l i
I ;
Í
1 7 8 V l y f s i s A l c î r o u a n d i
Dsrßenius dumvigentintimar humidkates fluxum quemcunque , fiuèalbum, fiuè purulenti;
Dendrologia Lib. I,
/•»¿p/rfWftf fiuèfaneuineumemendar,grumofquèfanguineospercontufionem , j , 1 vr- . - »
foras,atq;propcllitJdemq;pr^ftaredicúur aqua per alembiciimcGlandibusipÌ^^^
fìillata, &propt c r c àprode f t vt r aq; i f t a rumaqua rumiminundo , & putrefccm
« o r i , Kcmcdiumq; afferc Phthifi incipienti ; Puniiura; fiinilitcr lateris magno cfì
menro ; vlcerara fanat inte r ina ; conrrà calculum l umb o r um, & vclìcx conduci
teoiis, applicita memb r o alicui inflammato valenter réfrigérât ; antiqua demuni
rum vicera lotionibus fanat iteraris. Glandes ipi"^ folirariè accepta q u o q u e modo
ToJaChoul inantur ,veneni s r e f i f tunt , lumbr i cosne c ant , & expelluiu , v r i n amc i e n t , calcu;.
de ^,vitr. f r angunt , & maximè puluis c a r um, flatus quamuis tantifper excitent, ftrangurii
htß.
I» Herbario
ht.
Ofuald.
er otl.defig'
rer. int.
dentur;fluxusfiftunrmuliebres;cortcxq;earumparticulariterÌn a q u í , & aceto
co¿í:us,&emplaftratusignifacromedetur;carumq ; c apul a , f e ù calix griccèo«»;
adftringit va l ent e r , & dentes commotos in vini rubri de coi ìo per collucionem fir
Pr«di¡rtas Quercuum vires hoc carmine Durantes cxprelTìt
Dejiccat ^luercits rennt» , miauitque Lapillos,
Aßringit, c oh the t que vteri muliebri a, & alba.
Pro fluiti A , & pallet contraje veneuA , febrefj^
Teflifems : fiflit iecoris fluxufjj, leuatqu}
Ven trie nil ardores , fc die i que v leer a fanat :
Sanguini & eie¿ío, dyfentericifque medetur,
Caliaeifj, ßmul : Glandes genitalia fanant
Vlcera, & •vrinam emittunt proßtntque veneno
Morfibns infeclis : ßmul inflammataque mulcent
Partes ramen Quercuum fimilitudines rerum varias gerentes pcculiariter vair
prsefignatos tolleudos mo r b o s , vt Radix ferpentiformisjqua^laiite d e c o d a , veli
ftantiá extrinfecè adhibira ferpenrura icìibus venenofís fuccurrit; ita etiam Gland
nitalium morbos curaiidos reípiciunt, immò capita ferpencum dum xmulantur
d ß' t> u- / - t a I i a eorundemvulne r a innocua r eddunt; bine Tragus Botanicusprxclarusdocii:
t J ti-ì trí»ní>n-n-íc in i im nriKnc Tilt iV>rrMor>rikii c r»^ T^AI ìAt ÌÌMÒ Atiomi
/.3.C.7O. qui à venenatis animantibus, aut ferpentibus mor i i , vel ititi fue r int , fiuè etiam
numiliorumquomodocunqjhauieriatvelcanrharidas f ump f e r i n t , itauc fangiir
mingant docuit inquam bibere Glandes in puluerem redailas, vt fanentur, nam limedium
venena expugnar, & tollit, tarn per vrinam earn protrudcndo,quàra pc;
modos expulfionis commodiores. Virimas Quercuum reliquias fi quis feâeturc:
nesfcilicct,atq;cinerem, vires medicas non módicas in illisinueniet .-nácnrbo:
neus cumr a e l l e t r i tus c a rbunculumcur a r e egr egi èdi c i tur , e iufdcm quoque ere:
