
tendendo enim magis chordam, acutior, ut nemo ignorât, fonus exculpitur : idque ad va*
riandam, quod Plutarchus fubdit, cantilenam valere Mufici norunt; uno enim addito hetni-
tonio ftatim modus variât. Hanc igitur innovationem ipfi crimini verterunc Ephori, adeoque
damnarunt. Et quidem non unus Plutarchus eum damnatum narrat, fed etiam innuit A the*
naeus lib.XIV cap.6 , ubi narrat gloriatos olim Spartanos fuilie,/o ter conruptam Muficam fer.
vaffe, rptis ySy ergerû)x.ê«ca Siatpótipopitvriv : confentiente fcilicet biftoria, ut ibidem adnotat Cafau-
bonus, quae in tres Muficos Terpandrum, Timotheum, Phrynidem animadverfum teftatur. Boëtius
ergo unus er ravi t , qui lib, I De Mufica cap. 20 feripfit : Septums nervus a Terpandro Lesbk
ad'tunSIus eft fecundum feptem fcilicet planetarum ftmilitudinem. Quam enim harmoniam a quin,
to nervo, quem addidifle narrat Chorebum , vel a fexto, quern tribuit Agagnidi, expe&a-
rent Mufices periti? Veteri igitur tetrachordo non minus, quam tres chordae fuperaddi de«
buerant, ut duo fimul iunóta tetrachorda exifterent ; quod nempe fecifle Mercurium , five
Orpheum, five Terpandrum veteres narrant. In hoc ergo caftigandus Boëtius, non autem
in eo, de quo Fabritius loco nuper citato, ubi fic ipfum redarguit: rettius fortajfe feptimim
tonum dixiffet : nam Ipt^opScp etiamnum lyra, fed t'rrlatpôoyya ufum teftatur Plutarchus. A t bona
eius venia ipfe Plutarchi mentem non bene eft adfequutus, ait enim file in De Mufica: xeti
01 'TÏClXcttOt <5*e r7tCLvIèÇ OVX cL7fèipû)Ç t)(ùrVtC 'tfcLCm TCOV cLp/UOVlCOV mais g^p>j<rctvTO * 8 yap^ y ccyyoid
Tvfi roiavrtjs (fIm'XûùpicLç xai oXiyox^pSias avrois curia ytytvyrat , &St oi ayvoiav oi nttpi 0>
Xopcvtov , xcti TtpicavSpov, xai oi axoX80y<ray}ts % 'Islay -rpoaiptau rttpitiXov ryjv 7roXux°pJw
Tg, xai 's'oixiAictv . Mapropti yovv ra OXvptTfov r t , xeti TtptfavSporj •jcoi^puticL, xai Tay tö*
rois optoioT^oTCCdv tfavlav * rpix°pSa yap ovra xai àmlXa Siatytpti rav m'oixiXay xai TToAu^op«
Say , oIs piy\Stva SuvacSai pu/utjcraaQai Toy O Xv/ArtB t potfov , vç"tptiv St rsrss tv rep
r t , xai 'TioXurpo'TCcp xaraywfltvoMs : fed veteres omnes nullius imper it i harmoniae , tarnen uß
quibufdam modo funt : neque enim ignoratio fantas anguftias , 6? paucitatem chordarum peperit
apud illos : neque infeitia fiadlum eft , quod Terpander , Olympus , eorumque fed: at or es multitude
nem nervorum &P varietatem fuftulerunt: at que hoc arguunt Olympic Terpandri , &P aliorum, qu i
modum eumdem tenuerunt, cartnina omnium. Haec enim cum tribus tantum fidibus contineamur)
& fimplicia admodum fint, omnibus variis, & multas cbordas requirentibus praeftant; ita quidem,
ut Olympi modum imitari nemo pojfit , inferiorefque eo omnes fint , ubi fe ad multiplicem , (j
mullis chordis opus habentem modulationein contulerunt . Carmina igitur Terpandri, Olympi,
& aliorum eius aetatis per Plutarchum erant r§ix<>pSa j non autem lyra , quae eVra^opdos,
five tirrciTovos, iam erat; ut Fabricius difeere poterat ex ipfis, quae adlegat Euclidis, Stra*
bonis , & Nicomachi teftimoniis . Sed de his ha&enus| quae inftituti noftri non funt.
V .8 . tcoXXoi avptcpmeeai) Conftanti nempe feriptorum traditione Terpander civilem fe*
ditionem fedafle ferebatur, contra quam de Thalete , de quo varia erat fama ; ut abunde
iam docuimus.
