1 ^(onof. 1.3
i 5 VHyTsis Aldrouandi
)Ì5 ad rem forligner, hoc eft degener^rt, ex co dcfiimptiim, quod lignum proy\ r -A
bore viua accepriira ex vna in aiiam fpccicm itEpifÌimè tranftat, vt pura cum è domefticoaf^
num. 3 9 0
id zml.^.
fl. it. ling.
ái.i.p.ji
Materia de.
nom.é'de -
riu.
Milglor.
éU.i.fi - l.
Spieg.de
• verh - ßgri.
/. i.dto^c.
Vitr.lib.é^.
cap. 1.
reftefìt, &í í c dicimusproucrbialiter MOLTI B EN NAT I TRAL I -
G N A N O , quodpoiTet ad verbum inucrti.
Multi degenerantpr.tcUro faugnine enti.
Q u i n & n o b i l i eiufcemodi loco nati dicuntur di buon LEGNAG.CIO - , perhanc
cnim voccminnuimus illuftrem Maiorum fcriem. Exindè parircr obuenerunt nomcncIaturceLIGNAGOperiniigniVenctce
Kcipublìcce caf ì roadAthcf i in,cuius
Pons d im Alieniacus dìcebatur; atqiie LIGNANOMediol aneni ì s ditionis oppidoprieclaro,
vndeproceflìt Senatoria L I GNANORVM Bononienfium Famil
ia, & famofus ille L C Io. Mediolanen.qui fcripfitfupei- Clementin.Iib. i . a c
quicdam alia, & cuius nomine citanturfuper 2.Decret. deAmicitia, de Bel lo, &
Duci, de pluralit. beneficiorum, & alia quamplurima , q u » longum foret rccenfcre.
Eiufcemodioriginis rationem habet Ìì Lignaria ager Fiorenti« proximus.
Inde cognominarus videtur Io. de Lignertjs Philofoplìus,& Aftronomus, qui feri- "
pfit Cañones primi mobilis lib. r.tabulasciufdemlib. i . d c fphxra quoque lib. i .
& claruìt anno 13 5 o.Nec multum ab hoc fuo diftat cognomine Defiderius tigna -
mineus Patauinus,qui fcripiìt de inuento M.T.Ciceronis in Zacyntho Infula fepulcro,
irapr.Venctijs 1547. vr,«3c lo.Philippus de MeífaneníisSiculusMedicus
egregius,qui fcripiìt inter cxtrera ad Sixtum Ponr. IV. de vnoquoquecibo,&
potu vtilihomini, &noc iuo, &eorum primis qualiratibus. Grxci s lignum
Mv dicitur; hinc, alijsomiifis, qu.T? quamplurima funt , ácpauci ad hanc rem mo -
menti, memorabimus tantum ab ilio cognomen traxiíTe Gulielmum XyUndrnm
Auguftanum, virum vndèquaquè doóliifimum, qui Antonini Liberalìs Transformationes,
eiufdemquc Vit x libros duodecim, itidemquc Phlegontis Tralliani de
Olympijs nonnulla, & de mifabilibus, & longseuis iibrum, necnon &: Apollonij,
ac Antigoni Gra?corum hiftorias latio donauit idiomate.
Piictereàdupliciterlignumconfidcraripoteft infylua, vel vtcombuftibile, v e l ^
vtelaborabile. Ligna hoc paito fumpta, quatenus ncnapè vei adificijs conftruendis
infcruiunt, vel in inftrumenta quElibet concinaantur, aut ad machinas cuiufuis
§enerisconcttrrunt,dumadhucviridiafunt, quànimirum fecftilia, &IiEuigabil
i a , Ho / ma antiquitus, necnon Lima dicebantur. Sed quia meliori vocabulo
Materies nuncupantureiufmodiUgna,hinc etiam breuiter notabimus amplum-t
iftiusnominisfignifìcacum. Materia itaquc generaliiTimè fumpta cf tex qua aliquid
conftat, &r e fui t a t ,& í^iuGríec is dicitur; Peculiariter vero ve rem Arboream
refpicic.eftilla, qu^adicdilìcandum, fulcicadumuè cedificium neceiTari 3_i
eft . Tal i sef tmater ia, circaquam verfatur faberlignarius,auttignarius . Hinc
deriuat materiati verbuin caftrenfc, vt Ugnar ^ cuius etiam fcruatfignificatum
; eft eniin ipCum materiam, fed ad manitiones faciendas cadere.
Ipil vero, qui materiam fic c sdunt , materianj nuncunpantur, quod nomen etiam
opifìcibus, qui ex hac materia aliquid coniiruunt, competi: ; vnde Plautus de
nautico Fabro dicebat. D
Si non nos materiarius remoratur, cito erit{parata nauis.