Q^ercusoprimos ciñeres à chymi c i sdui tuPl ini j obferuatos in Salem virtuoíií
coire certum e f t , nam apud Plinium legimus .Sjiercus optima, z/t quxper fe cm>
Lib.i \ ¡.gyg r¿¿¿¡it. Ex eo itaqj concinnar i poterunt opt ima , & efficaci lían a i:
dia corroborantia partes intimas noftri corporis , & illas per exprefuonem quK
a b i n f a r û u maligno liberanria ; remanent modo remedia confideranda, qux peie
x G a l l a , Vi f c o ,Po l y p o d i o , alijïqifimilibus confiderabilioribus adnafcentijs;'
primo veniunt infpicienda: Gallff, q u x cum acquali pondere lini feminis dolorcsc:
eis íedant ex Plinio, quoniam fecundum Dioicoridem ha: debeant dupliciter coi:;
r i , earum quoq,- vires mcdicx diiplicem infpeiftionem requirunt, fic enim Dioici
fcribit. Omphacitis paru a quidem ,fed tuberofa ,folida , ¿f »nilofor amine pernii'
ra plana, leuis, perforât a 5 eligi debet omphacitis, qu£ efficaci or eß, ér vtrifq;
hementer adfiringens} trit.t excrefcentias incarne yßuxionesgingiuarum ^é"-'"^'
cris exnlcerationem cohibent -, nucleuscauernis dentium inditus doloremßdat^acar
boni bus donee igneflagrent, & vino^ aut aceto , aut acid a muri a extinclx
fupprimunt. Decoclum qutbtts inßdere ex pe dit efficax eß contra vu I te a s procidcnlixienej^^
. Capillos dénigrant aceto, aut aqua macerati. Di [enter ici s, c&liaci¡'¡¡ '
•vino, aut aqua trit£ conuenienter illinuntur, autbibuntur, cpfonijs addide^'"^
integre in aquapercoqui» in quâ nonnihilexcoquendum eß, quodhts affeBibm^^K.
in fumma his vtendum ad aßriugenda, autßc can da qua opus funt. Lignum if
Plants in Quercubus nafcen^sdecantatiflimum ingentibus, atq; copiofis prxci'-'
yirtutibus;uam fimpliciter collo geAatuii) & digitis circundatum contra morbi H
L.lO. c.ìO.
1 7 p
eivenenatas auras, & proftrationes verior eft Hercules Alexicacu s ; abeius tamen
lutine f r u a u sma x imè cauendum e f t , n e o s int r e t , quia maxirtiopere exitialc^a
Alexi.
uharmacis.
In Enchir.
Med.
Sic mifere affliiius vix tandem ducere prejf»
— Ore potefi animam
Sediliitantum-extrinfccus vfurpa toHdipot e f t , cum humores ex alto cxtrahat di'
ocrat,ciifcuriat,Phymataquc, a u ^ o r cDi o f c o r i d e , p a r ó t i d a s , &coererosabfcefrus cum
refinâ.&ccrâad maturitatem perducat ; cumq; Thur e vlcera vecera, & malignos abfcclTus
molliat, lyenemq; cum Gaga t e lapide, aut c a k e , eifuper impofitum minua f l i -
gui aiitcciufdcm Vifci Quercmi fubftanriain aquâ vita^ bibita peílit febres, & apople
xiam, aut vertiginem, & corporis tumores ^ cum4; Hepaticis fimplicibus fumptö pzx
{eruaràieprâ ; eius pulms fuper ftrumas cum refina, c e r i , & Galbano difcutir puftulas
pannofq>omnis generis diluit ; cuius virtutes lodochus Harchius hifce verfibus e^regiccompcndiauit.
o
Difcutit , emollit , trahit, & tabercuU quoque
Matar at, moles inde licnis abit.
Sic fadàfcabis , & lepra , & lentigine corpus
Fcedatumy nitida contegit inde cute.
