xt/mU
cbeeieinßebeni)at/ nennen. 2tber e^iflntAt
Diejenige ä r t / weldje in De6 Äönigu^töarreit
Au ^pariö ge|ei)en wiro / Dann Diefe bat viei
fieniere ®(atter/ weidje weDermi i iüpf f icm
befprengt/ nöc^^eferbc finD: unDwagnocft
met)i* ift/ fo tragt fie aucft feine »fumen^
g u Dem/wann man ti)ce ^ idt tec benihret /
fojteben lief) Dicfefbe in einanDer unD tbun
fict) äufammen ; ©a bergegenDie ^flange/
fo Wir bcfcbi-eiber) / Die ibVige vón ficfe unD
a u f f Die ifrDe wirf f t . man fielet mcb m c
anDere5(rt Der iebenDen unDfiiWenDenO^tian^
Uen in anDern 3nfulen/ weici^e l^ocft wäcftfee
^uwdfen afó ein @fauDe/unD ijat viel Heine
2(ejte/welche aflejeit mit einer SWenge Idna^
licörerunD fcbmalec SJidttec belaDen/ weh
d)e jur Sie^cn^Seit mit fonDerIicf)en fieinen
verguiDeten « lumlei n géjieret/ fo alei Heine
©terne fd)eineit^ 5(ber Daö äilerfeitlamfte
unD verwanDerlid)fie an Diefer5)(ianiie/weei^
wegen fie aucf) f)od) geac()tet wirD/i(l / Dag
t u V f o b a l D man fie angrdf fen Witt/ibre
i ö i a t r e c ä u f i d ) jie^et/ UnD unter Die «eine
gweige einfriimmet / gleici) aiß waren fie
verweicfet unD folcöe bernacö von neuem wie^
Der ausbreitet / wann man &ie6anDAMfic&
aicbct. gtiid)e nennen Diefe ^Pfiani^ ^eufcfi.
« r a u t / weilen lief;gleidjfam eri&net unD
iS B hicöc
i"
ÌÀ
u.
-ì: I
/