
•I t
1
li"
178 © f l ^ I X mpM.
^pmpatöetifcOc ^ n l m nsirD aber
tìlfo gemactt : m a n nimmt ju (JnDe M
j u i i i üDfr 5(nfnnA océ Augufti, miniid) vocm
CicigDnnc imi^cwcnifi / fomcltoonbcrn^iò^
mifdjcn iSi t r iol / alò m a n miil/ l^ìfct roicl)ea
in ® rtffer ;iergct)cn/ Diirju Daé Sie^cnivafier
ìiaé bfße tfi ; ^nc6^em fikrirt mon folci)
SBaffcr Durtöcin eefcfcpopptcr/Docaufffeèci
n i n n e n é ^ B a f r c r a b e t c ì n S e u e i ' / Damit eé
teri'aucöc/ t m mot ten Dacauff tini'fi itinn
c m ^ o t m Den S^itciol alé fkine (Steimim
in Der Wütificn Quiucii garbc lte.qcn/tt?fIdjeé
nma alé&cnn anDi^ ©onuc ffi^^t/ Damit etf
fi(i) caicüiite miD tDCig iwDc. ?Diit biefer
dillblution, coaguht ion imD caicination W»
fntjret m a u jn Drepm malen / Damit Dictii»
jöcufr^atft Dcé aSitfioié Delio natiìriicfecr tvec»
ì>c. 9ìac6 Dtefem a/Ien ff(jet m a n eé an Die
©onncn^ipi^e/ Damit Der iSitcìci iJOllenDé
caicinuct uuD geblct(ti€t tüetDc.
linD Diefié nennet man Daé efnfacßc {x)m*
patl)itifct)c ^^ulDec / ti?enn man aitx Mi
coiDponiric baben miii/ iinit ma n fiali) fo m i
tocn Dem auffDaé fubtticft pultterijicten Gumn
ù tragant ODeCArabico Dar JU.
©iefe^ nmnDer&ate ^(ht t man an
einein trucfnen Dt t c in einem (Biaft ou(f/
weil Die gertngftc JcucDtigeeit folcj) ^ n l m
ft?ieDer j u Wtviol machen trftrDe ; ^tlicße
»on Diefen curiofis brauctien Daé 2Jitrioi/ tt>ic
<é a u é Dcv 5ipoi6ecfc fònunt / nnD DefìnDt n eó
inDeffcn ebenfalls gut.
g j l a n Dai-ff Daé 93itrioI nicßt mit einem
gjicflcr anrùbr cn/nj enn man folcb jyinpatix»
iifcS ipuluer prspariret. ©oicDcé gcfctiic&t
nicèt aué einem SlberAfatiben / njie etlictìe
flud UntDiffenbeit DatJoc f)alten troKen/ fon«
iiern m é fim&erbacen Urfacben / eé flcfcbicDt
tìciniict) Darum / iDeii Die Spiritus aué Dem
^ i t r t o i alfo feiner fliicOtißen ©eifterctien
irùtDe betäubet trcrDcn/in rvelciìcm Doc^fcinc
i n c i ( i e ^ r a f f t b e j ì e f ) e t
S)icfeé q^uifeer nun ({renet man nicèt in
^ic®unDe/fonDern auftDicSdnmanD/ oDcr
licn S>cgenj wo ^ l u t unD Daran flebt/
t n a u bàit nur Die SBunDe mit einem reinen
2öcl)ciäen fein ;iu^eDeciit/ binDet foicbeé t^ß»
(ic^aüff/unDflreuetöUtfDie£ßilaifrtc/ forni
t e i ® f ieben bicibt/auff^ neue mieDer ein
m n ^ ^ »on folcftem ^pultjer / iiuD Damit fäft«
m man fort/ bié jur tjoil^ommenen Teilung.
ifi Darbet) j n beoba^jtcn/ Daß man Die
SSinDe/ oDer Da« i i i l w Daran Daß SBiutunD
^ n ! t ) i r fkUt f ntd&i a n einen marme o Or t
t r i n g - t / meilfonft eine (^ni,^ünDun0!n Der
¡JBuuDc entfieben irurDe / muß affo Der De i
äu f a i t necD äu if a rm fet;n.
