1
li!:
148 Vlyfsis Aldrouandi Dendrologia Lib. 1. ¡ ^ p
fpiítis ad defenfmie'n , & folia ad tegcndum ; At Ani mam dat Plantis
ma-'n abfijue fenfit ? ijiiia carcnt oca lis, & atirtbus ? immo ojlendimus hsc non ejfi fe
fed vias ,fen!ftraf§¡adfeníientcm fpiritHm .vt&S. Cbryfoftomus , & S. AuguJ)],,
doc:icr:tnt. At vel ta^if» ton debuiffit eis auferre, quippe cum radices ori Animal:
miles. terr.tim'n' ir fas ad fugendttm nutrimentum in cis agnouerit : .^apropter é^u
eis trib -tere debaiffet, Palam enim eft. non omnem PUnían/ omni in loco niitriri,^
Pioereni'n India froducit, non autem Italia \ Arangia Italia nutrii, non Germanii,i
tritar ergo Planta ter re ¡i ri ex fixor e fib i connaturali , é" fìntili, eumj^ exugtt ¡ Itmj;..,^
dijfmikfn tranfplantata lociim non exugit, quia confìmilem non inucnit, Propterenp,,
ritur. Nec ex toto folo mstritur, at ex liquido. Iccirco circafodimus, 'vtpenetretjtl
liqn.'faciat folum ^fermentetj^ ita, vtpojfitin alimentum conuerti. Ideo fmum cahi
pinguemj^ radicibus apponimus. Planta ergofccernit vtilem ab inutili fucco, Er^i.
titquid feruet, quidue non conferue.t -, ho cff^ palam in Aflatefaciunt-,quando nimio uh
flintfqitallidjt, demortux, comas demijfx, velut a f f l i l a Ammalia. Atfaperum.
plitui.x, fubito reuirefcunt, comas attollunt, viuifcantur, formof^^^ redduntur,
nife(i.e l.ititi a fenfum oftentant, é" refe cíionis yjÍcutpoft inediam , ^ laborem Huiv..
in -tenientes cibum. Nec hoc Virgilium latuit. Prxtereà quo patío diflribui pojfet n:
mentumper totum corpus, tanto ordine tranfmittendoapartes folidiorcs adojfa, lcr,i.
carne:» ^pingues ad medullam , vifcofas adneruos, & corticem , lubricas ad folii,
¿fitofas ad fe mi na, leuem, bene ^ digeflam fuhflantiam adflores, nifi pars omms r
endi fenfum fimilem haber et, & fpiritus non intràmaneret, qui coqtieret , & pn
tur alimentum ? Patent infuper in Planta nerui, & lenA adhArenles ojfi : & in ¡m.
maminhabitare neceffe efl ^nam deteSlo i-ndique cortice moriuntur •,quoniawfu
ipfarumcr^us eft ^ necitafacile exhalat perfeBiones alterius partis-, fed trahm:
ipfe reSiis vafibus qiiem exucía ttrrafubminiftratfue cum, refictt urque. PrAterá,
in pi antis infuni o f f a , ne dulia ,nerui, l'enx ,fbrA , corium, os, vefies , arma, &tiì
catiOy ne moriantur penitus ^fatendum eli Ammalia e f f e , fenfuj^ abundare « Hoc f,..
argumentum i/npentis quoque, crflupidisfuadeat ,quifenfum non norunt, nifif:
ganaxfapientiores enim certius ipfttm agnofcunt in aere, & ccelo>rebufg^ fpiritualiv...
gano carentibus. Felut idioiA imaginantur Deum corporeum,fimilem homini,p:;;-
ipfum nonfentire, nec fapere, necgaudere , nifi'vultum habeat, cor pufij^ inflarìiS't,-.
