
> ì
I ) :
r»
K ö © f l g ^ V I I . ffapttel
^acf>im 55cttcr/ io w m fcincéSudíí
tìntcrbcm títul : Phyfica fubtc«ranca. fcl)c
U x i m t tfi / fdsrdbct t>m bcc Siuflifiöu»3
fcatr ®itícnmíim/ ober
edittabcn/ ul?cíí?cner$''®nibm/ alöDon
einereaific/ bavùbcrmfeiniScmci^ nteßc
aafcrbern/ imbítíaufní^t^ ml)v bebaut/
(ilébicícísuerHavcn/ aufroaeSIrtftci) W t
(rauben, guni ginfang fagei er / ba^ bic
Atomi, fo tíon bmcn Sieralfen au« bcnen
íScri3\t)cr*í'en auftícigcn / öiei rubtíícr unb
bún.íer eben an Dem aufíerfíen ber (Erben/
alémberíicffc/ wcíífold^ ©imííe kurcfefö
>)íeí nad)eínanoer folgenbe ííeine k^éá^ag^^n/
Mburt^brín^enmiitíen/imb m cíe ítem
ble $oí)e íjeraué fonnnen / auf ben Soben
baé (Bróbcfíe líesenlícfíen Unb biefeé ÍU bie
Ilifaítíe / warum n-an / jeíieffcr man grabet/
je ff ard ere unb rcic^cre Síbcrn m ^ foKt en on-^
flcnefinten iíaimen/ ber benen gJíenfcften foíd)e
Sreubem.:cífet/ f inm/ barbci)er noc^bíefeé
tenseí / foníétaüébfr^2ííf)t3ulaffcn/ bai
bte í^uniíc fícíé eineríei) ' M unb Drbnung m
í{)rcr f^una bem Centro, big ju bem
¿UlTfl'ftcn bcf íSrí-e Caíten. Ejusmodi vapores
ccrtuin ordincm in motu fuo a
centro ad circumferentìam terrx obfervanr,
^
Unbínfüííienbemffa^rfcl m-^Uié^t er bfe
unttmbenbe ober Cìrcuiar jgewegan^bcé
ec^irabené/ ober ber aSerg^.Sunfie/mit be^.
ncn / wúúH bif m Smcré ì>on ber Wia^^
u m / foìn bem Soiben m baé oberile :^t)eíí
m relnié tre^I^i/ unb ba§ bie 9iòi)rcn/ fo
foíí^e umrreiben/ tem Seimin ber Kolben
dcíc^ waren.
ílnb ba^ur^ tTeííet eri)or/atifit»aö Sírtfo^
V^e X^ñntlc/ wúájC am ber i:íeffe berí^Lt"-
(ginibeníjeriíor í o ,í i men / wícber baínn burc^
einen ímmeriMbrenbcn Uinírteb ^ebrac^t
Uíir^ení pí^rpctua natura-circulatio. Bcckcr
phvíic áibtcrranealib.i. SciíV. i.c.íí-p.p/.pX.
Parer Tv ikovvski ein 3ffuíte m ^oWen/fC'/
ftetau^bríiflid)/ wenn mangujeberjeíí
xin íícíneé@ewoícfe an einem'Orre ^tmviv
föurbe/ eécíneaenjifíe§ín^eiaungware/ba^
er mtatí ober ín fiA t)(cíte. Unb feilet
no4) mefir barluz \mn man Un SWonat
§lrrtíi unb ^ a j o bn) ber @onnen Síufgang
einige 'X>míic auf einem ©eburge in m t
neínne/ roíd)eéeinSíic^enfen/baSQuerfíib
ber bat'unter íáge : Metalli mtraterram
fignum eft , íiloco nébula incumbatorl
duiarie - - - - ín Aprili Òc Ma jo, fcrens
CCEIO vapores in montibus íub auroram
inílarnebuk indicium íunt mercuni
Philos.curioraTom.7.Sca.S.c.í.p.TO.
M. BoyiG gibt níííí aí'emíu / baf íDúnffc
m v ' m gitárubm M fingen/ fonbernei:
Qweiffel m eben ber Urra<5e ber Agncou
Siefen unter biejenigen ^ennseidicn m i } m
bener et?egcaeWct/ bag ber ©4)nee ft baiö
\>on foI^enSergen/ wo SScrrt'.^bern ¿u ftn*
ben/gicnge/iaau(^ bicfe^scf<^el}c/ m n m
einmal}! bafcinftele / e^ wdrc bann / m
Seifen unb 6teme im 2Bcge lägen / welche bie
cxhaiationes aKeuifeten unbtjerbinberten/
baffolibe m(tt gcrabe über fi4)(ieiöen,mfii6^
^^"¿^muf/Taget er / ni^tatiein®unfiober
©(^waben iiber ben er§-/@rubin/ fonbem
aui{)einearofTeX)i?c in bcriSrbefccn/ fofie
in bie $öfce treibet/ benn tion benm/ fo
eie ioiaucr ect ioauuiv / íü um vn» iü^
t e n / g a r o f p i^on einer©oib-^Jarbe/ fo »m
ber Srftlft ber 55frg^.2>ímffeí)erfommen/
bebecfct werben. Folia arborum,
f^pais aureo colore obduda inveniri ab
aurifodinarum exhalationibus metallicis.
Boyle detemper. fubterran. región, p.itf.