© i e f e ö q p u lw ftilletDaéJôiut/ Diegàiîib
©cîjmcrçea / unD lìnDett inéacmein alle
©cbmcrocn/ (ìe mô^en anginem O r t Deé Ceú
bcé|icí)ftnDen/ too (te ivoílen.
CJiicbt Dag man Daá ípulber auflF Daé
©lu'D / fonDern auff Daé SSlnt/ fo fieraué ge»
m^nx I uuD in Die CcíniuanD gcTOícCcltíft/
fírenet.
íDíc i)cn Dem ©ebtauc6 foícbcé ^uítoers
DaónuífíeiviiTcn/ fagen/ hagmanman^^
maíz nacöDer mancfierlei; -ïBcfcfjaffenbeitDec
SSuaDc/ DenDrt/Daman foicbeSöinDe
ícgte/ DcránDern mñflc ; ©cnn wenn man
Ôtofie toerlpôfirct / miìffe m a n folcbe an
einen tù^len O r t bringen. íffier nun Clug
ift/ mitD fcbon fiten/ mi Darbci) 311 íí)un/ ol)»
ne Daß m a n nufîretc UmftánDc bier anjufót)*
ten n ô i ^ y fiat.
3c6 u>ííl nur Dicfc« nocß anföbre n / ivaö
Der bertibmtc Pater Lana, fe einer ron Den
ttcfflicbfîm Phiîofophis nnlerer gcit gemei
fm/rnic auá (einem berriic6cn!JBaifc/foDctt
Xitnl Magifterium art is& n a tur e bat / ^U fe*
ben/ Dag er nemíicb fîcb roící>eé fijmpaiijeti.
fcben mi t guíem 0iuçen beDienct/
UiîD Dag roeDer in Der nur gemclDten Preparation
nocb ©ebfai icônjaé Síbergíííubi:c{}eé
trate/nocí) treniger aber ein p a a um mit Dem
bòfcn SdnD/HUD Die SJiaiur bier alíeíne Duri^
Die flibtííen effluvia r omS i t r í o ! i^rc ìàùr #
cEuHgÇabe/ trcícbc Die mcdi a a e ent i a traten/
Dutíb m i m folcbc wunDcrbare gefc6à*
ì)t/ unD Die SBunDe unD Der 25itríoI affo per
contadtum Phyiìcum einanDer berûl)reten ;
Propterca , cum vis hujus medicamenti
omnis Cta fit in parcibus volatilibus feu
effluvíis ipf ius vitrioli (nequc ulla intcrc
e d i t i ù p c r i l i t i o , aut p a r t u m cumditmone)
cjus prícparat íonem ôc u fum h o c loco
deícribere opportuum exiftìmavi, qux
ego ipfe mulcones ccrtiífimis cxperiment
i s c o m p r o b a v i . Lana d emo t u traniplant.
l i b . i . a r t i f . n .
SSon btt Cura magneticâîscr.SÔUtÎÎïCK
Durci) Die © a l b e / fo m a n nennet
I P a f f c n ^ e ^ l b « »
í ^ S c f e (Saíbe trfrD anft Den Segen oDer
• ^ ' D a é ®ífen/ fo Die !S5unDe geinacbeí/ appiicirer/
unD curiret Den «patientcn / ivenn er
aucb ferne Daron ifí/ oi)ne Daß manií>n feíjen
batti.