V . i i . 12. fioyos tv rois <pi\irtiots) Expungendum duximus a voce (piXtirtiois, quae cerni-
tur in avroypatyq) , primum e , quod amanuenfis errore hue inrepfit . Confiât enim fcnbi
pofle CpttSirtia, (ptiSiruL, & cpiSina; ita ut ei nunquam fit in altera fyllaba. Sed cum Nofter
pro S repofuerit A, itaque derivarit non a <f>tiSa, fed a q>i\os> ne in prima quidem fyllaba
adpingenda erat diphthongus ei. Et quidem controverfum fuifle huiufee vocis etymon tradit
Plutarchus in Vita Lycurgi : ra St avaaina Kpvfrts petv avSçtia, ot AaxtSaifiowi St <pidin<t
*7rpoo-ayoptv8(riv , t in as (fiXicts xcu <pi\o<Ppoauvy$ v,7CapXpvTG)v , otyn tou A to J XapißavovTM )
t in as repos êUTgAeiccy yeai <PtiSa crvvtûiÇovTay ‘ ouSty St xaAvti Toy rCparoy t%aQtv ttfiMiv^1
<Pôoyyoy, aerrftp tvioi cpacriv , tSinav 'Xapa rv\v Siairav xai tSaSyv Xtyopitvav : convivia Crete!
jïndria, Lacedaemonii Phiditia nominant, vel quod amicitiam benevolentiam concilient, ( ft “1'
cet a voce qnXos ) pro A reponentes more fuo S , vel quod ad frugalitatem adfuefaciant, & af
parfimoniam a voce cptiSa deducentes : nihil etiam vetat dicere, primam litteram fuiffe fuperaddi-
tarn, ut aliqui volunt, quippe tStha ab efu fcilicet conviftu adpellarent ; (pQoyyos enim heic
non eft vox , ut putavit Xylander , fed litter a , ut vidit Stephanus in Thefauro . Verum,
nefcio , quomodo haec Plutarchi verba Vir cl. eitet, ut probet (pöoyyoy pro vocali j t t j
aliquando fumi, licet alibi etiam pro confona adcipi fateatur ; in qnSiriois enim prima non
eft utique vocalis. Ätque haec de feriptura . De Phiditiorum autem adparatu, li lubet,
çonfule locupletiflimum Athenaei locum lib.IP" cap. % ubi Dicaearchi auëloritatem récitât. .
Quod autem ad Philodemi fententiam adtinet : Is cum dixiflet omnes fjcomoXYi'Jt'süi 10
enarranda Terpandri hiftoria convenire , fubdit ipfum fere unum Diogenem diverfum ab
aljis abiifle in eo, quod Terpandrum in Phiditys canentem fecerit; alii enim id reticueranc.
Unde autem Diogenes id didicerit, plane nefeimus; attàtïien fufpicio eft ex iifdem Pindari
carminibus arguifle 3 quae Athenaeus récitât lib. X IF cap. 9 : ut probet : Toy Ttp'nravSpov av-
n^oyyov tvptiv tm tfapa AvSois t7ev\v~nSi rv\v ßapßirov : Terpandnm refpondentem inveniffe Ly~
\iiae pekidi barbiton . Sunt autem carmina : Toy pa Ttp7ïavSços ttoG’ 0 Ato-ßios tupt ncçaros ti
(jtnrvom AuSiov »^aXpioy avncpQoyyov v^qXas aicovav 'tfqx.TiSos , in quibus nullus dubito , quin
legendu.tn fit AvSia ^aXpca ctvTi<})0oyyoy , & proinde vertenda : quam ( ßapßirov ) Terpandet
\olim Lesbius invenit primus IN CO EN IS Lydio fidium cantui refpondentem, cum acutam peffiidem
audiviffet, u-^Actî enim heic non fublimis , ut Dalechampius vertit , fed altum fonum ideft
\acutum reddentem, qualis erat peftidis, ut apud Gregorium Nanzianzenum : cpayri u^AoTe-
I Ä eft vox elatior. In earn nempe fufpicionem nos traxit Philodemus ipfe, qui Columna fe-
Luenti v. 9. nefcio quod riiy^ctpgrov, Pindari carmen , procul dubio ab adverfario adlegatum,
commémorât . Vide, quae ibidem adnotabimus . Ceterum & Suidas proverbio /atra Ataßov
Lxbiy diferte tradit Terpandum a Lacedaemoniis diflidentibus adcitum in cyo-amois cecinifle.