^ua de causa damnauerunt Magnum Origenem in jEgypto Monachi rudes , & Pau.
cha Theophtlus , quia Deum incorporeum fecerat. At Sapientes nouerunt h£c orgsu
corporeitatemeffe De o imperfecíionem, non autem excellentiam. Pr etereafi hoc mi
ficit, inueniemus in Plantis fexum mafculinum , fwmininum , 'vt in Ani-znahuv.:.
fceminam non fruStifcare , nifi mafculi congrtffu. Hoc patet in S i li qui s , in pà
qnarum mas ,f(eminajj inclinantur mutuo alter in alterum, é"fefe ofculantur, ¿-/n
na inpr^gnatur, necfrucìifìcat abfq\ mare : im mo confpicitur dolens tfquallida,
qite, é-pultiere illins, á" odore reuiuifcit. PrAtereà adfunt PlantA in Scandinanif
rumfrucìusvertunturinAnimalia.'volatilia. In omnibus quoq\ Plantts inn.if¿¡y
ve r mie u li, quorum fenfus ex nihilo non or i tur. Ergo calor ipfarumfenfitiuus molotenuando,
mirifict ffOtäUtUt ind^ftrU Utentes. Vidi etiam cmurbitns vbicuHaueferantur ei fer
^cre,vhifo(Ptnti»ntti,pr^ferñmi» ArhorihusfrigidiHfctdis -.é-eòfe diUt^reMt
éf liquefaciendo, ¡¿r de foris indurandoproducit vermes in eis,quin ¿-ini
faiiis tabulis . PrAtereà efl Amicitia, Inimicitia^ in ter Plantas ; £raJf:C£ eutm Vii'
inimicA funt, mutuo deftruuntur ^ft fimiiLplantentur 3 é" qui inebrian non rnh'J.'
ficarum fucco bibito vincit, obtundit^^ vaporern , & vires vini ¡ Lupini Sycomens
fti funt ; OliuA amie A Myrtis y acvnà bene fe habent, vt & Vites Vlmis ; vbi mirumfio
artifìcio Pianti fiexibiles manus quaftfibiparant ,funiculofue, quibus amicitiin
fentiunt J'r^e fupponas v. aqua '^qua plenumpendenti CucurbitA-yipfa crefcit iu lon um ^
„irißc-evf'J'f^'^daquamfefedifundendo. Si vero oleivas fupponas, aliorfum pLta^
rmosixf^'"^'^^ reuoluitquc ; CucurbitaverhcontrAhit»r,msnuitur£ abominans oleum
c^ift&Bdoratum habent per poros exhalationem admittendo. At'fenfus omnis tacius
t ß , & i n f e n f a t u m nonpoteß. In lignis aridis fenfus quoq-, reperii
qumi^i»^^ oblttus agitai, viuißcat^ particulam aliqnam difpoßtam magis Ai in Foro
I»l'jß"OGELU exiccantur OUUA , «r deinde germinare fltpitesficci vif funt, quod ad.
fnirmr Vtrgilius. Verum Trabes Palmea. cui pondusfuperponitur, quafi dolens ettam
furfm arcuatur contra molefliamponderis. Prêter e a omne lignum vi inflexum fibi r f -
¿itdfofitumfuum, ergofentitcontrariam poftionem inimicam Jcui Animai, euitat-
(¡ai : Ì/ enim infenfatum foret, r emanerei ficuti poniiùr Lignum igni appofltumflridct,
flintimifìifìflè, quiadeflruitur, & quidem modo fuo, non no [Ir oh as oßentai p afone s
ì LiHrifiiit ep^itint ignem, & refflunt, infleSiuntur^ quafi fer pentes contra calorem^
infeßm. CumC AÎO etiam confenfum habent Plant A . Heliotropia quidem perpetuo fo-
Uminff éclat, vertitj^ comas ah Oriente in Occidentemfecum, à noBufimulconuoiuitur,
itm marte ad Orientem conuerfa adparet. Heliotropiarumgenera funt multa ; alÌA hu~
miles,quaßoremlongumhabent,granofumquey altAvnicumflorem ,ß^uramßlis refmntm.