^od legis € pereti merbum curare caducum
Viribus occultis creditur eße patens.
Sequitur confideranda JpooVtip/i. id eft Filix Qu c r n e a , polypodium difta , d e qua
herba diccndum vcnit in re medica earn eflfe.qu® ad plures morbos fanandos à medicis,
atq;phariîîacop2ispr£Efcribitur, atq; pa r a tur , &p r x c i p u è a d a f f e a u s melancholicos !
ad morbuincoinitialem ; faporem ipfa proefert pa rum d u l c em, cum fubamaricie tarnen
.aufterirare^; a l iqua , necnon aromaticitate linguam, licèc ignauiter, feriente 5 calefacit,
atq; ßccat, primas quoad qualitates in ordine fecundo,facultatcq; potitur h umo -
res craflbs, lentos, vifcidofq; cergendi, dige r endi . ficcandi, necnon atram b i l em, &
pituium derrahendi,verum imbecilliter;& ideò cum alijs mifcetur medicamentis,iuxtà ^
methodi medendi prxf c r ipt a , cum ilia indigeat magis adiuuantibus, quam corrigentibus;
exhuiusherboeradiceficprincipaiiterfyrupusdePolipodio folutiuus in nof t r o
AntidotarioBonomenfinouiirimodefcriptus,ingredirurq;partiaIiter nobiliora compolita,
vt Catharticum Imperiale, Diacaflîam, Diacatholicon, Di a f e n am, De coi l ioeinEp/
thimiMefuc,&c. Polipodio próxima a c c edi tChamedrys , í e í i Que r cul a , ex
uâfîrSyrupus non infimx eificaciç, ad menftrua p r o u o c a n d a , o b f t r u a i o n e s referan-"^' ^
'as,mternaq; vifcera confortanda defcriptus in Antidotario nof t ro Bononienfi nouiflî- ^
mo. Muicus tandem Quercinus ,p r imò cxilior, & albicans CofmedciE Medicina ad „ p
puluerescyprioscomponendos inferuit, r é f r igé r â t , & adf t r ingi t, digerir, fomnum in, ^ ^
ducit,roborat ventres, p r x c a u e t a b o r t um; Lychenas cfficaciter c u r r a t ; pulmones
réfrigérât .adftringit. digerit, ficcar, abftergit, vulnera glutinat, valet ad tabem, - •
pcaons,&pulaiomsvlcera.&fputacruenta. Ad vulnera pudendorum vlcera, 1 f r •
5c ad vtrunq; muliebre profluuium ; dyfenteriam q u o q u e , & biliofos vomitus tollit • ^ '
coeteralubcncerprcccermittimus,nètxdionimioatficiantur Le(aores,& quia nimis ampia
eit Quercuum t r a t ì a t io, vfum tarnen illarum in cibis pe rue tuf tum, & omninò anti-
?rofcre ' Homme s ialcem, ne in tantâ copia defctìus vllus appareat, brcuilfimè
V S V S I N C I B I S .
COmmuniffimum Antiquiifimarum Gentium v i ñ um fuiííe Glandes conftat apud
omnes ; cum enim Pañis adhuc vfus ignotus effet
Mortales primum ruSiabant pe clor e Glandes y In C. Mario
ttproptereàPlutarchus dicebat Que r cuminr e r Ar b o r e s f y l u e f t r e s f r u f t u s c ò p i a ,&p a g . i ^ ^ .
omtateprxftantiflîmam. l l l a t ame n , v b ime l i o r em, & fapidiorem naturam fortie-
«Lfr.hebat acceptior ; & hinc M. Varro.referente Aulo Gellio in Satyrâ,qua: Trip) dSia-
' ' " ^Cf ibi tur , int e r exquifitos rauItarumpentiumíruítusGIandemlbcricampofiút,
L\ú ~
mmá tolâlIiiiiMIlïMÏÏÏ^