[ V. 14. I f. 16. Tiyct rpoTToy Svyarai otavtiy ctAoy«. pctXv XoyiKqv StaCpogav ) Id quail in
confeflo erat apud omnes. Hinc Theophilus apud Athenaeum lib. X IF cap. 5 inter alia
de Mufica praedicat : ra ^0jj tfaiStm , xai tbs QvpcotiSus , xai ras yvapiàs Siatyopxs xa-
IrcLTrpavvti : mores format , iracundos, mente difeordes compefcit . At enim Philofophici efle
[penfi ait Philodemus inquirere , quonam pa<?co Mufici modi, qui funt quid inrationale
jiationalium animorum difeordiam fedare valeant, atque tum. demum perfuaderi de huiuf-
Ijnodi narrationum veritate . Adftrnit ergo ■ eum id impofflbile efle, tum de eo inquiren-
do veteres Philofophos diftuliflb. Et quidem Ariftides Quintilianus De Mufica lib .J I cum
j ad explicandum adgreditur 'Toioi gu9/xot xaropS'cocr&o-1 ra r y\s (puo-tas re appear a ; quinam rhy-
Ifbmi naturae vitia fint emendaturi? fubdit: \t£a Sy ra petv TtaXcuois naiv tipypctycp, ra St tiatn
vvv triaTt^ivTa , out’ ayvcoaicp ray &vyyça(ptav , srt ßaaxavict * aXXa yap ra petv aulois tv
*ruyyecLpcpLcun xartrarrtro , ra St arcoppypronpa rais 'rtpos a\Xv\X8s opuXiais Sitaa^tro : di-
team autem quaedam veteribus nonnullis dicta, quaedam ad hoc ufque tempus filent io praeter miff a ,
Inec feriptorum ignarantia , nec invidia..............etenim alia feriptis ipfi inferebant , abfirufiora
I vero familiaribus conloquiis refervabant v Pluribus deinde earn difputationem profequitur inter
quae fic habet : on pety ^u^u xivtirai (puo-txas utto tvs Si’ opyavay piapixqs , arcavns petv
jj<rctcri . . «. . as appiovia ris v appcovia Sia cvQpiav , xai pttv roi xai % xara ptBai-
Ijujy appiovia Sia ray avrav avaXoyiav cvyt^aaa , xivBpitvav Sv Tay topioiav , xai ra opioia rca^n
i<ruyx,giTcti : nam Mufica, quae inftrumentis fit , naturaliter animum moveri omnes norunt . . . .
»quippe animus eft harmonia quaedam , quidem harmonia per rhithmos exfiftens ; quae veto in
I Mufica eft harmonia cum per eafdem proportions con ft et, mot is fimilibus , etiam fimiles adfedlio-
wnes fimul moventur. Sed aliter earn quaeftionem abfolvit Galenus lib.IX de Hippocratis, Piet-
fonts Dogmatis :■ iparyva yap tr 1 tsto tbs arto r& Xpuo-ivr'vrs * Aapiay 0 piscrixos avAylgiSi 'Ka-
a fdyivofitvos avXsay) ro Cppuyiov vtaviais haiv oivBpitvois, xai piavixa drra SiaTCparropttvois txtXtwt
JttuAjfo-ai to Sapiov* 01 S' eu6u$ ttfaviravTo rVS tu.'rtXnxrs (popas* b yap Syyn’B ras So^as tb Aoyi-
I fa a pitraSiSao-xovrai rtpos ray avXqpiarav, aXXa ro ■ TCaQnnxov %s ctAoyov vtfctpx°v,
Mtwtyapovrai r t) xai 'rtçavvovrai Sia xivyatav aXoyav * tûi pity yap aXoya Sia ray ctAoyay y\rt
■ wpeAew,,xeti v ß\aßn ’ ra Xoyixa St Sia tm(7ry\pcy\c -rt xai wpiaQias: nam qua de caufa effe-
»ttum eft, obfecro (ita enim Chryfippeos percontabor) , ut fimul ac Damon Muficus tibicinae, quae
adoiefeentibus quibusdam temulentis , infanaque agentibus Phrygium canebat, mutare modum in
I Dorium iufjit , continua illi a temerario impetu defiiterint ? Non enim rationales facultatis opinio-
dedoc ere, ac mutare cantilenis valemus; fed affedtibus obnoxia animae pars, cum fit inrationa-
Il/V, ipfa fane motibus inrat ionalibus & excitari, & fedari pot eft . Ita enim natura comparatum
efi, ut inrationale ab inrationalibus, rationale a feientia, & infeitia vel utilitatem, vel detrimen-
B turn adipifeantur . Quae fane refponfio , fi ob oculos Philodemus habuiflet, federe Epicureo
laljquatenus poterat, utpote qui aXoyov animae partem admitteret. Traétat etiam huiufmodi
■ quaeftionem Plutarchus lib. de Firtute Morali.
V.17.18. ra ©&Ai?T8 xai TtptfavSpB ) Cum Philodemus iterum Thaletem Terpandro prae-
■ ponat, indicium eft , alterum altero antiquiorem cenfuifle : cuius auëloritati omnino ftan-
|Qum efle arbitramur, quidquid contra fentiat Plutarchus, qui femper Terpandrum , utx an-
i^quiflimuni nominat, & ufquequaque Thaleti anteponic; imo apertiffime in De Mufica feri-
I 1C • 1 P*-*» ûoy '71‘pcàTYi xalaç-aais ray rttpi njv piB<rixr\v tv rtf XtfapTy Ttp'TfavSpB xaraçycray-
I Tof yeyev>?Tcu , rtjs Stvrtpas St ©aAviras r t d Fopluvios , xai ’EtvoSapios 0 Kvôvpios x. r. A.
Wpuma proinde Muficae conftitutio Sp.artae fadta eft a Terpandro, fecundae an £1 or es fuere Thaletas
Papyr. F o i l. Z Cor