©araué fon man begreifen/ warumbic
SBÍmfdjeírut^e auf©<^ad)íe/ auf C^ubeny
auf^djáee/foitian in berSrbent^erborge»/
fc&Iflqen/weiletgeroif/ wie Eduard
Brown feibfi erfahren / m baDo^benfo
wofil ©ùnfie aufzeigen / t)on
Oueííenunb(Jr^^Sruben. ®ie(frbe/ wci^
Ae man wieber in m io4) gecijan / baciti
man einen í5<^a§ bcvfìt^et/wirb ntc^t wiebet
aifo oroentlict) gef:^ùttet / alé eé gut»or n^«
ber ^ a t u r gewefen / unb burt^ biefe gerrut^
tunawitb tiebxi íod^erír/ unb i?erurfii4)et/
bag bie íDímfíe ba^er ^íeí Ijáuffigcr tjertjor
kommen/weil ttc einen t)íel (eicfttern ©ur i «
gangfinben.
UnfernSoftaten feWet eö anbiefer ffrfaij^
rungníí^t/ unb wiflen f^ebicfe Phyficaingac
fein. ©fttnfaumfmbfiesuijbrenSJirtfiennt
bie Quartiere gefommen/ fo unterialfen fic
nid)t/ m / wcnneé gereiffet / ober/in e4»nec
gefallen / in benen ©árten / an R u f e r n / naé
benen Orten/worauff weber ©c^nee no<&
sKetffiieget/ wol)! um^uWen/ weil fíegan$
gewig feon/bafbíeerbe nur neulich b a a u f p
wublet/ unbbaf ber ®irtl) m a m «cjìba^
reffemfeifct/weílbíe ®unffe
i m ^ f Z S n ^ ^ Ä n bjrff a b e Ä
itencren / bag wann biefe Cocfeer mttjautec
fUbern l e i t e n / ober einem anbern 2Ketail
angefftllct waren / befwegen bie antenrr^
bif|fn®önfic m^tburibbàmpffen fonmen/
benn biefe ©ámpfe büríí> bie iTíet^e b i w
gen/ unbfeíbeauéalienDrtm &eraXctalíen
ßauffigauffieDem
^ ù n f d ^ d m t ^ e . tf y
s!Tianmu§i)ierbet)WoI)imerifen/waéber fiifonfifolt^eDcffnungenbaibmfopffert''
gelefcrte M . Boyie an felbfiwafir befunben/ wiirben. Rcchcrchc de la vcritélibr. i. c. 3.
bag bte®ltnffe unb exhalatioHcs vertical, bai p'
iff/gerabeinbte^éfjeaufffeigen/wennrtenur ^m t O U r f l
nid)tan einenSteinoberjelfen fté ffoifen/ . k ^
ba bicfé efflavia ber atomorum niét bur<b'^ ©^iwieiwelt aué b m
bringenfonnen : ouod direna calidorum « ^Aì ? ^^
• r r^ ¡^^..Ai.. r^.t warum bre 23unfc^eirutf;e nufbie
effluviorum afcenfio impedita fuer t per ^)ietaiiemanémaMmif fbl(ber®ewaltfd>(d^
obftacula rupium, aut aliorum lapidum, get/baffie auc^lbaritber^jSiftcfen gefet/weii
^u^ penetrare effluvia non poterunc. Boy- mf bo(| bei) benctt Quellen^/SIbern nieèt
le de Temperie fubterr. reg. p. 16. f(Ì)ie^et ?
®iefe gieió ùber fieigenbe SSiWcgung SÌ n f iVo r f * '
ber 95erg'.®iinfie wirffì be^wegen ben mo- ^
o i r p r VefTcnSw^ nm»w.S5t tnf ì (n/ l ede r e fiííjig uni» trotfm
MI / « t f b e S f l ^ ^ ^ ^ ^ ^e r r Bovi, gai-woDI anymiciv
ärtfi / bag ber SBinifci ber SibtDeiéuna ne Atomi eben bag / waé bue Jctici- tljun
" S b c r W i b ^ S l e ^ ^ »»ftp"«-, ©i« i^n'nsfn ¿ffnm unb bcu.
" Ä K & c r i W f o ^ ^ ^ ^ ^ fö íí'^»ro/ >t)íe ein Mfernfe ¿(ti/ fo an«
' • " ¿ í r X a n f c í r r « ^ ^ MC
geulen / eineoen/ meioer/ uno oicie roun^ Atortiorum anuafam fccíráffthtín «ifír i
fa^tür burcège|enb0 ntc^t metír^até einen
MceKanifmum ^abe.
ftbermat)! bie l lrfa^e
Unb ba fteljet man
/ warum bie SBim^
d;et/ ben íc&bíefer^emc^t berauben barffÍ
ber berühmte BaniiusValcntinus.
@ewig/faget e r / eítranfpinret bieí^ nírfjtfofíarif/baf e l Ä b e .
.. meßr bíeSeu<í)tigf ert/ bur^ bie unftd)!^bait §(bfonberli<^ melbet er im 29. ümtd/ bat
„©c^weigßc^r ber ^Putó^abem unb ber wenn bie ©ímfíe wieber fc^werer würben/
. S^flut / mö bur<6 Uc m ^ m unb wieber in bie ©(^ádjte aunrtf fefereten/
„nungen? la bic bagearbeitetwörbe/feinSD?enfd)mberSBeit
»erlefc^en
CU 5j
•• • ! i'
J • 'M ,
, , I
Ì I
••• J r ;
' M l i
if,
•••••H l'i ,