I».! I.
í » il
m'
Í
l ï'
iîi
1:1?;:
filH'
324 Vlyfsis Aldrouandi
Ctfm qua fcecnndi redieruKt muñera rttris
Quia vero fabulantur poeta» pomiferis Arboribus praífc¿lum effe Pomona?Nun
quippè quse dudum ftudiofifllma forec Dendrophila » vt pater ex hoc Ouidij carmiK
eadcn) Pomona in 14. Metam.
Nec fuit Arboreißudiofier alters fcettts,
Hinc non illepidè affeuerari poteritpoma effe ofes, & feù tura Pomend,
POMI PARADISI TERRESTRIS EPITHETA.
Si quidloquendum eft poeticé de hoc pomo, quifquis fuerit frucìus illc, veldt
nere malorum, pyrorum, vel fìcuum, aut aliorura huiufmodi, vt aliqui voluerun::
ludpluribusindigitarifimulj&exornaripoteft epithetis ; namabeffei^ibus habt
quòd mortis fortitor ,fcientiique boni, & mali magifier extiterjt,idcòqi acerbua,
mm, ittfaufium, vetitum, male
Dendrologia Lib. ÎL 325
,usgrafesHiftoncisiIl!S,quipoftenratinoftriEmandaruncàvan)S pariter, atqnè di-
•rüspitrijsftudiofiorumdendrophiIorumproduaioneilIi.iftrionbus,PomanonnuIla
uammaximè celebrata,magnoq; dudu in pretio habita,origincfumpfìiiejvt meiius ìn-
.ocefceretnobis, qua; regiones laudarioribus Mah's feraciores olim cxtiterint, earunlemque
magis inaugefccret fama. Ha; qua: fucrinc facile noici poterirexillorum^
Walorum nominibus, qux Laconica, Delphica, Corinrhiaca, Daca, Peluiìana,Mor-
1Ì2, Camerina , Gra:cula, Amerina, ncc non & Aquiieienfia, &c. ftint appellata. His
;dijcienda funt Tiburtia mala , qua; nofttis temporibus Gallica dicuntur , & qu.-e ìil.
BmparatiónePicenorum malorum pofita , eadem fapiditate fiiperarc perhibenturà
tyrico: Pìcenis cedunt pomis Tyburtia fucco.
•Í- ] fi:
'. '!i'
•Í.Í
iti
,Nü!latamenexmemoratisregionibus,&íiprobitateMalorumconfpicuis,eápea,-
crcpaffe videtur Ouidius dum, licèt in alio fenfu cecincrit in libello de Niue
Poma cadunt menßs non interdiSÌa fecundis
Quorum appofitorura omnium exerapla in epithetorum Viridiario P. Spads leg
IralorumCiJr/9i, pnnoribùsPh^
acianuncupata.MosonidisfummopereThalia, Regifquè Alcinoi fedo
iobilitata,modò VenetiLeonisfub potcftateconftitura , bis fciircctin anno Pomafer
• t f •r- r • • r -r • • t•en dtiii,u fii)c v>t"p-r jEiriarurisnouaftiua»ti.»m»f.u ccederewntill, f ij q11ui dM mtaum elanifiìidtieiiipiLraic:fita PnIdicuitamna uemft ci
funtexpoetisltahscxccrpta. ExLatmisvnusomnesfufficiet, omnmmparad,: ,,„„u,Kárminibus, quandoquidcmStatius¿//.r^dufdemInfula:Pomarianuncu.
veîut m compendium adducens, Melicus lile Poeta Parthcnopoeus, qui neotcria: ^^^^ &Iuuenalis
, ter vndique mirabilis, a:quiuocum hunc, fed certu&mfu inmcferium lufurace '
lo/ep . ap- niseuâ mortis parente modulatuseft.
tj/la Cent,
3. «-55-
Ottid.de^
rem. Am.
lUecehris fallax , vultu formo fa, marito
MALVM quando dedit, tu ne dedit E uà MALVM.
SednePoiriorum Ccmmis atiroque tegantur» -<~Omnia-, Scc.
EpithetismediantibusornacuifolùniIiterariodicatisadHiftoricacitiuseftdciie: fafuistemporibusextitiffcM.Varrofcnptismandauk. NecillisvbereMalorum
dum fimpliciffmia distata. / - . -
H I S T O R I C A
A
Lib.i ^.ca^,
i^'.H.N.
fubindeq; illa perpcndamus in fpecie fumpta, videbimus centena illorú
na, ab eorundcm ledulis plufquam inuentoribus conicruatoribus deriuare. (^,2:
ìj contulerint vtilitatem mundo, id vel ijdem dicant, qui ex tanta malorum varr
firmiratem fuarum fortunarum cognofcunt.Quare vtrum a:terna digni erint nicc;
vtrumfamx perennitatem apudpofterospromeruerint, illud nullo tempore à;
tionis notam fubire pcrmittirur. Nil igitur prêter propter erit hìc,& tanti benefii:^
fa, & vt de tam nobilifruâu quidam exarentur fcim digniora , perfonarahiilor,::i
tifper fuftinere Appiana, nefcia patìo aliquo nocere, Se gloriofuni fibi noníencociüj
ta funt, 2c nobile (queraadmodum Piinius adnotauit) fuerunt inuentum illius Ar?.
Claudia Gente,qui cum Caio Fabio Cenforcreatus totani ex lapide quadrato fcr,
eie viam, Appiam, eius nomine di¿tam, à Porta Capena Brundufium viquc duccj:
quÌaquamparitcr,quiEab co Appiadikftaeft;in Vrbemduxitj & qui miferrimèi
d ( m CÇCUS effeitus, auditis Quiritibus de Pyrrhi pace confultantibus, cum fein Curi
deferriiuflÌffetjtamardenterorauit.vtPyrrhumeundem Vrbis intra menianon '
' . • i.' . V
— l/la ¿Mie i.Syl«.^.