Uber Dicfc ©a lbe fiat eé imme r beffiige«
g a n d gegeben/ man ^at faumjemabiöübcr
une @ac$e mi t mcíirercr^efftigmt fireiten
feîjen I a í é feon beiî Phyf idsöber biefer mu*
Derbaren aefcbeben. Da Denn Dai bei)
Dicfeö abaune^mengctt)ef?n/ Dag Die Phiiofopili
1 7 9
phi chm fo mi (6aiic aM Phlegma bei;\iú)
mht ift oatbci; Dicf^é j u mvitai/
Dag Dierenigcn/foinDiefem ©treit baégtofte
iSdaul gefcabt/ am aiicrmenigften Tal}ig ge^
luefen/ m recite ^Pfloctgen su trcften. 3a
enMidO/ i^l^»«) ^e g i c r b e Dabm
leiten liclfe / Die jcnige/ fo bon Duier 93]aieric
ficfcbrieben / rec[;t in Siugenicbein ju ncDmen/
fo babe ic^ Diefeé Datbei) angemetcfet / Dag
Die / fo Daé meifíc ©efcbrei) gana(í}í / foícbe
Ccuíe getrefcn / Denen Me ^cbrc ron Denen
atomis ganß «nbeeanOt getrefui; eé
einmal getrlg I Dag ofene Diefc m a n uicbíé/
t r a é i n Der «natur rerborgcn/ oDern^unDer^
f i i m / recbt n5itD rcrficl)en tonnen / m\i Die
atomi eben Die eieiaen unlicOtbaren agenta
fe^n/ Duri?6n)cl(í)C Die Slam ißre 2öunDer
^"@lnfgtf)abenroröegcben/Dag Dtefe (£ur/
irelcöe an ficft feibfien t r a t j r / uuD n icbnu blof.
fer @ínbííDung bcfíebet/ eine pure í^Burctung
Der Snatur fet). SinDere ^aben ^^ Hi n leur«
fei ämjefcbtieben: -UnD^at ftcbtroöldnunD
anDcrer gefunDen/ Der gar fotveit gegangen/
«nDfolcbee'öor eineSitrögei-ci) au^iQtml
iinD gefageti Dag Dutcft ü^íuci nt^maiß
íemiinD fep curiret mxm. Ftancifcus ßaconus
(lani^lec in ^ngeianD / Heimonuus
iinDGodeniu&reDen von Dicfet ©albe / alé
m \ einer ©acbe/ fo a n gc^ felber ron S^íaínr
^^ ® ann aber Der Pater u n a Dicfer ©aibe
(¡mau nacODcnctet/ Deren compoiicioa erauö
|emFr.Baconecríet)let/ fageter/ Dag man
Die t)ctrUd)e SöftrcEung Diefer ©albe DurcO
Cte effluviaDeracomorum,wcícíjcftcí)ron fol#
eben fpirituofen nuD Ictföi Durd^oänn'ff'enDfn
insredientien/Darauf Die ^aifen^íoaíbcge.
machet ift/ abfonDerltcb k m ettíñren rónnc.
UnD menn ja uñé ettpaé rcrbiícftttg Dabei)
^orfommen folte / fo iríUDe eé oöiie gtreiffel
Die arolTc (Ent fernung fci)n / irelcbesTPifcbcn
I»em ®egen / auf mclcijen m a n Die
©albefcbmieret/ uuD Demipacienten/ iodo»
Durcbae^eiUttrörDe/ liefe begnDet. ^^betDieftén)
irDníc6t ^ící Sf^rtcbbíncTené braueben;
Denn fmb Die ® e i n f í ó c r c / fo in Srancfreicö
biüben / unD Der SBein / Den m a n m Xeutfcß.
lanp im gelier bat / nicöt ireit gnug ron em;
anbec? 3nDc(fcntt)eigmanDocb I Dag Diefc
® e i n e aufffí6(Tig «JerDcn / trenn Der SBcin
Dort bl®ei.
Si enim aliquid obftaret , quo minus reduci
poflint ad effluvia & corum motuum permixtionem
&c. máxime obftarc vidcretur ingensdiftantia,
qus aliquando interccdit inter
vinum,e.g. cftervefcens jnGerraania,dtira
uva florent in Gallia. De mot u tranipirat.