Alia in Euphrate nafciturfub aquis, qua mani oriente fole educit comas fiiper
aqaas, & eleuaturfemper magis cum ipfo foie vfque admeriditm, & deinde demittii
fmUtimfaßigium vfque ad 'vefperum^ & foiefub Horizontem meante fub aqua ipsk immergitur
ad circulasfuosreuertitur. Plane hecindicia mirabilia funt confenfus renm
amnium cum omnibus. Ti li A quoque, Vlmi ^S alice s, Populi, & OUUA , dum fol fub
épater e in C ancrum déclinât ,fimper comas ad Bort amfleäunt, & Sole à Cancre rece-
¿eitte,vertuntur iter um in Auflrum latitudinis motuminfequentes, vtiHelioirepiA, &
Ufiniloniitudinit,^ Dicereqmspofet.itaeuenire ,quomamfolexipfarum neruis r f -
an attrahit continuo vaporem re ci à extrorfum, & pr opter e à. ad f e Herb as iflas per pet ah
/peccarecogit ; at abfque fenfu hoc nonfit: namfoenicula eutdentibus, reSiif^ donataneruisficnûnvertuntur,&
ilUfeeianturmotum latitudinis iißs longitudinis , quapropter
fenfam, «mfenfumg; inter coeleflia, terreflria^. entiaponere decet. Nam non modo Leo,
& Gallus filaria funt Ammalia, fed Herb A , & Met alla, cum Coelo confenfum habent& vt
Mtgnes comprobat, & lapis P lei adas numero, atque difpofltione infe notatas habens
G' alius Lunam, alij ali asfl e II as ; Et Animal in India pennatum reperi tur fufei coloris,
^Hod tarnen crefccnte Luna augetur colore, Haut in Plenilunio purpureumßt prerfus. At
tum Coloni obferuant illud, occidunt^, vtpennis poti an tur ad v f u s proprio s, qua flabilern
poße a retinent colorem punie e um prorjus, alia^ plura ex empia idem docent, ex quibus
Vernas AfirologÌA comprobatur, & Vir tus eccultA S apienti A , qua
fliori colligantur , é"fulciuntur ; Stc Hederá, quafi clauosparai, quibus infgitur c"
cibus J^ercuum,flabilium^ corporum, PrAterekquidamfungi nafcuntur gregali»
Bifìniano Territorio olentes mofchum, atfiquis cacaueritin loco., vbi nafcunturf"^'
& pati lo diftantius nafcuntur, vifcofo vapore benigno, ex quo nafcuntur repente , .f'
gienteinimicumfa'torem. Habent&PlantA Antipaihiam^^Sympathiamcum
Vi dicium e f l . Porta quoque multiplices adnotauit amicitias , inimicitiafcjue, ÌT
parttbus Animai,s habent ; vt Cucurbita cum Capite, Ucoraria cum Pecore, reflia^' batur locutio, nec non & auditio quiedam a^quiuoca
cum Tefhbus, Dentaria cum dentibus. Ex^Jguns earum multa indagauit,fedr,u luci tot aures, totá; linguas, toro; manus, &c. nunq
émnibus diuinat. Nam Cucumer VefpA fmiiis , eidem noxius e f l . NihUomim^^ "'^»»««aphoricè,quemadmodum facra^nosadmone;
m Veteres Magiam
APFELURUNT,&C. Hucufq; Campanella. Efto quod Plantafintfolifequa: ,fintLunares,
Aftraquòquòpaaofeitentur, & circumuoluantur, Hydroticceiiiu, & Pyrophobi££
»pondera prementia virent, vmbras exitiales abhorreant, vitalem lucem icdentur.
fimjhbusconferuaciuisgaudcant.triftenturdiinmilibusnoxijs , non tarnen conuincitur
Arbores eiTe fenfatas, quia opera hxc funt Vniuerfalis Natura:, & opus Natu-
)r«, eftopusintelligcntiie. Hyeme quiefcunt Arbores, & à gcrminatione, fhiaificatioiieqj
ce/Tant, fed non poteft dici quod dormiant, nifi metaphoricò , quia minime feriantur
afenfibus. Perfpirant Arbores, vt internus calor ab aduentitio robur fumar,&
mtidusjeruetur, & nè ab occlufione pororum impediatur naturalis alimenti diftributio
malendaspartes, &non vitalem ob ncceiTitatem, qua cenante fentiens Animai illicò
luffocatur : & ideò funt animata iìmpliciffime tantum,cum ibi fit minima aliqua perfpiratio,
& ideò Anima dicitur a' ^c^ TS , quod eft fpirarc ; non refpi;-antfcnfibiliter
mediantepuhnonû vifcere,vel bronchijs voluntariè mobiIibus,quod eft per aVaorÒMP. , ^
T>ibuaturitemArboribusmetaphoricavifio,mediantibusfloribus, ijfdemq; adfcrì- ¡gc.äß'-j.
manuumqimotioperfolia, vcnunquam
id poterit rei accommodari,
quemadmodum facra nos admonent pagina,inter arcanosifaiie Pro-
N 3 pheta;
ili \
V.