Poma dari, quorum folo pafcaris odore,
Sjialia perpetuus Phxacum Autumnus habehat. Satyr a. 6.
Vrcunquetamen fe habcantpoetica Vatum iftorum afferra, non poterimus non laudare
,rainufquè fufpeitam veritatis habere fertiiitatem Agri Confenrini,in quo Malos
• 'Hi lì. l;
irouentucederecredamPortunatas Infulas,cum proptereà fibi non incongrue nomen
àfortunicprofperitatevideanturobciiiuiffe. Nonignobilesìftiufmodifrudus , fuper
quojvelutiiupertotorbes nonvltimaquampUiriumfortunavcrfatur,Mundifpha;ridtatemrocunditate,
vtplurimumcongenitaarmulantes , Mundumeundemfamigeratilimonomine
fuorum tum inuentorum, tum patriarum compiere non contenti, com-
Mplam hiftorijsprxbuere materiem, qui proprio ftudio Gcoponiam di^imiementam pariter antiquarum ccenarum ,qu£ab ouo incipiebantur , effe volueruiit,
temporibus illuftrarunt. Et quidem in genere fruóluum, fi confideremusc ^uiimiisMartialis contrarium videatur afferuille , cum munus hoc la^lucarHumor, fSucriml.l j
i.fat.^.
i -
proprium tradit
Claudere qua avnas Uiìuca folebat Auorum
Die mihi cur aoßras inchoàt illa dapes ?
Priidentilìiir.è quidem hoc prxftando vcteres illi feciile mihi videntur, nam malis,
quifyrabolafuntamoris,coenam,qua? vltima dieimenfa eft, terminando , fingula
cumdiie(ftioncperllciendafore,figsifìcarevoluiffe , non extra rem credi pocuerant.
Huncquoqucmoremaruinoftrifequendoquamplures , illud idemdefignaturosceniuerim.
Variatamen,&longcdiuerfafentirccoraperiuntur,quinaturiEfimplicitarcni
vitiatitcsmagis, quàm corrigentes , mellitum malorum faporem cum ineilis dulcoro
confundereConanrur , fuauiorem (vtinquiunt) guftuiquè gratiorem illumreddituri,
quandofcilicet poma cum melle coifìa, faccaroquè, & alijs aromaticis pulueribus faucesproleftantibus
refpcrfa, pro bellarijs apponunt,quod & antiquicus vfu venerar Ro- ji
ini,ciim infecundis menfis ibidem Mala vnà cum Melle pro dulcianjs itidem dari con- ^.c.ii
lueuerant. IjnanqueprudentillìmasnaturiBoperationesarreimportunàprceucrtendo,
recipiendum, nec cum ilio, nifi priusltalia deceffiffcr,pacemineundamobcinuerit,c) (indiantfequKcunque propri; gutturisingluuiei pofthabere.Nonomnesautem id tan^
Cic.inBrtit. rè non vltimos inter Oratores à Cicerone nominar] promeruit ; Et certe mala tam
tavmrisluxuria funtprofecuti. Quarciueruntetiamqui fumm» quoque voluptati
•ndulgentes, interdúpariter vi¿tufrugali contenti, inter estera de Pomis inconditis fxpiramecomederunt.
tarla, tamq; de humanafalute benemerentia, non poterant nifi Viri fummoperè in|
Vi, ibid. triam benemeriti repertum effe. Csetcrum Matiana, Geftiana, xManiliana, Clai!^-
& Quirlana eorundem patct cximiorumGeoponicorum ftudiolam fuiffeinuentioK
àquibus propri) nominis celebritatcm traxerunt. Ipfa Sceptiana mala libcrrö
Kuell. de^ quendamSceptiumrepertorem aliter ignobilem fortita, dignum reddidcre, tu®
nat. ßirp, quoties manderenturhifc poma, repertoris illorum primi non infelix recordarioM
/. i,c.$6. habenda,cumvtfrequensàGeoponicis , ac non vulgaris de eodem mentiofiai'
non domi nobilitas, magnumqj peculiunt, vt magis de fupra memoratis pomoriiß'
pertoribus eueniffedicendum eft, fed fruitus tantum fuauitas ad noftra vfquè[eii'Fi'
nomen inuentoris alias proletariumperduxit laudandum. Ncc minores rcfcrreii«'
ffliff
Epicuius, vir ilie,qui fummum bonum in voluptateponebat,fum-
Bwtncorpons voluptatemcxMaloriimfimpliciumcomeftionefeplerunquèpcrcipere
itouit;vir,ìnquam,illc,qui&iitradatur continentiffmiiE alioqui fuiffe vita:, modiwm
ramen in pomis efitandis contincntiam nonnunquam pr^fetuliffc vifus eft j vir itcjum
lile, qui licà in CiEtcrishumanis rebus Dcorumprouidenriam tollerer, in hoc ni- Al.ab.Ài.
I ominujà fententiS fu;i non parum difcclTit, cum fcilicct in Malis, quibusfrequentif- ibidem.
cvclccbarur, fummum bonum ca^litus prouenicns extare dcguftatione fatererur.
'DcGymnofophiftajcelcbriorcsEpicurumipfiimin his exaitius imitantes adeò vi- Al.ab.Al.
""lexPomisapprobarunt, ve illis duntaxar, oryzaquè fimul, & farina vitam traniì- D. G, Lú^.c.
Ec gcrenc 17.