Li.c.2.prop.i2,.p.7o.
UtlD Pater Lana ift fO iretti^ «mb Dícfc
y . M ,
d i i h n z beeömmert/Dagerfafiiriiligfc&cinct
3u glauben / Dag Dieie effiuvia ber marcrix
fubtuis |tcb gar big an Die ©terne crí)ebctt
iòunten; 3acrfageínoc6lrcitcr/^alì trenn
Die a t omi , fo rou Der (Sr^fugel aufffteigen/
nicbi big a n Die © t e r n e teícben/ unD ron Dar/
r o n Den © t eme n big auff Die ^ tDc / alé tríe
Durd) einen fteten fluxum unD rcfluxum be«
treget n)urDen/fetnc naí íu1icbe©tmemf4)af ft
jnìifcben Rimmel unD (EiDen íei;n fòtmc.
Idem ibidem propof. 44. p.ój .
0 i a ( 6 Diefem irirD man fìcO nicbt entge*
genfci)nIajTcn / ^etici)tein5nnel)mcn/ iric
DicfenjunDerfame ©albe gemac^ct trcrDe;
folcbc fielet in Deé Bapciftae Porra: Magia naturali
nb.8. cap. 1 i . Der Deflen íínDung Dem
ParaceiCo jufdbretbct/trelcfic (icli^nDctih Dein
J r a c t a t de unguento armario GocJcnii,t\)ei«
cbcr faget/ Dag Der Paracdius Dieicé ©clKum
mìéjut; ^ol l fommení í c i t gcbraait/abcr nicbt
erfunDen t)abe. Francifcns Baeonus , Der
©nglifcbe é^anCícr/bat Dcffcn compoiition t«
fylva lylvarum cent. X. n, 99«. J)cr Pater
Lana, ein 3 c fui t c / í)atDeé Baeonis rdueaué»
gefcbrieben/ unDinDaé anDeve Volumen fei»
ner Piiiioíophiae eingebracht/ unD (jiet i(l cé/
trie eé Der Gocienìus bcfcbreibet :
Recipe usnese concreca: in calvaria flrang
u l a t i uncias duaSj
MuiTii^ ianguinis humanifinguLunciam
fcmis.
L u m b r i c o r um terreftrium aqua vel vino
l o t o r um cxficcarorum une. ¡¡S.
Adipis h uma n i uncias ij.
Adipis urs, verris aprugni aa. unc i a s i o L
ccrebinth. a rachmas ij.
©olcbe ®ingc menget man in einem ^ b u
fei untereinanDer / unD iiebt folcbe compoHtion
in einem langen engen ©lafe auff Slan
fotte eé aber/ man Die © o n n e in Der Söa agc
ift/macbcn.
?!}tnnfíecfcítnfo[c6e©a[bc Daé 5ífcn/rt)
Díe2BnnDe gemacßet/ Uícnn maneé fcabnt
tan! ober a u ^ eiií anDeré/fo m a n juror facete
in Die 5öunDe tmicbt/ unD laffeteé alfo Daá
^ i u t unD Die fpiritus animales inftcb jíeben-
Die SönnDe tráí'cbct man atte Sììorgcn mit
Deé cpatientcrt Uri n / oDcr mi t rccbt reinem
®a(Ter auó/ unD nacßDem man (te rcdjt reítt
gemacht/ rcrbinDet man (te mi t einer treiffen
unD reinen SSinDe. 3e gefcí)írínDer man
nun Die§eiíungbef5rDetntuiií/jc òffter m u f t
man Daé ®tfen einfcbmieren/ m aber nicbt;
Idflet man folc^cé nur ein* ober j t rer läge
unangeriíBreí/ Gocienius faget / Dag Dieftá
[ 3 «íní
'i f ^
1
l ! t
•i'iv ^
i
•I-,;... : ! •
•I'"" . ; r 1
1; • 1