SAGUS RUMPH.
Herb. Amb. I. p. 72. — Gaertn. de Fruct. et Sem. pi. I. p. 27 et I I. p. 186. (ut in ceteris omnibusy
■ tantunn quod ad Rumphii citatum). — P oir. in Lam. Enc. bot. VI. p. 392. -— W illd. Sp. pi. IV. i .
p. 403. — Roxb. Flor. Ind. l l l . p . 623.
Metroxylon Rottb. in Nye Sarnl. a f ICon. danske Vidensk. Shrift. I I. p. 525. — Koen. Annals of
Bot. I . p. 193. — Spr. Anleit. zv/r Kenntn. der Gew. I I . p. 206 (excl. u t in sequentibus Raphia'
Pal. de Beaut.). -— Ejusd. Syst. Veg. I I. p. 13. n° 1341. et Ejusd. Gen. Pla/nt. p. 283. n° 1469. —
Endl. Gen. Plant, p. 250. 1742. — Mart. Gen. et Sp. Palm. p. 214. VI. — Kunth. Enum.
Plant. I I I . p. 213.
CHARACTER ESSENTIALIS.
Flores hermaphroditi s. polygamo-monoici, in eodem spadice ramosissimo, spathis
compluribus incompletis yaginato, in amentis teretibus bracteâ squamæformi et bracteolis
densissime villoso-barbatls modo in cupulam connatis cincti. Calyx trifidus. Corolla
tripartita. Stamina 6, in Fern. anantherata; filamenta subulata, basi connata : antherce
dorso affixæ. Ovarium subtriloculatum, in Masc. aboriens, Stigmata 3, in pyramidem
connata. Bacca squamis retrorsis loricata, monosperma. Albumen ruminatum s. æqua-
bile. Embryon dorsale.
CHARACTER NATURALIS.
Spadix hermaphroditus s. polygamo - monoicus, paniculato- s. fastigiato-ramosissimus, absque
spatha communi in omnibus ramis ramulisque amentiferis spathis tubulosis ore alternatim oblique
truncatis coriaceis persistentibus incomplelis vaginatus. Flores in amenta densa cylindrica con linn a
conferti, brae lea squamseformi rigidiuscula formae semiorbicularis aut lato-ovat* et bracteolis aliquot
membranaceis plerumque in speciem cupulae compress* conjunctis villo densissimo constipatis cincti,
hermaphroditi Tel abortu staminum" aut pistilli unisexuales. Calyx cyathiformis t . cupularis ,
mediocris, trifidus, incumbens. Corolla trip a rtita ; laciniis aequalibus, oblongis, concaTis, erecto-conni-
Tentibus, praefloratione, u t calycis, TalTatis. Hermaphr. Stamina 6 , corollam longitudine adaequantia,
erecta, aequalia, monadelpha. Filamenta inferne in urceolum membranaceum basin coroll* obves-
tientem connata, supeme subulata, antheras biloculares lineari-oblongas basi profunde emarginatas
dorso affixasgerentia. Ovarium squamulis nitidis dense deorsum imbricatis obtectum, subtriloculatum,
OTula tria ellipsoidea fundo insidentia sibi approximata dissepimentis incompletis interjectis anatropa,
ex quibus unum tantummodo ad eTolutionem pervenit, foTens. Stigmata 3 , in Tertice OTarii connexi
stricti, subulato-triquetri, plerumque arete conjuncti, in fructu indurescenti-persistentes. Masc.
Hermaphr. conformes, nisi quod Pistillum eorum non in fructum eyolvitur, nec non et Feminei his,
nisi quod Anther* absunt. plane consimiles. Fructus forma sph*roidea aut ellipsoidea, haud raro irre-
gulanter depressus, squamis retrorsis cartilagineis sulco longitudinali impressis loricatus, unilocularis,
monospermus. Caro aut exsucca et fungosa, aut ex carnoso succulenta. Semen globosum Tel ellipsoi-
deum, rugosum, extremitate inferiori affixum, eodem latere medio cicatricula stomatis excavata,
adTerso autem s. Tentre chalaza concave, ad quam e basi fructus rhaphe linearis abbreviate ascendit,
notatum. Albumen durissimum , ruminatum t . *quabile. Embry on foTe* dorsal i , a cicatricula stomatis
oriund*, immersum, horizontale.
Vecbt. Palm ai mediocres ant satis procer®, locis udis et depressis Moluccarum, Guineas Novas vicinarumquo
insularum gregari® aut solitari®, in occidentalibus Indi® regionibus raro obvi®. Caudex crassus, oylindricus, rectus,
-e basi vulgo stolonifer, in inferiori parte irregulariter annulatus , in superiori frondium basibus persistentibus
obvallatus, ligno pallido non crasso ac meduM copiosa molli fibris intcrtexlu structus. Frondes omnes terminates,
. ampl®j pinnatisecl®; petiolis validis, basi dilatata caudicem amplectentibus, aculeis aut sotis armatis, vet
inermibus; segmentis lineari-lanceolatis, reduplicatis, nervosis, margine s®pe spinulosis. Spadices magni ,
perennantes; aut in vertice caudicis solitarii, aut laterales et e sinu frondium penduli, dislichi, ramosi, spatbis
tubulosis antice apertis distichis- vaginati. Flores exigui, e flavo rufescentes, coriacei, primo bracteis amentorum
teretium atque villo eorum densissimo plane tecti. Fructus strobiliformes, nitidi, fusci aut lutescentes.