ExindèTertullianiis Matcriarios eleganter vocauithcerericos,qui,adnotantc
Rhenano,negabanrDeum omnia ex nihilocreafle, fed ex aliqua prccfuppofita materia,
quos nos pariterdeteftamur confitentes D.O.M. omnia exnihiloprotuliff
e . Sumitur materiarius &a di e ¿ i i u é , & hocpaiílo materiariam cognominamus
fàbricam, cuius inuentor D^edTilus pra^dicatur. Alia ex hoc nomine deriuata
fuccedunt, quae tamen non funt in vfu, Sic male materiatas:eác$ dicebar Cicero,
lìgniiìcans compoiìtas ex mala materie ; vt puta ex lignis intempeftiuc cxfis. Ex
quodam item obfoleto verbo materio, quod tamen à nemine adhuc vfurpatum recorder
, materiationem, & materiaturam deduxit Vitruuius, qua: pariter non admodùm
probantur. Omnis vero materia ad tegendum apta in jÈdificijs
tignum dicitur i vnde tigiiksi ^ttgillum diminutiua : generaliùs vero iub tigni
nomi*
Dendrologia Lib. 1.
nomine apud lurifconfultos venit quidquìd in Vineis neceiTarium eft i j eivull
ftemano.em.vrpurapcrtica. p e damema&c . ¿ .
de vcrb.ßgn. Idem tigiium m /. 12./^¿.accipitur pro omni materia.Inde
ms no ;ncn venir Alc.de verb.ßgn.^ Tignarius faber is eft non folùm q ui 1 ì 4 / h T
lac.fedetiamquiligneaquiequedomefticarabularacompingit. * ^ « o -
VtcombuílibiliaveróconfíderataIigna,&virinfyIuisadlnicpermanentia nul
lique alteri vfui, quam igaiario deftinara. tune XyU meritò, ^ Lych^, quoaLe di
cipoirunr,tanquamigmspabuIa,&nutrimenta, vnde fica ligno proceinr"
ideft lucerna; nifi dicerevehmus ,quòd è contra ligna à lichno didafinr eoaui a
incenfa conuertuntur m lumen, quod ^wyar dénotât. Ibi quoque liena plurima,
recifarum Arborum fimul congefta, atquc edam colligata in firnem ( qu/àßruen^
^^dicitur)aceruancur, c^hocno ncnoequiuocatcumß r u e libi quodam ¿enere
q a od ohmprofanis adolcbac m facris ; de ipfo Poeta Sulmoncnfis. ®
F Hx c adolet fiammis cum STRFE f x rrAßtis.
E t dìcebatur co quòdeiTctartifìciasè infèruiìnm j & ab eodcm artificio proceffîc
nomenclatura Architriclini, q u i D a p um> « ^ ^ r dicitur vulgo Iralorum U scalco
Sunretuml ignaproximècombuf t ibi l ia,&funromma,qu^domi iamadfo^^^^
áef tmarafunt . Eiufniodi c í l&C4r é . , h o c e í t à o u o
tota prorfus exempta fit humiditas in fumum refolubilis, vnde .icapnu»» dici L
tef t , eGr^ cofont e hoc eft fine fumo. Eiufccmodi pr^ c^teris nomine
mdi g onme r e tur l i gnum Arbons quaicombufta n o n f umi ^ t , k d Z
Csdimtur gUdijs more hidentiumi
Non murmitr rtfonaty ma querimonia,
Sed corde imfauido mtns bene canfcia.
G Coaßtruat fñtientinm.
Vndeverónomcnhabea tC. . ¿ .di !ucida t I f idorus , í ícdK^uman-erenseoqtó
fiamma cum propriè fit
tum effe,cum hoc fitperacc.dens, &apt iùs ruac dcbeac a p p e l I a r i ^ A J . Gr ^ i
fac.0- Q u m& e n ame i f d cma p p e l l a r a r , v n d e ^ AuIuIar:a,coquusqmdammrrcKlucitur, i r àdidus , quòd; . .W ap^^d PlautumL
nas anthraces didasaffiftere, Apud Romanos antiquosnomendedit Confu anfamilia^
cuidam, qu^ prodi,t ex M. ilio C A R B O N E , viro in agendis c a Z ì l
fertilîîmo. tant^que eloquenti^, vt illum nobis fic defcripfcrit c L r o . M L L
f canoras orator, voMtUs .fatis acris.vehemens, d.làs .perfacetul in da -
H c e rMl l T ; ^ ^ ' " ' ^ ' ^ ^ ^ ; parKerorator , fed (vt ideminqui tCi -
diirolutam n^ilitarem difciplinam
i f tocont raCymbrosRomanumPopulumci rca A. V. óso.pr iùs adhortante ca
n e b a tMa r i a n u 3 n o f t c r B o n o n i e n û s ,me u s d umv i u e b a r a S n L
Inaehor in Cymbros - .Gens can dida quip pe not ari
A CARBONEpotefi - ,me tamen alba, notata
Atne c pa t r i ,ne c f r a t r i f imi l i svI lopa aodi c endus e f tCn.Papyr iusCARBO
I l S f f Vt e n imf i l e n t i o i n u o I u a t S
iIofpohatafuiiTeRomanatemp^
plerct auant iam, quod & innuit idem Marianus de ilio habens,
B 3
ii xWQSq uid
Ouid.l.t
Paß.
Carboni s
equiit. de -
riti, denom.
Symb.Po -
lyhtß. lib,
I o.num.
In hymn.
2 > . Marty'
rum.
htrijiojf. in
l.pali,& ligni
de leg.
19.
Laur. Be'
gel. rh. r.
H. R.pag.
345-
7 7. a C.
5 8(5./a P.
4 2 3 . 6 .
in Bruto.
M. Ga rbo
6 C. Ca r -
bo oracor
e s .
Val. Ma x .
I.i9.c.y,é'
r . 1 3 .
Statuar.
Rom&l.l,
epig. 1 7%.
C.Pap.Car
b oCo f .
-A ¿ 1 1