OBSERVATIO.
Postquam hoc Genus, Raphid P,vl. .nEBE^v..ab eo segregatä, ad Palmas tantum reductum est, qu® insulis Asias tropic*
propri® sunt, duorum tarnen in eo Generum commixtionem perspicere mibi videor, qu® vero ita inter se affinia sunt, ut
donee florum Organismus diligentius fuerit exploratus, Subgenera censere velimus. Utrumque vero habitu eo differt, quod
alterius Species sunt moriocarpe®, quibus orpnino nomen genericum Sagus reservandumest, quippe qu® e summo vertice
spadicem solitarium ampHssimum proferunt; alterius autem polycarpe®, spadices complures laterales inter frondium
bases emissos atque pendulos evolventes, in fructificatione etiam fructibus intus succulentis et albumme nuclei non
ruminato insignit®. Hinc Generi sive Subgeneri .nomen Pigafetta tribuemus, in memoriam doctissimi illius Aktosti
P igaeetta, qui, Magellmotm in circumnavigatione orbis. comitatus, utilissimum illud Geographi® iter, quoprimum
spbmrica Terr® forma firmissimis argumentis probata fuit, descripsit. Hujus in itinerario, ut ammadvertit Cldsids Exot,
lib. I.p . 8 , Sagu per S non per Z scribitür.
SECT. I. Sagus Rumph. s. Metroxylon Rottb.
Calyx cyathiformis, semitrifidus. Nucleus came fungogà siccâ inyolutus, albumine
ruminato. — Palmæ monocaxpeæ; caudice crasso, yulgo mediocris altitudinis; frondibus
arrectis; spadice terminali, amphssimo, divaricato.
1. SAGUS LÆVIS W i . Ta j . 8 6 bt 126-127 (n om in e S. R umphii).
S. caudice subelato; petiobs rhachibus spatbisque inermibus; fructibus subglobosis
utrinque depressis. Rumph. Herb. Amb. I . p. 76.% — Jack. in. Malayan. M iscell. et in
H o o k er Companion I . p. 266.
Sagus Rumphii Bt. (haud Willd.) in. litt. ad Maht. V. Cl. frmf. Eiusd. Gm. et Spec. Palm. p. 215 in
AnnoL. ad calcera Me.tr. Rumphii.
Metroxylon lame Makt. Gm. et Spec. Palm. p. 215. 2. — Kumth. Enum. Plant. I I I . p. 214. 2.
Sagus inermis Roxb. Flor. Ind. I I I . p. 623. 1 .
■ Sagus gmuina Var. S Umis, non spinosa, folioUs lange acuminatis Giseke Prtnl. in Ord. nat. pi. p. 94.
Metroxylon Sagus Rottb. in Nye Sami. K. Danske Vidensk. Skrift I I (1783) p. 527. tab. 1. — Cak.
'Kamo in Kamo et Sims Annals of Bot. I. p. 195. tab. 4. ^ Sra. Syst. Veg. I I. p. 138. 1.
Stamgmende Nypa i. e. Nypa arborescens ab indigenis Rurnbia et Sggce Padedo (rectius Papeda)
dicta W urmb. in Batov. Verh. (edit. 2’) I I. p. 289.
Gladde Sagas i. e. Sagus lemis Houtt. Nat. Hist. I I. 1. p. 290.
Arbor arthophora s. Sagu-fora quarta Species Lappia molat s. Molo Valeht. Ind. litt. p. 437.
Rambia s. Rambija Malaiorum in JayA et Sumatra,, quibus etiam subinde, Sagu papeda audit; in
Amboinè nomen Malaicum est Sagu parampuan i. a. fomina; Amboinense yero Lapia molat.. In
orientaU JayA Buhrn s. siepius Tran. s. Tumbulun dicitur; in occidentalibus Sundm regionibus
Kiray s. Kwrai.
Ha
Ut Sana qmuina, ita lime Palma utilissima hmno quidem pingni atque uyida gaudet, sod jam lougius quam ilia ab
otH mariUmd rccedit, ppmeipue Tidies in radicibus altopum montium habitans, unde iu occldenlali Java yulgo
btmnlandsche Nipa ( i. e. moninna) vocatur. Frequens est locis compluribus Jane, Sumatra;, peninsulm Malacca;,
Siam Borneo Celebes, nee non in Molueois, ubi tarnen, andere; Rtmnius, rarius inyenitur; nusqnam yero ab